پارانوئید بودن به این معنی است که معتقد باشید افراد دیگر با اهداف مخرب برای شما توطئه چیده اند. یک ضربالمثل طنز قدیمی در این رابطه می گوید: “فقط به این دلیل که من پارانوئید هستم، به این معنی نیست که آنها من را پیدا نمی کنند.” در برخی موارد، این نگرانی ها ممکن است صحت داشته باشند، اما در صورت عدم صحت یک اتفاق بخصوص، پارانویا می تواند نشانه ای از وضعیت سلامت روان باشد.
با این حال، یک مطالعه جدید از دانشگاه ییل در نیو هاون، بر روی سی تی اسکن، نشان می دهد که پارانویا گاهی می تواند پاسخی به شرایط گیج کننده باشد.
به گفته محققان، قرار گرفتن در یک محیط که حوادث غیرمنتظره و وجود عدم اطمینان موج می زند، می تواند در بعضی افراد که در حالت عادی این صفت را نشان نمی دهند، پارانویا را تشدید کند.
پزشکان پارانویا را ناتوانی در درک مسائل اجتماعی و به ویژه تهدیدها می دانند. با این حال، مطالعه جدید از منظری دیگر به مکانیسم این ناهنجاری نگاه می کند.
“ما مغز را یک دستگاه پیش بینی کننده می بینیم. تغییر غیر منتظره، خواه اجتماعی باشد یا نه، ممکن است نوعی تهدید محسوب شود و توانایی مغز را در پیش بینی ها زیر سؤال ببرد. پارانوئیا ممکن است به طور کلی پاسخی به عدم اطمینان باشد، و تعامل های اجتماعی ممکن است برای پیش بینی پیچیده و دشوار باشند. “
– نویسنده اصلی مطالعه ارین رید
نویسندگان این تحقیق فرض می کنند که پارانویا به یک مکانیسم اساسی یادگیری مرتبط است که در پاسخ به شرایط و اتفاقات غیرقابل پیش بینی فعال شود، حتی اگر هیچگونه تهدید اجتماعی وجود نداشته باشد.
معنی دادن به چیزی که کمتر مفهوم دارد
انسان ها داستان ها را دوست دارند. ما موجودات سریالی هستیم و روایت های منطقی برای ما خوشایند است. این تمایل ما برای ساختن حتی بی دلیل ترین توضیحات برای رویدادها و تجربیاتی است که خودشان کمی مفهوم دارند. بدون چنین داستانهایی، ممکن است احساس کنترل بر شرایط را نداشته باشیم.
فیلیپ کورلت، نویسنده ارشد مطالعه توضیح می دهد: “وقتی جهان ما به طور غیر منتظره تغییر می کند، ما می خواهیم برای آن بی ثباتی یک مقصر بیابیم، آن را حس کنیم و شاید آن را خنثی کنیم. از نظر تاریخی، پس از اتفاقاتی مانند آتش سوزی بزرگ روم باستان در 64 C.E یا حملات تروریستی یازده سپتامبر، پارانویا و تفکر توطئه آمیز افزایش یافته است.”
یک نظرسنجی نشان داد که 20٪ از پاسخ دهندگان، احساس کردند که دیگران در بعضی از موارد در طی سال گذشته با آنها مخالف بوده اند، در حالی که 8٪ معتقد بودند که دیگران عمداً قصد صدمه زدن به آنها را دارند.
آزمایش 1: بازی های غیر منطقی با کارت
محققان برای آزمایش فرضیه خود افرادی را که درجه های مختلفی از پارانویا را نشان می دادند، دعوت کردند تا در بازی های کارتی شرکت کنند.
برای القاء عدم اطمینان بین دوره های مختلف بازی، محققان مخفیانه بازی را دستکاری کردند تا شانس موفقیت در استراتژی های قبلی را که باعث موفقیت می شد، تغییر دهند. در نتیجه، انتخاب های بازیکنان که در یک دوره از بازی کار می کند، ممکن است دیگر در مرحله بعد کار نکند.
بازیکنانی که درجه بیشتری از پارانویا داشتند، به سرعت انتظار نتایج غیرقابل پیش بینی را داشتند. انتخاب آنها تصادفی تر و مرسوم تر و کمتر استراتژیک بود.
محققان دریافتند که حتی وقتی این شرکت کنندگان در یک بازی برنده شدند، تمام شرط بندی ها در مورد استراتژی آنها در دور بعدی کارایی نداشت.
بازیکنان با کمترین سطح پارانویا کمترین سرعت برای درک این موضوع را داشتند که این استراتژی ها کار نمی کند.
محققان برای اطمینان بیشتر از کنترل شرایط، دستکاری در بازی را در حین گیم پلی شروع کردند. در پاسخ، حتی بازیکنانی که سطح پارانویا پایین دارند، به طور تصادفی بازی خود را آغاز کردند و هرگونه استراتژی های خود را بر اساس نتایج قبلی رها کردند.
آزمایش 2: موشهای پارانوئید
در یک آزمایش مرتبط دوم، دانشمندان موشها را برای انجام کارهایی با نتایج احتمالی موفقیت آمیز، آموزش داده بودند.
به بعضی از موش ها متامفتامین، که می تواند باعث بروز پارانوائی در انسان شود، داده شد. این موش ها به عنوان شرکت کنندگان در پارانویا با درجه بالا در آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند.
تجزیه و تحلیل آماری از رفتار موش ها نشان داد که آنها مانند آزمایش های قبلی شرکت کنندگان در انسان عمل می کنند: انتخاب آنها تصادفی تر شده و بیشتر از هر روش منطقی، روش های مورد استفاده آن ها مبتنی بر انتظاراتشان از غیرقابل پیش بینی بودن شرایط است.
ارزش مطالعه
“امید ما این است که این کار توضیحی برای بیماری پارانویا باشد، اولین قدم برای توسعه درمان های جدید که مکانیسم های اساسی را هدف قرار می دهد.”
نویسندگان این مطالعه اظهار می کنند که افراد می توانند پارانویا را به عنوان پدیده ای با منشأ مستقیم تر از آنچه محققان قبلاً تصور می کردند، مشاهده کنند و بنابراین، شاید، مستعد ابتلا به روشهای کمتر پیچیده درمان باشند.
“فایده دیدن پارانویا از طریق لنز غیر اجتماعی این است که ما می توانیم این مکانیسم ها را در سیستم های ساده تر مورد مطالعه قرار دهیم، بدون اینکه نیازی به نتیجه گیری با تعامل اجتماعی انسان باشد.”
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
Medical News Today
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).