سیستم ایمنی بدن شما معمولا از شما در برابر بیماری ها و عفونت ها محافظت می کند. وقتی این پاتوژن ها را حس می کند، سلول های خاصی را برای هدف قرار دادن سلول های خارجی ایجاد می کند. معمولاً سیستم ایمنی شما می تواند تفاوت بین سلول های خارجی و سلول های شما را تشخیص دهد. اما اگر شما یکی از بیماری های خودایمنی دارید، سیستم ایمنی بدن شما قسمت هایی از بدن مانند مفاصل یا پوست را به عنوان خارجی اشتباه می گیرد. پروتئین هایی به نام اتوآنتی بادی را آزاد می کند که به سلول های سالم حمله می کند.
بیماریهای خود ایمنی
بیماریهای خود ایمنی ممکن است بر بخشهای مختلفی از بدن تأثیر بگذارند، بهطور مثال، در بیماری اماس دستگاه ایمنی به پوشش اطراف سلولهای عصبی مغز حمله میکند و سلولهای اعصاب صدمه دیده و ماهیچهها از کار میافتند در نتیجه بینایی و حرکت فرد مختل و فرد دچار بی حسی و لرزش می شود.
در بیماری هاشیموتو غده تیروئید تحلیل رفته و منجر به کم کاری تیروئید می شود ، بیماریهای پوستی مثل پسوریازیس و ویتیلایگو در نتیجه حمله سیستم ایمنی به سلولهای پوست بهوجود میآیند و اختلال دستگاه ایمنی نیز میتواند به بیماری لوپوس منجر شود.
به طور کلی، درمان یک بیماری خودایمنی به عواملی برای کاهش فعالیت سیستم ایمنی (سرکوب کنندههای ایمنی) یا مسدود کردن التهاب (ضد التهاب) که منجر به آسیب بافتی میشود، نیاز دارد اگرچه بعضی ازاین بیماران خودایمنی بدون دارو خوب میشود ولی تعدادی هم آنها با وجود داروهای جدید قابل کنترل هستند.
برخی از بیماری های خودایمنی تنها یک اندام را هدف قرار می دهند. دیابت نوع 1 به پانکراس شما آسیب می رساند. سایر بیماری ها مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک یا لوپوس می توانند کل بدن شما را تحت تاثیر قرار دهند.
در زیر مروری بر برخی از شایع ترین بیماری های خودایمنی ارائه می دهیم.
پزشکان دقیقاً نمی دانند چه چیزی باعث از کار افتادن سیستم ایمنی می شود. با این حال برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به یک بیماری های خود ایمنی هستند.
برخی عوامل که ممکن است افزایش یابد خطر ابتلا به یک بیماری خودایمنی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- جنسیت شما: افرادی بین سنین 15 تا 44 سال قرار می گیرند، نسبت به مردان، احتمال بیشتری برای ابتلا به بیماری خودایمنی دارند.
- سابقه خانوادگی: ممکن است به دلیل ژنهای ارثی احتمال ابتلا به بیماریهای خود ایمنی بیشتر باشد، اگرچه عوامل محیطی نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشند.
- عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض نور خورشید، جیوه، مواد شیمیایی مانند حلال ها یا مواد مورد استفاده در کشاورزی، دود سیگار یا برخی عفونت های باکتریایی و ویروسی، از جمله COVID-19 ، ممکن است خطر ابتلا به بیماری خود ایمنی را افزایش دهد.
- قومیت: برخی از بیماری های خودایمنی در افراد در گروه های خاصی شایع تر است. به عنوان مثال، افراد سفیدپوست از اروپا و ایالات متحده ممکن است بیشتر به بیماری عضلانی خود ایمنی مبتلا شوند، در حالی که لوپوس بیشتر در افرادی که آمریکایی آفریقایی تبار، اسپانیایی تبار یا لاتین تبار هستند رخ می دهد.
- تغذیه: رژیم غذایی و مواد مغذی شما ممکن است بر خطر و شدت بیماری خودایمنی تأثیر بگذارد.
- سایر شرایط سلامتی: برخی از شرایط سلامتی، از جمله چاقی و سایر بیماریهای خودایمنی، ممکن است احتمال ابتلا به بیماری خود ایمنی را افزایش دهند.
بیماری های خودایمنی مختلف ممکن است علائم اولیه مشابهی داشته باشند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- سرگیجه یا سبکی سر
- تب خفیف
- دردهای عضلانی
- تورم
- مشکل در تمرکز
- بی حسی و سوزن سوزن شدن در دست ها و پاها
- ریزش مو
- بثورات پوستی
در برخی از بیماری های خودایمنی، از جمله پسوریازیس یا آرتریت روماتوئید (RA)، علائم ممکن است ظاهر شوند و از بین بروند. دوره ای از علائم را شعله ور شدن می نامند. دوره ای که علائم از بین می روند، بهبودی نامیده می شود.
بیماری های خودایمنی فردی نیز بسته به سیستم بدنی که تحت تاثیر قرار می گیرد، می تواند علائم منحصر به فرد خود را داشته باشد. به عنوان مثال، با دیابت نوع 1، ممکن است تشنگی شدید و کاهش وزن را تجربه کنید. بیماری التهابی روده (IBD) ممکن است باعث نفخ و اسهال شود.
برخی از بیماریهای خود ایمنی رایج بر اساس طبقه بندی، عبارتند از:
بیماریهای مفاصل و ماهیچه ها
- آرتریت پسوریاتیک
- آرتریت روماتوئید (RA)
- سندرم شوگرن
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک
بیماریهای دستگاه گوارش
- بیماری کرون
- بیماری سلیاک
- کولیت زخمی
بیماری های سیستم غدد درون ریز
- بیماری گریوز
- تیروئیدیت هاشیموتو
- بیماری آدیسون
بیماریهای پوستی
- اسکلرودرمی
- لوپوس
- درماتومیوزیت
- پسوریازیس
بیماریهای سیستم عصبی
- پلی نوروپاتی دمیلینه کننده التهابی مزمن
- سندرم گیلن باره
- مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس
سایر بیماری ها
- میاستنی گراویس
- واسکولیت خود ایمنی
- دیابت نوع ۱
- کم خونی خطرناک
- واسکولیت
شایع ترین بیماری های خود ایمنی کدامند؟
محققان بیش از 100 بیماری خود ایمنی را شناسایی کرده اند . در اینجا 14 مورد رایج دیگر آورده شده است.
1. دیابت نوع 1
پانکراس شما هورمون انسولین را تولید می کند که به تنظیم سطح قند خون کمک می کند. در دیابت نوع 1 ، سیستم ایمنی سلول های تولید کننده انسولین را در لوزالمعده شما از بین می برد.
قند خون بالا ناشی از دیابت نوع 1 می تواند به رگ ها و اندام های خونی آسیب برساند. این می تواند شامل موارد زیر باشد:
- قلب
- کلیه ها
- چشم ها
- اعصاب
2. آرتریت روماتوئید (RA)
در RA ، سیستم ایمنی بدن شما به مفاصل حمله می کند. این باعث ایجاد علائمی در مفاصل می شود مانند:
- تورم
- گرما
- درد
- سفتی، سختی
در حالی که RA به طور معمول تر با افزایش سن روی افراد تأثیر می گذارد، همچنین می تواند از 30 سالگی شروع شود. یک بیماری مرتبط، آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان، می تواند در دوران کودکی شروع شود.
3. پسوریازیس/آرتریت پسوریاتیک
سلول های پوست رشد می کنند و زمانی که دیگر مورد نیاز نیستند می ریزند. پسوریازیس باعث می شود سلول های پوست خیلی سریع تکثیر شوند. سلول های اضافی ایجاد می شوند و تکه های ملتهب را تشکیل می دهند. در رنگهای روشنتر پوست، لکهها ممکن است قرمز با پوستههای سفید نقرهای از پلاک ظاهر شوند. در پوست های تیره تر، پسوریازیس ممکن است ارغوانی یا قهوه ای تیره با پوسته های خاکستری به نظر برسد.
تا 30% افراد مبتلا به پسوریازیس نیز به آرتریت پسوریاتیک مبتلا می شوند . این می تواند علائم مفصلی ایجاد کند که عبارتند از:
- تورم
- سفتی، سختی
- درد
4. ام اس
مولتیپل اسکلروزیس (MS) به پوشش محافظ اطراف سلول های عصبی (غلاف میلین) در سیستم عصبی مرکزی آسیب می رساند . آسیب به غلاف میلین سرعت انتقال پیام ها را بین مغز و نخاع به و از بقیه بدن کاهش می دهد.
این آسیب می تواند منجر به موارد زیر شود:
- بی حسی
- ضعف
- مسائل مربوط به تعادل
- مشکل در راه رفتن
اشکال مختلف ام اس با سرعت های مختلف پیشرفت می کنند. مشکلات در راه رفتن یکی از شایع ترین مشکلات حرکتی با ام اس است.
5. لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)
اگرچه پزشکان در دهه 1800 برای اولین بار لوپوس را به عنوان یک بیماری پوستی به دلیل بثوراتی که معمولاً ایجاد می کند توصیف کردند ، شکل سیستمیک که شایع ترین است، در واقع بسیاری از اندام ها را تحت تأثیر قرار می دهد. این می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مفاصل
- کلیه ها
- مغز
- قلب
علائم رایج می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد مفاصل
- خستگی
- بثورات
6. بیماری التهابی روده
IBD شرایطی را توصیف می کند که باعث التهاب در پوشش دیواره روده می شود. هر نوع IBD بخش متفاوتی از دستگاه گوارش (GI) شما را تحت تاثیر قرار می دهد.
- بیماری کرون می تواند هر بخشی از دستگاه گوارش شما را از دهان گرفته تا مقعد ملتهب کند.
- کولیت اولسراتیو پوشش داخلی روده بزرگ (کولون) و رکتوم را تحت تاثیر قرار می دهد.
علائم شایع IBD می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اسهال
- درد شکم
- زخم های خونریزی دهنده
7. بیماری آدیسون
بیماری آدیسون غدد آدرنال را تحت تأثیر قرار می دهد که هورمون های کورتیزول و آلدوسترون و همچنین هورمون های آندروژن را تولید می کند. کورتیزول بسیار کم می تواند بر نحوه استفاده و ذخیره کربوهیدرات ها و قند (گلوکز) بدن شما تأثیر بگذارد. آلدوسترون بسیار کم می تواند منجر به از دست دادن سدیم و پتاسیم اضافی در جریان خون شما شود.
علائم شایع بیماری آدیسون می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ضعف
- خستگی
- کاهش وزن
- قند خون پایین
8. بیماری گریوز
بیماری گریوز به غده تیروئید در گردن فرد حمله می کند و باعث می شود که هورمون های خود را بیش از حد تولید کند. هورمون های تیروئید مصرف انرژی بدن را کنترل می کنند که به عنوان متابولیسم شناخته می شود.
داشتن بیش از حد این هورمون ها فعالیت های بدن شما را افزایش می دهد و باعث ایجاد علائمی می شود که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ضربان قلب سریع ( تاکی کاردی )
- عدم تحمل گرما
- کاهش وزن ناخواسته
- تورم غده تیروئید ( گواتر )
برخی از افراد مبتلا به بیماری گریوز ممکن است علائمی را تجربه کنند که بر روی پوست (درموپاتی گریوز) یا چشم ( افتالموپاتی گریوز ) تأثیر می گذارد.
9. بیماری شوگرن
این عارضه به غددی که روان کننده چشم و دهان شما هستند حمله می کند.
علائم بارز بیماری شوگرن خشکی چشم و خشکی دهان است، اما ممکن است مفاصل یا پوست شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
10. تیروئیدیت هاشیموتو
در تیروئیدیت هاشیموتو ، تولید هورمون تیروئید به تدریج کاهش می یابد. علائم شایع تیروئیدیت هاشیموتو می تواند شامل موارد زیر باشد:
- افزایش وزن
- حساسیت به سرما
- خستگی
- ریزش مو
- تورم تیروئید (گواتر)
11. میاستنی گراویس
میاستنی گراویس بر تکانه های عصبی تأثیر می گذارد که به مغز در کنترل عضلات کمک می کند. هنگامی که ارتباط اعصاب به ماهیچه ها مختل می شود، سیگنال ها نمی توانند ماهیچه ها را به سمت انقباض هدایت کنند.
شایع ترین علامت آن ضعف عضلانی است. ممکن است با فعالیت بدتر شود و با استراحت بهبود یابد. ضعف عضلانی همچنین می تواند بر:
- حرکات چشم
- باز و بسته شدن چشم ها
- بلع
- حرکات صورت
12. بیماری سلیاک
افراد مبتلا به بیماری سلیاک نمی توانند از غذاهای حاوی گلوتن، پروتئین موجود در گندم، چاودار و سایر محصولات غلات استفاده کنند. هنگامی که گلوتن در روده کوچک است، سیستم ایمنی به این قسمت از دستگاه گوارش حمله می کند و باعث التهاب می شود.
افراد مبتلا به بیماری سلیاک ممکن است پس از مصرف گلوتن دچار مشکلات گوارشی شوند. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- استفراغ
- اسهال
- یبوست
- خونریزی شکمی
بر اساس گزارش موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی، بیماری سلیاک حدود 1 درصد از مردم در جهان را درگیر میکند.
13. واسکولیت خود ایمنی
واسکولیت خود ایمنی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن شما به رگ های خونی حمله می کند. التهابی که به وجود میآید، شریانها و سیاهرگها را باریک میکند و اجازه میدهد خون کمتری در آنها جریان یابد.
14. کم خونی خطرناک
کم خونی خطرناک ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که یک اختلال خود ایمنی باعث شود بدن شما به اندازه کافی ماده ای به نام فاکتور ذاتی تولید نکند. کمبود این ماده باعث کاهش میزان جذب ویتامین B12 روده کوچک شما از غذا می شود. می تواند باعث کاهش تعداد گلبول های قرمز خون شود .
بدون مقدار کافی این ویتامین، شما دچار کم خونی خواهید شد و توانایی بدن شما برای سنتز DNA مناسب تغییر خواهد کرد.
می تواند علائمی ایجاد کند که عبارتند از:
- خستگی
- ضعف
- سردرد
این بیماری خودایمنی نادر معمولاً در افراد سن 60 تا 70 و بزرگتر رخ می دهد
5 علامت شایع اختلال خود ایمنی چیست؟
برخی از اختلالات خودایمنی می توانند علائم مشابهی در مراحل اولیه داشته باشند. اینها می تواند شامل خستگی، سرگیجه یا سبکی سر، تب کم، درد عضلانی و تورم باشد.
جدی ترین بیماری خودایمنی چیست؟
بسیاری از محققان میوکاردیت سلول غول پیکر را که یک بیماری خودایمنی نادر است که می تواند منجر به نارسایی قلبی شود. این بیماری به عنوان یکی از جدی ترین بیماری های خود ایمنی می شناسند که 70% نرخ مرگ و میر 1 ساله دارد .
شایع ترین اختلالات خود ایمنی کدامند؟
بیماری رایج ترین بیماری های خود ایمنی عبارتند از آرتریت پسوریاتیک، آرتریت روماتوئید، بیماری های بافت همبند ، مولتیپل اسکلروزیس، بیماری های خودایمنی تیروئید مانند هاشیموتو ، بیماری سلیاک و بیماری التهابی روده.
علائم بیماری های خودایمنی اغلب با هم همپوشانی دارند و تشخیص را پیچیده می کنند.
آزمایشهای خونی که به دنبال اتوآنتیبادیها هستند میتوانند به پزشکان در تشخیص این شرایط کمک کنند. درمان ها شامل داروهایی برای آرام کردن پاسخ ایمنی بیش فعال و کاهش التهاب در بدن است.
خدمات انستیتو سلامت مغز دانا:
همکاران زبده و متخصص ما در زمینه های روانپزشکی، روانشناسی و علوم اعصاب آماده ارائه خدمات مرتبط با شناسایی و درمان تمام اختلالات خلقی با استفاده از دارو درمانی و روش های نوین درمانی از قبیل تحریک الکتریکی فرا جمجمه ای می باشند.
اگر بدنبال بهترین مرکز با حرفه ای ترین تیم درمانی متشکل از روانپزشکان، روانشناسان، کاردمان ها، نوروساینتیست ها و استفاده از روش های نوین درمانی هستید همین امروز زمان ویزیت خود را تنظیم کنید! از این طریق با ما در تماس باشید.
07136476172-09172030360
آدرس: فارس، شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز دانا
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.