اپیوئیدها نوعی تسکین دهنده درد بسیار قوی هستند. این داروها شامل داروهایی مانند OxyContin (oxycodone) ، مورفین و Vicodin (هیدروکودون و استامینوفن) است. در سال 2017، پزشکان ایالات متحده بیش از 191 میلیون نسخه برای این داروها را تجویز کردند. پزشکان به طور معمول برای تسکین درد بعد از جراحی یا آسیب دیدگی، مواد مخدر را تجویز می کنند. اگرچه این داروها ضد درد هستند، اما بسیار اعتیاد آور نیز می باشند.
افرادی که مشکلات روان شناختی مانند افسردگی یا اضطراب دارند، بیشتر احتمال دارد که نسخه های افیونی مصرف کنند. آنها همچنین در معرض خطر بیشتری برای وابستگی به این داروها هستند.
اختلالات سلامت روان و مواد افیونی
استفاده از مواد افیونی در بین مبتلایان به مشکلات روانی بسیار رایج است. حدود 16 درصد از آمریکایی ها دارای اختلالات سلامت روان هستند، اما بیش از نیمی از تجویز داروهای افیونی مربوط به این گروه می باشد.
مبتلایان به اختلالات خلقی و اضطرابی، دو برابر بیشتر از افراد فاقد مشکلات عصبی و روانشناختی، از این داروها استفاده می کنند. آنها همچنین بیش از سه برابر بیشتر احتمال سوء مصرف مواد افیونی را دارند.
داشتن یک اختلال سلامت روانشناختی همچنین احتمال ماندن طولانی مدت بر روی مواد افیونی را افزایش می دهد. بزرگسالان مبتلا به اختلالات خلقی دو برابر بیشتر از افراد فاقد مشکلات بهداشت روان، این داروها را مصرف می کنند.
مواد افیونی و افسردگی
رابطه معکوس نیز وجود دارد. شواهد نشان می دهد که مصرف مواد افیونی می تواند به مشکلات سلامت روان حتی کمک کند.
یک مطالعه در سال 2016 در Annals of Family نشان داد که حدود 10 درصد از افرادی که مواد مخدر تجویز کرده اند پس از یک ماه مصرف دارو، دچار افسردگی شدند. هر چه مدت زمان استفاده از مواد افیونی بیشتر، خطر ابتلا به افسردگی نیز بیشتر می شد.
چه چیزی باعث این ارتباط میشود؟
چند دلیل ممکن برای پیوند بین سلامت روان و وابستگی به مواد افیونی وجود دارد:
درد یک علامت شایع در مبتلایان به اختلالات سلامت روانشناختی است. افراد مبتلا به افسردگی و سایر موارد بهداشت روان ممکن است از مواد مخدر برای خوددرمانی و فرار از مشکلات خود استفاده کنند.
اپیوئیدها ممکن است در افراد مبتلا به بیماری روانشناختی مؤثر نباشد و منجر به نیاز به دوزهای زیاد شود.
افراد مبتلا به بیماری روانشناختی می توانند ژن هایی داشته باشند که خطر اعتیاد را افزایش می دهد.
تروما مانند سوء استفاده جسمی یا عاطفی می تواند هم به بیماری روانی و هم به اعتیاد به مواد مخدر کمک کند.
خطرات استفاده از مواد افیونی
در حالی که مواد مخدر در تسکین درد موثر هستند، اما می توانند منجر به وابستگی جسمی و اعتیاد شوند. وابستگی یعنی شما به دارو نیاز دارید تا عملکرد خوبی داشته باشید. اعتیاد زمانی است که شما به استفاده از دارو ادامه می دهید، حتی اگر باعث ایجاد اثرات مضر شود.
اعتقاد بر این است که مواد افیونی، تعادل مواد شیمیایی مغز را به روشی تغییر می دهند که باعث می شود برای به دست آوردن همان تأثیر، با گذشت زمان، شما نیاز به مصرف میزان بیشتری از این داروها داشته باشید. مصرف دوزهای فزاینده تر منجر به وابستگی می شود. تلاش برای خاموش کردن وابستگی به مصرف مواد افیونی می تواند باعث ایجاد علائم ترک مانند عرق کردن، بی خوابی، حالت تهوع و استفراغ شود.
افرادی که بیش از حد مواد افیونی مصرف می کنند در نهایت ممکن است مصرف خود را به مرور افزایش دهند. هر روز بیش از 130 نفر در اثر مصرف بیش از حد مواد مخدر در ایالات متحده جان خود را از دست می دهند. طبق اعلام انستیتوی ملی سوء مصرف مواد مخدر، در سال 2017 بیش از 47000 آمریکایی بر اثر مصرف دوز زیاد درگذشت. ابتلا به بیماری های روان شناختی نیز باعث می شوند بیشتر به استفاده از این مواد روبیاورید.
چگونه از وابستگی دوری کنیم
اگر با افسردگی، اضطراب یا وضعیت بهداشت روانی دیگری زندگی می کنید، در اینجا چند راه کار وجود دارد که می توانید از وابستگی به مواد افیونی خودداری کنید.
از سلامت روان خود مراقبت کنید
از استفاده از مواد افیونی به عنوان یک درمان وضعیت نامطلوب روانشناختی خودداری کنید. درعوض، به یک روانپزشک، روانشناس یا سایر متخصصان بهداشت روان مراجعه کنید تا در مورد روش درمانی دیگری که ممکن است برای شما مفید باشد صحبت کنید. درمان ممکن است شامل داروهای ضد افسردگی، رفتار درمانی، استفاده از روش های نوین مانند نوروفیدبک، تحریک مغزی و پشتیبانی اجتماعی باشد.
تنها به میزان محدود از این داروها استفاده کنید
اگر بعد از عمل یا آسیب دیدگی نیاز به مصرف مواد افیونی دارید، فقط از مقداری که پزشک تجویز کرده است استفاده کنید. وقتی دوز را تمام کردید یا دیگر درد ندارید، مصرف دارو را قطع کنید. ادامه دادن به مصرف این داروها برای مدت کمتر از دو هفته باعث می شود که کمتر وابسته به آنها باشید.
مراقب علائم وابستگی باشید
اگر با گذشت زمان دوزهای بیشتری از مواد افیونی مصرف می کنید، ممکن است وابسته شده باشید. قطع مصرف دارو منجر به علائم ترک مانند تحریک پذیری، اضطراب، استفراغ، اسهال و لرزش خواهد شد. برای کمک به شما در قطع مصرف این داروها به پزشک یا متخصص علوم اعصاب مراجعه کنید.
مواد مخدر تسکین دهنده درد بسیار مؤثر است. آنها می توانند برای درمان دردهای کوتاه مدت، مانند بعد از جراحی یا آسیب دیدگی مفید باشند. با این وجود، در طولانی مدت به وابستگی یا اعتیاد منجر می شوند.
افراد مبتلا به افسردگی و سایر موارد بهداشت روان احتمالاً به مواد افیونی وابسته هستند. استفاده از مواد افیونی همچنین می تواند خطر بروز یک مشکل بهداشت روان را افزایش دهد.
اگر مشکل سلامت روان دارید، قبل از مصرف مواد افیونی با پزشک خود مشورت کنید. در مورد خطرات بحث کنید و سؤال کنید که آیا گزینه های دیگری برای تسکین درد وجود دارد که بتوانید جایگزین کنید.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.