لکنت زبان
یک اختلال گفتاری است که با اختلال در جریان گفتار مشخص می شود. علائم عبارتند از تکرار صداها، هجاها یا کلمات، دراز کردن کلمات، مکث طولانی و تغییر کلمه یا استفاده از کلمات پرکننده.
علائم لکنت می تواند از فردی به فرد دیگر و همچنین در طول روز بسیار متفاوت باشد. دلایل دقیق لکنت درک نشده است. اما اغلب در طول رشد گفتار و زبان رخ می دهد.
لکنت می تواند بدنام کننده باشد و بر زندگی افرادی که لکنت دارند (PWS) تاثیر زیادی بگذارد. این می تواند به کاهش عزت نفس، اضطراب اجتماعی و انزوا، و محدودیت های شغلی یا پیشرفت شغلی کمک کند. درمان، شامل کار با آسیب شناس گفتار زبان (SLP) یا گفتاردرمانگر (ST) است و بر ایجاد اعتماد به نفس و ارتباطات موثرتر تمرکز دارد.
علائم و نشانه ها
افرادی که لکنت دارند (PWS) می دانند چه می خواهند بگویند اما در بیان روان آن مشکل دارند. علائم و نشانه های رایج لکنت عبارتند از:
تکرار: تکرار صداها، هجاها، کلمات یا عبارات – به عنوان مثال، “d-d-d-dog” یا “can-can-can-me”
امتداد دادن: دراز کردن یک صدا، هجا یا کلمه
بلوک ها: گیر کردن روی یک کلمه یا صدا، که باعث ناتوانی در شروع صحبت می شود، مانند “س——-سلام”
الفاظ: استفاده از کلمات پرکننده مانند “اوه” برای کمک به شروع گفتار
رفتارهای اجتنابی: راهبردهایی برای اجتناب از کلماتی که ممکن است گفتن آنها دشوار باشد، مانند جایگزینی کلمه یا اجتناب از مکالمه (مانند استفاده از متن به جای تماس تلفنی، یا صحبت نکردن در طول جلسات)
رفتارهای ثانویه: ویژگی های فیزیکی مانند تنش، مشت های گره کرده، گریمس های صورت، لرزش لب یا فک، تکان دادن سر، نگاه کردن به دور، یا پلک زدن سریع چشم.
انواع لکنت زبان
دو نوع اصلی لکنت وجود دارد:
رشدی: لکنت رشدی در اوایل کودکی، بین 2 تا 6 سالگی، زمانی که کودک صحبت کردن را یاد می گیرد، رخ می دهد.
نوروژنیک: همچنین به عنوان لکنت اکتسابی شناخته می شود، لکنت در بزرگسالی رخ می دهد. این بیماری کمتر از لکنت رشدی است و ممکن است به دلیل آسیب مغزی، سکته مغزی (لخته شدن خون یا خونریزی در مغز)، ضربه روحی، یا در نتیجه استفاده از برخی داروها رخ دهد.
لکنت را می توان به عنوان مزمن یا بهبودی نیز طبقه بندی کرد. به این معنی که برخی از افراد (کودکان) لکنت را متوقف می کنند، در حالی که برخی دیگر در طول زندگی دچار لکنت می شوند. لکنت شدید بیشتر احتمال دارد که مزمن باشد.
چه چیزی باعث لکنت زبان می شود؟
علت دقیق لکنت ناشناخته است و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد. به نظر می رسد ترکیبی از عوامل متعدد از جمله عوامل:
- عصبی: تفاوت های مغزی می تواند بر گفتار و زبان تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، فردی که لکنت دارد ممکن است از سمت راست مغز خود بیشتر از سمت چپ استفاده کند.
- ژنتیکی: لکنت رشدی اغلب در خانواده ها دیده می شود. بنابراین به احتمال زیاد یک جزء ژنتیکی وجود دارد. مطالعات نشان می دهد که ژنتیک عامل 50 تا 80 درصد لکنت زبان است. محققان همچنین چهار جهش ژنی را شناسایی کرده اند که ممکن است با لکنت مرتبط باشد.
- خودایمنی: یک گزارش مورد اخیر نشان می دهد که یک اختلال خود ایمنی دوران کودکی، عفونت های استرپتوکوک (PANDAS) نیز ممکن است باعث لکنت زبان شود. یک اختلال خود ایمنی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول های سالم حمله کند. اینها به گانگلیون های پایه آسیب می رساند. گروهی از ساختارهای مغز که می توانند بر گفتار تأثیر بگذارند.
تحقیقات در مورد مکانیسم های احتمالی لکنت شامل موارد زیر است:
- کدام کودکان بیشتر دچار لکنت رشدی می شوند
- علل مشترک افراد با ویژگی های لکنت مشابه
- مطالعات تصویربرداری پزشکی برای بررسی آناتومی و فعالیت مغز در PWS
- اینکه آیا PWS می تواند یاد بگیرد که الگوهای گفتاری مرتبط با لکنت را شناسایی کند و از آنها اجتناب کند
عوامل خطر
برخی عوامل خطر احتمال لکنت زبان یا تداوم لکنت در بزرگسالی را افزایش می دهند. لکنت در افرادی که:
- در مردان بیشتر است
- بعد از سه سالگی شروع می شود
- دارای عوامل استرس زای محیطی مانند یک محیط خانواده پرمشقت یا قلدر اند
محرک ها
برخی محرک ها می توانند لکنت را بدتر کنند. محرک ها عبارتند از:
- احساس استرس، عجله، هیجان یا خستگی
- صحبت از طریق تلفن در مقابل حضوری
- صحبت کردن در مقابل یک گروه به جای یک به یک با کسی
- احساس خجالت به این دلیل که کسی به لکنت شما توجه می کند
تسلط بیشتر در شرایط خاص
لکنت زبان در هنگام گفتار خود به خودی (مکالمه ای) شایع تر است. جالب است که لکنت در برخی موقعیت ها کمتر دیده می شود یا حتی ناپدید می شود. به عنوان مثال، PWS اغلب روان است زمانی که:
- آواز خواندن
- بازیگری
- خواندن با صدای بلند به صورت گروهی
- یکصدا صحبت می کند
- تنها (با خود صحبت می کنند)
چه زمانی با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی تماس بگیرید
ممکن است بخواهید با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یا یک SLP تماس بگیرید اگر فردی که لکنت دارد:
- بیش از 6-12 ماه لکنت دارد
- بعد از سه سالگی شروع می شود
- بیشتر از گذشته لکنت دارد
- رفتارهای ثانویه مانند تنش بدن را هنگام لکنت نشان می دهد
- هنگام تلاش برای صحبت ناامید است
- از صحبت کردن اجتناب می کند
آزمایش و تشخیص
اختلال در گفتار بین 18 ماهگی تا هفت سالگی غیر معمول نیست. تکرار کلمات یا عبارات اغلب در سن سه سالگی ظاهر می شود و کودکان معمولاً از آن ناامید نمی شوند.
در گذشته، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی اطفال و خانواده از رویکرد «صبر کن و ببین» استفاده می‌کردند تا ببینند آیا لکنت کودک بعد از رشد بهبود پیدا کرده است یا خیر. اکنون، به طور کلی درک شده است که مداخله زودهنگام نتایج را بهبود می بخشد. غربالگری و تشخیص ممکن است با این ارائه دهندگان شروع شود. اما آنها احتمالاً مشاوره گفتار درمانی را توصیه می کنند.
آسیب شناسان گفتار زبان (SLPs) یا گفتاردرمانگران (STs) اختلالات گفتار و زبان را شناسایی و درمان می کنند.
ارزیابی و تشخیص معمولاً شامل موارد زیر است:
- گوش دادن به الگوهای گفتار – به عنوان مثال، انواع ناروانی
- ارزیابی زبان دریافتی (توانایی درک) و بیانی (توانایی کلامی کردن).
- مشاهده اینکه فردی که لکنت دارد چگونه به آن واکنش نشان می دهد. به عنوان مثال. اگر آنها سعی می کنند آن را “رفع” کنند
- یک ST یا SLP سوالاتی مانند:
- لکنت از چه زمانی شروع شد؟هر چند وقت یکبار اتفاق می افتد؟
- چه زمانی رخ می دهد؟ چه چیزی آن را بدتر یا بهتر می کند؟
- آیا فرد دیگری در خانواده شما لکنت دارد؟
- واکنش PWS به لکنت چگونه است؟
- واکنش دیگران به لکنت چگونه است؟
- چگونه بر زندگی PWS تأثیر می گذارد؟
- آیا مشکلات گفتاری اضافی وجود دارد؟
لکنت باعث ایجاد اضطراب بیشتر در کودکان بزرگتر و بزرگسالان می شود. همچنین می تواند:
- بر پیشرفت تحصیلی تأثیر می گذارد
- تداخل در عملکرد یا رشد شغلی
- مردم را از صحبت با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی منع کنید
لکنت زبان چگونه درمان می شود؟
هیچ درمانی برای لکنت وجود ندارد. درمان اغلب شبیه مربیگری است. این بسیار شخصی است و به مواردی مانند سن، شدت لکنت و نحوه تأثیر آن بر زندگی فرد بستگی دارد. همچنین حول محور اهداف منحصر به فرد یک فرد است.
استراتژی های روانی
برای بسیاری از افراد، هدف گفتار درمانی افزایش روانی کلامی و به دست آوردن حس کنترل بیشتر بر لکنت است.
درمان کودکان پیش دبستانی به دو دسته کلی تقسیم می شود:
مستقیم: یک گفتاردرمانگر، والدین یا قیم، زمانی که کودک روان صحبت می کند، بازخورد مثبت (تمجید) می دهد و در صورت بروز لکنت، اصلاحات ملایمی ارائه می دهد.
غیرمستقیم: والدین یا سرپرستان اعمال خود را تغییر می دهند تا به افزایش روانی در گفتار کودک کمک کنند. این شامل ایجاد یک محیط آرام، کاهش فشارهای زمانی و به حداقل رساندن عوامل استرس زا است که لکنت را بدتر می کند.
درمان برای کودکان در سن مدرسه، نوجوانان و بزرگسالان ممکن است شامل شکل دادن به روان و اصلاح لکنت باشد.
شکل دهی روان با استفاده از تکنیک هایی مانند:
گفتار آهسته: طولانی شدن مدت هجاها تا گفتار آهسته
شروع آرام: شروع سخنرانی با صدای کمتر برای ایجاد تنش کمتر در تارهای صوتی
کنترل تنفس: نفس های عمیق بکشید تا قفسه سینه و ماهیچه های گفتار آرام شوند
برخی از تکنیک‌های اصلاح لکنت، لکنت را مستقیماً تأیید کرده و به آن رسیدگی می‌کنند. کودکان در سنین مدرسه ممکن است بتوانند این موارد را اجرا کنند، اما درمانگران ممکن است برخی را برای نوجوانان و بزرگسالان رزرو کنند.
تکنیک ها عبارتند از:
لکنت داوطلبانه: لکنت مختصر عمدی برای به دست آوردن کنترل کلامی بیشتر
لغو یا وقفه: اضافه کردن یک مکث عمدی پس از لکنت و تکرار کلمه با هدف شروع آسانتر
بیرون کشیدن: به تدریج از یک کلمه لکنت زبان خارج می شود تا الگوی گفتار پرتنش را قطع کند و به روشی آرام تر صحبت می کند.
خواندن کرال: خواندن با صدای بلند همراه با دیگران برای کمک به ایجاد ریتم گفتار
سایر راهبردهای درمانی عبارتند از:
درمان شناختی رفتاری (CBT): افکار منفی چالش برانگیز و رفتارهای غیر مفید مرتبط با اضطراب اجتماعی
خودافشاگری: به اشتراک گذاری آشکار اطلاعات در مورد لکنت برای ارتقای درک و کاهش اضطراب اجتماعی
خود مدل‌سازی: ضبط و مرور صحبت‌های خود به صورت روان برای کاهش اضطراب و ایجاد اعتماد به نفس
پایان دادن به رفتارهای اجتنابی: شکستن چرخه رفتارهای اجتنابی برای دستیابی به پذیرش بیشتر لکنت
گروه‌های حمایتی: برای افزایش اعتماد به نفس، تغییر باورها در مورد هویت شخصی و به دست آوردن حس ارتباط با دیگرانی که با چالش‌های مشابه دست و پنجه نرم می‌کنند.
فناوری همچنین ممکن است بخشی از یک برنامه درمانی باشد:
SpeechEasy: یک دستگاه بازخورد شنیداری تاخیری که زمان بین صحبت کردن و شنیدن خود را به تاخیر می اندازد.
مترونوم: دستگاهی که صدا را با سرعت خاصی تولید می کند تا حس ریتم گفتار ایجاد کند و میل به صحبت کردن سریع را که می تواند لکنت را بدتر کند کاهش دهد.
بیوفیدبک EMG: بازخوردی را در مورد سطح تنش عضلانی در ناحیه صورت، فک و گردن ارائه می دهد.
واقعیت مجازی (VR): VR ممکن است برای مواردی مانند بازآفرینی موقعیت‌های اجتماعی برای تمرین صحبت کردن در جمع استفاده شود.
تمرین از راه دور: جلسات گفتار درمانی با استفاده از بسترهای ویدئو کنفرانس
برنامه های کاربردی موبایل: ابزارهای خودگردان برای تمرین تکنیک های گفتار درمانی
برای دریافت جدیدترین اطلاعات تخصصی با ما در کلینیک سلامت مغز دانا تماس بگیرید.
منبع:https://www.health.com/stuttering-8401174
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.