پوکی استخوان: علل، تشخیص و درمان

پوکی استخوان عارضه‌ای است که بر استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد. نام  پوکی استخوان یا استئوپروز از لاتین “استخوان متخلخل” گرفته شده است.

داخل استخوان سالم دارای فضاهای کوچکی مانند فضاهای لانه زنبوری است. پوکی استخوان اندازه این فضاها را افزایش می دهد و باعث می شود استخوان قدرت و تراکم خود را از دست بدهد. علاوه بر این، قسمت بیرونی استخوان ضعیف‌تر و نازک‌تر می‌شود.

پوکی استخوان هنگامی رخ می‌دهد که تعادل میان تشکیل استخوان جدید و بازجذب استخوان قدیمی از بین برود. در این وضعیت، یا بدن نمی‌تواند به اندازه کافی استخوان جدید تولید کند، یا آنکه مقدار بیش از اندازه‌ای از استخوان‌های قدیمی را بازجذب می‌کند، و یا هر دو حالت باهم اتفاق می‌افتد. کلسیم و فسفات دو ماده معدنی ضروری برای تشکیل استخوان‌هایی نرمال هستند. کلسیم عنصری اساسی برای عملکرد مناسب قلب، مغز و سایر اندام‌ها است. برای آنکه این اندام‌ها بتوانند به کار خود ادامه دهند، بدن کلسیم ذخیره شده در استخوان‌ها را بازجذب می‌کند تا بتواند سطح کلسیم خون را حفظ کند. اگر میزان مصرفی کلسیم کافی نباشد، یا اگر بدن به اندازه کافی از رژیم غذایی کلسیم جذب نکند، تولید استخوان و بافت استخوان‌ها دچار اشکال می‌شود. در این حالت، استخوان‌ها ضعیف‌تر می‌شوند، که این امر باعث می‌شود استخوان‌ها ترد و شکننده شده و به راحتی بشکنند.

پوکی استخوان در افراد در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما در افراد مسن، به ویژه زنان، شایع تر است. بیش از 53 میلیون نفر در ایالات متحده یا پوکی استخوان دارند یا در معرض خطر بالای ابتلا به آن هستند.

افراد مبتلا به پوکی استخوان در حین انجام فعالیت های معمولی مانند ایستادن یا راه رفتن در معرض خطر بالای شکستگی یا شکستگی استخوان هستند. شایع ترین استخوان هایی که درگیر می شوند دنده ها، باسن و استخوان های مچ دست و ستون فقرات هستند.

علائم پوکی استخوان

مراحل اولیه پوکی استخوان هیچ علامت یا علامت هشدار دهنده ای ایجاد نمی کند. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به پوکی استخوان تا زمانی که دچار شکستگی نشوند، نمی دانند که به این بیماری مبتلا هستند.

اگر علائم ظاهر شوند، برخی از علائم اولیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عقب رفتن لثه
• قدرت گرفتن ضعیف
• ناخن های ضعیف و شکننده

اگر علائمی ندارید اما سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید، صحبت با پزشک می تواند به شما در ارزیابی خطر کمک کند.

پوکی استخوان شدید

بدون درمان مناسب، پوکی استخوان می تواند بدتر شود. همانطور که استخوان ها نازک تر و ضعیف تر می شوند، خطر شکستگی افزایش می یابد.

علائم پوکی استخوان شدید می تواند شامل شکستگی ناشی از زمین خوردن یا حتی عطسه یا سرفه شدید باشد. آنها همچنین می توانند شامل درد پشت یا گردن یا کاهش قد باشند.

درد پشت یا گردن یا از دست دادن قد می تواند ناشی از شکستگی فشاری باشد. این شکستگی در یکی از مهره‌های گردن یا کمر است که آنقدر ضعیف است که تحت فشار طبیعی ستون فقرات شما می‌شکند.

اگر شکستگی ناشی از پوکی استخوان دارید، مدت زمان بهبودی آن به عوامل زیادی بستگی دارد. این موارد شامل محل شکستگی، شدت آن و همچنین سن و سابقه سلامتی شما می شود.

عکس های پوکی استخوان

برای درک پوکی استخوان، می‌توان دید که استخوان طبیعی در مقابل استخوانی که تحت تأثیر پوکی استخوان قرار گرفته است چگونه است.

علل پوکی استخوان

دلیل اصلی بروز پوکی استخوان کمبود برخی هورمون‌ها، خصوصاً استروژن در زنان و اندروژن در مردان، است. این بیماری در زنان، و خصوصاً در سنین بالاتر از 60 سال، شایع است. یائسگی با کاهش سطح استروژن همراه بوده و خطر ابتلای زنان به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. سایر عواملی که در از دست رفتن استخوان در این گروه سنی نقش دارند عبارتند از کافی نبودن میزان مصرف کلسیم و ویتامین D، انجام ندادن تمرینات تحمل وزن  و سایر تغییرات ناشی از افزایش سن در عملکرد غدد درون‌ریز (علاوه بر کمبود استروژن).

علل احتمالی پوکی استخوان عبارتند از برخی شرایط پزشکی مانند پرکاری تیروئید.  از دیگر علل احتمالی همچنین شامل استفاده از برخی داروها هستند.

نمونه هایی از این داروها شامل کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی طولانی مدت مانند پردنیزون یا کورتیزون است.

عوامل خطر پوکی استخوان

سن

بزرگترین عامل خطر پوکی استخوان سن است. در طول زندگی، بدن شما استخوان قدیمی را می شکند و استخوان جدید رشد می کند.

با این حال، هنگامی که شما در 30 سالگی خود هستید، بدن شما سریعتر از آن که بتواند آن را جایگزین کند شروع به تحلیل استخوان می کند. این منجر به استخوانی می شود که تراکم کمتر و شکننده تر است و در نتیجه بیشتر مستعد شکستگی است.

یائسگی

یائسگی یکی دیگر از عوامل خطر اصلی است که در زنان در حدود سنین 45 تا 55 سال رخ می دهد. با توجه به تغییر سطح هورمون های مرتبط با آن، یائسگی می تواند باعث شود بدن زنان با سرعت بیشتری استخوان از دست بدهد.

مردان با سرعت کمتری نسبت به زنان شروع به از دست دادن استخوان میکنند. با این حال، زمانی که به سن 65 تا 70 سالگی می رسند، زنان و مردان معمولاً با سرعت یکسان بافت استخوانی از دست می دهند.

سایر عوامل خطر پوکی استخوان عبارتند از:

• زن بودن
• قفقازی یا آسیایی بودن
• داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان
• تغذیه ضعیف
• عدم تحرک بدنی
• سیگار کشیدن
• وزن کم بدن
• استخوان بندی کوچک

شما می توانید برخی از این عوامل خطر پوکی استخوان مانند تغذیه نامناسب و عدم تحرک را کنترل کنید. به عنوان مثال، می توانید رژیم غذایی خود را بهبود ببخشید و شروع یک برنامه ورزشی می تواند برای سلامت استخوان شما مفید باشد. با این حال، شما نمی توانید سایر عوامل خطر، مانند سن یا جنسیت خود را کنترل کنید.

پوکی استخوان ناشی از افزایش سن و پیری

شاید نام پوکی استخوان سالمندان را شنیده باشید. این یک نوع جداگانه از پوکی ستخوان نیست – فقط پوکی استخوان است که در اثر افزایش سن ایجاد می شود، در صورتی که سایر علل احتمالی ثانویه حذف شوند.

همانطور که در بالا ذکر شد، سن یکی از عوامل خطر اصلی پوکی استخوان است. تا زمانی که اقدامات پیشگیری یا درمانی مناسب انجام نشود، تجزیه فزاینده استخوان در بدن شما می تواند منجر به ضعیف شدن استخوان ها و پوکی استخوان شود.

طبق آمار جهانی بنیاد بین المللی پوکی استخوان، حدود یک دهم زنان 60 ساله به پوکی استخوان مبتلا هستند، در حالی که دو پنجم زنان 80 ساله به این بیماری مبتلا هستند.

تست تراکم استخوان برای تشخیص

برای بررسی پوکی استخوان، پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی کرده و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. آنها همچنین ممکن است آزمایش خون و ادرار شما را برای بررسی شرایطی که ممکن است باعث تحلیل استخوان شوند انجام دهند.

اگر پزشک شما فکر می‌کند که ممکن است پوکی استخوان داشته باشید یا در معرض خطر ابتلا به آن هستید، احتمالاً آزمایش تراکم استخوان را پیشنهاد می‌کند.

این آزمایش تراکم استخوان یا جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DEXA) نامیده می شود. از اشعه ایکس برای اندازه گیری تراکم استخوان های مچ دست، باسن یا ستون فقرات استفاده می کند. این سه ناحیه بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان هستند. این آزمایش بدون درد می تواند از 10 تا 30 دقیقه طول بکشد.

درمان پوکی استخوان

اگر آزمایش شما نشان دهد که پوکی استخوان دارید، پزشک با شما برای ایجاد یک برنامه درمانی همکاری خواهد کرد. پزشک شما احتمالاً داروها و همچنین تغییر شیوه زندگی را تجویز می کند. این تغییرات سبک زندگی می تواند شامل افزایش مصرف کلسیم و ویتامین D و همچنین ورزش مناسب باشد.

هیچ درمانی برای پوکی استخوان وجود ندارد، اما درمان مناسب می تواند به محافظت و تقویت استخوان های شما کمک کند. این درمان‌ها می‌توانند به کاهش سرعت تجزیه استخوان در بدن شما کمک کنند و برخی درمان‌ها می‌توانند رشد استخوان جدید را تحریک کنند.

داروهای پوکی استخوان

رایج ترین داروهای مورد استفاده برای درمان پوکی استخوان بیس فسفونات ها نام دارند. بیس فسفونات ها برای جلوگیری از کاهش توده استخوانی استفاده می شود. آنها ممکن است به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف شوند. آنها عبارتند از:

• آلندرونات (فوساماکس)
• ibandronate (Boniva)
• ریزدرونات (اکتونل)
• زولدرونیک اسید (Reclast)

سایر داروها ممکن است برای جلوگیری از تحلیل استخوان یا تحریک رشد استخوان استفاده شوند. آنها عبارتند از:

تستوسترون

در مردان، تستوسترون درمانی ممکن است به افزایش تراکم استخوان کمک کند.

هورمون درمانی

برای زنان، استروژن مورد استفاده در دوران یائسگی و بعد از آن می تواند به توقف کاهش تراکم استخوان کمک کند. متأسفانه استروژن درمانی با افزایش خطر لخته شدن خون، بیماری قلبی و انواع خاصی از سرطان نیز مرتبط است.

رالوکسیفن (Evista)

مشخص شده است که این دارو فواید استروژن را بدون بسیاری از خطرات ارائه می دهد، اگرچه هنوز خطر لخته شدن خون افزایش می یابد.

دنوزوماب ( پرولیا )

این دارو به صورت تزریقی مصرف می شود و ممکن است حتی از بیس فسفونات ها در کاهش از دست دادن استخوان امیدوارتر باشد.

تری پاراتید (فورتئو)

این دارو به صورت تزریقی نیز مصرف می شود و باعث تحریک رشد استخوان می شود.

سالمون کلسی تونین (فورتیکال و میاکالسین)

این دارو به صورت اسپری بینی مصرف می شود و بازجذب استخوان را کاهش می دهد. در مورد افزایش خطر ابتلا به سرطان با این دارو با پزشک خود صحبت کنید.

روموسوزوماب (Evenity)

این دارو در آوریل 2019 توسط FDA برای درمان زنانی که یائسگی را پشت سر گذاشته اند و در معرض خطر بالای شکستگی قرار دارند تأیید شد.

این دارو در دو تزریق زیر پوستی یک بار در ماه به مدت 12 ماه یا کمتر تجویز می شود. این دارای یک هشدار ” سیاه” است زیرا Evenity ممکن است خطر حملات قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد، بنابراین برای افرادی که سابقه هر یک از آنها را دارند توصیه نمی شود.

درمان های طبیعی پوکی استخوان

از آنجایی که داروهای پوکی استخوان می توانند عوارض جانبی داشته باشند، ممکن است ترجیح دهید به جای دارو، درمان های دیگری را امتحان کنید.

چندین مکمل مانند شبدر قرمز، سویا و کوهوش سیاه ممکن است برای کمک به ارتقای سلامت استخوان استفاده شود. با این حال، قبل از استفاده از این مکمل ها، حتما با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. این به دو دلیل اصلی است:

1. مطالعات کمی وجود دارد که از استفاده از این مکمل ها برای درمان پوکی استخوان حمایت می کند. در نتیجه، ما مدرکی مبنی بر کارکرد آنها نداریم.
2. این مکمل ها می توانند عوارض جانبی ایجاد کنند و همچنین با داروهایی که مصرف می کنید تداخل داشته باشند. شما باید مطمئن شوید که می‌دانید چه عوارض جانبی ممکن است رخ دهد، و آیا از داروهایی استفاده می‌کنید که می‌تواند با مکمل تداخل داشته باشد.

برخی از افراد نتایج خوبی را با درمان های طبیعی گزارش می دهند .

رژیم غذایی پوکی استخوان

علاوه بر برنامه درمانی شما، یک رژیم غذایی مناسب می تواند به تقویت استخوان های شما کمک کند.

برای حفظ سلامت استخوان ها، باید مواد مغذی خاصی را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید. مهمترین آنها کلسیم و ویتامین D است. بدن شما برای حفظ استخوان های قوی به کلسیم نیاز دارد و برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد.

سایر مواد مغذی که باعث تقویت سلامت استخوان می شوند عبارتند از پروتئین ، منیزیم ، ویتامین K و روی.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد یک برنامه غذایی که برای شما مناسب است، با پزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند در مورد رژیم غذایی به شما توصیه کنند یا شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کنند که می تواند یک برنامه غذایی یا رژیم غذایی برای شما ایجاد کند.

ورزش برای پوکی استخوان

درست غذا خوردن تنها کاری نیست که می توانید برای حمایت از سلامت استخوان های خود انجام دهید. ورزش نیز بسیار مهم است، به خصوص ورزش های ب تحمل وزن برای جلوگیری از کاهش پوکی استخوان مناسب است.

تمرینات تحمل وزن با پاها یا بازوهای شما که روی زمین یا سطح دیگری ثابت هستند انجام می شود. مثالها عبارتند از:

• بالا رفتن از پله ها
• تمرینات مقاومتی مانند:
  • پرس های پا
  • چمباتمه زدن
  • تمرین با وزنه، مانند کار با:
    • کش های مقاومتی
    • دمبل ها
    • دستگاه های تمرین مقاومتی

این تمرینات کمک می کنند زیرا باعث می شوند عضلات شما به استخوان های شما فشار بیاورند وتحریک شوند. این عمل به بدن شما می گوید که بافت استخوانی جدیدی تشکیل دهد که استخوان های شما را تقویت می کند.

با این حال، این تنها مزیت شما از ورزش نیست. ورزش علاوه بر اثرات مثبت فراوانی که بر وزن و سلامت قلب دارد ، می تواند تعادل و هماهنگی شما را نیز بهبود بخشد که می تواند به شما در جلوگیری از افتادن و زمین خوردن کمک کند.

همیشه قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید با پزشک خود مشورت کنید .

پیشگیری از پوکی استخوان

عوامل خطر زیادی برای پوکی استخوان وجود دارد که نمی توانید آنها را کنترل کنید. اینها شامل زن بودن، بالا رفتن سن و داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان است. با این حال، عواملی وجود دارند که در کنترل شما هستند.

برخی از بهترین راه های پیشگیری از پوکی استخوان عبارتند از:

• دریافت مقدار توصیه شده روزانه کلسیم و ویتامین D
• انجام تمرینات تحمل وزن
• ترک سیگار
• برای زنان، جوانب مثبت و منفی هورمون درمانی را بسنجید

اگر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید، با پزشک خود در مورد بهترین راه پیشگیری از آن صحبت کنید.

استئوپنی در مقابل پوکی استخوان

اگر پزشک به شما بگوید که به استئوپنی مبتلا هستید، ممکن است فکر کنید که کلمه “پوکی استخوان” را اشتباه شنیده اید. با این حال، استئوپنی یک بیماری جدا از پوکی استخوان است.

برخلاف پوکی استخوان، استئوپنی یک بیماری نیست. بلکه حالت کم تراکم استخوان است. در مورد استئوپنی، استخوان‌های شما به اندازه طبیعی متراکم نیستند، اما در صورت ابتلا به پوکی استخوان به اندازه آنها ضعیف نمی‌شوند.

عامل خطر اصلی استئوپنی سن بالاتر است. تراکم استخوان شما در سن 35 سالگی به اوج خود می رسد و پس از آن، با افزایش سن کاهش می یابد.

در بسیاری از موارد، استئوپنی می تواند منجر به پوکی استخوان شود، بنابراین اگر پوکی استخوان دارید، باید اقداماتی را برای تقویت استخوان های خود انجام دهید.

خلاصه

پوکی استخوان وضعیتی است که می تواند عوارض جدی داشته باشد. می تواند منجر به شکستگی شود که می تواند دردناک باشد، بهبودی طولانی مدت طول بکشد و منجر به عوارض دیگری شود.

به عنوان مثال، درمان شکستگی لگن می تواند شامل ماندن در رختخواب برای مدت طولانی باشد که خطر لخته شدن خون، ذات الریه و سایر عفونت ها را افزایش می دهد.

خبر خوب این است که کارهای زیادی می توانید برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان انجام دهید، از تغذیه صحیح و ورزش گرفته تا مصرف داروهای مناسب.

اگر فکر می کنید در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید، یا اگر پوکی استخوان برای شما تشخیص داده شده است، با پزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند با شما همکاری کنند تا یک برنامه پیشگیری یا درمانی تهیه کنند که می تواند به بهبود سلامت استخوان شما و کاهش خطر عوارض کمک کند.

A.S.Jafari

دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.