بیماری های روانشناختی به شرایط سلامت مغز وروانشناختی اشاره دارد که بر طرز تفکر، احساس و رفتار فرد تأثیر منفی می گذارد. درست مثل عبارت “بیماری جسمی” که ممکن است شرایط گسترده ای از سلامت جسمی را توصیف کند، بیماری های روانشناختی انواع مختلفی از مشکلات بهداشت روان را در بر می گیرد.
شیوع
انستیتوی ملی بهداشت روان تخمین می زند که از هر پنج بزرگسال به مدت یک تا پنج سال در ایالات متحده یک نفر بیماری روانشناختی را تجربه می کند. این بدان معناست که تقریبا 20 درصد از جمعیت، دارای یک بیماری روانشناختی هستند.
تخمین زده می شود که از هر 25 بزرگسال در ایالات متحده، یک نفر به بیماری روانشناختی جدی در هر سال خاص مبتلا می شود که یک یا چند فعالیت عمده زندگی را مختل یا محدود می کند. برخی از بیماریهای روانشناختی مانند ADHD در دوران کودکی شروع می شود. سایر بیماریهای روانشناختی مانند اسکیزوفرنی احتمالاً در نوجوانی یا بزرگسالی آشکار می شوند.
بعضی از بیماریهای روانشناختی مانند برخی از اختلالات اضطرابی ممکن است در هر سنی شروع شود. این بیماری ممکن است توسط یک زندگی استرس زا ایجاد شده باشد یا علائم، بدون هیچ دلیل واضحی ظاهر شوند.
همچنین ممکن است بیش از یک بیماری روانشناختی در یک زمان وجود داشته باشد. به عنوان مثال، فردی که دارای اضطراب فراگیر است، ممکن است دچار اختلال کمبود فشار خون نیز شود. یا ممکن است فردی با بی اشتهایی عصبی نیز دچار افسردگی شود.
انواع
دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانشناختی انجمن روانپزشکان آمریکا، صدها بیماری روانشناختی یا اختلال روانشناختی را طبقه بندی می کند. آنها به طبقات یا انواع خاصی تقسیم می شوند. کلاس ها شامل:
اختلال رشد عصبی
طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روانشناختی
اختلالات دوقطبی و مشکلات مرتبط با آن
اختلالات افسردگی
اختلالات اضطرابی
وسواس فکری و اختلالات مرتبط با آن
تروما و اختلالات مرتبط با استرس
اختلالات تبعیض آمیز
علائم جسمی و اختلالات مرتبط با آن
اختلالات تغذیه و غذا خوردن
اختلالات خواب و بیداری
اختلال عملکرد جنسی
اختلالات وابسته به مواد و اعتیاد
اختلالات عصبی – شناختی
اختلالات شخصیتی
اختلالات پارافیلی
سایر اختلالات روان شناختی
علائم و نشانه ها
علائم بیماریهای روانشناختی بسته به شرایط متفاوت است. به عنوان مثال، فردی که دارای افسردگی است، ممکن است کاهش انرژی و مشکل در خواب را تجربه کند.
همه بیماریهای روانشناختی در یک موضوع با هم مشترک هستند: آنها با آشفتگی قابل توجهی همراه هستند و یا در توانایی عملکرد یک فرد اختلال ایجاد می کنند.
به منظور رعایت معیارهای بیماری های روانشناختی، معمولاً علائم یک فرد باید در عملکرد اجتماعی، شغلی یا تحصیلی آنها اختلال ایجاد کند.
همه افراد در سلامت روان شناختی خود فراز ونشیب هایی را تجربه می کنند. یک تجربه استرس زا، مانند از دست دادن یک دوست عزیز، ممکن است به طور موقت باعث ناراحتی شما شود. اما این بدان معنا نیست که شما از نظر روان شناختی بیمار هستید. بیشتر بیماریهای روانشناختی مستلزم این است که علائم برای مدت زمانی معین، مانند دو هفته دوام داشته باشند.
برخی افراد از بیماری خود آگاهی دارند و تشخیص می دهند که مشکلی را تجربه می کنند. به عنوان مثال، فردی که دارای یک اختلال اضطراب است، احتمالاً خواهد فهمید که علائم، بر زندگی روزمره او تأثیر می گذارد.
اما گاهی کسی که اختلال روانشناختی دارد، متوجه نمی شود که افکارش دچار تغییر شده است.
به طور کلی، علائم رایج بیماری روانشناختی ممکن است مواردی از قبیل:
از دست دادن علاقه به فعالیت ها
تغییر در خواب
تغییر در اشتها
برداشت از حساب
علائم جسمی غیر قابل توضیح مانند سردرد و سردرد
تمرکز مشکل
تغییر در خلق و خوی
هر بیماری روانشناختی دارای علائم مختلفی است اما به طور کلی تغییراتی در تفکر، خلق و خو و رفتار ایجاد کنند. اگر گمان می کنید که شما یا یک عزیز یک بیماری روانشناختی را تجربه می کنید، مهم است که در مورد نگرانی های خود با پزشک صحبت کنید.
علل
علت دقیق بیشتر بیماریهای روانشناختی مشخص نیست. در عوض، تصور می شود که آنها از چندین عامل مختلف ناشی می شوند. موارد زیر برخی از عواملی است که به نظر می رسد در ایجاد یک بیماری روانشناختی تأثیر می گذارد:
ژنتیک
به نظر می رسد بسیاری از بیماری های روانشناختی در خانواده ها رواج دارد. افرادی که به بیماری هایی مانند اسکیزوفرنی مبتلا میشوند ممکن است زمینه ارثی داشته و آشنایان و خانواده، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن باشند.
بیولوژی مواد شیمیایی مغز
نقش عمده ای در بیماری های روانشناختی دارند. تغییر در انتقال دهنده های عصبی، پیام رسان های شیمیایی در مغز.
قرار گرفتن در معرض بعضی از عوامل محیطی قبل از تولد
اگر مادر شما هنگام بارداری الکل نوشیده، از مواد مخدر استفاده کرده یا در معرض مواد شیمیایی مضر یا سموم قرار داشته باشد، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری روانشناختی قرار داشته باشید.
تجارب زندگی
رویدادهای استرس زای زندگی که شما تجربه کرده اید ممکن است در پیشرفت بیماری روانشناختی نقش داشته باشد. پایدار بودن وقایع آسیب زا مانند PTSD یا تغییر مکرر در مراقبین اولیه در کودکی
عوارض
بیماری های روانشناختی می تواند عوارض مختلفی را در زندگی فرد ایجاد کند. عوارض شایع عبارتند از:
درگیری خانوادگی
از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که قبلاً لذت بخش بودند
اختلال عملکرد جنسی
افزایش غیبت در محل کار یا مدرسه
کاهش عملکرد در مدرسه یا محل کار
فقر
بی خانمانی
مسائل حقوقی
مشکلات دارویی یا الکل
مشکلات سلامت جسمی
خطر خودکشی افزایش یافته است
مسائل رفتاری
تشخیص
کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری (DSM-5) کتاب راهنمایی است که توسط متخصصان برای تشخیص بیماری روانشناختی استفاده می شود. این معیارها و علائم مربوط به هر بیماری روانشناختی را بیان می کند. بیماری های روانشناختی ممکن است توسط یک پزشک یا یک متخصص بهداشت روان مانند روانشناس یا روانپزشک تشخیص داده شود.
برای تعیین اینکه آیا شما یک بیماری روانشناختی دارید، به احتمال زیاد با شما مصاحبه خواهد شد. یک متخصص می خواهد تاریخ بیماری شما، علائمی را که تجربه می کنید و مشکلاتی که بیماری شما ایجاد می کند را بفهمد.
همچنین ممکن است از اعضای خانواده خواسته شود که در مصاحبه شرکت کنند تا بتوانند علائمی را که می بینند توصیف کنند.
قبل از اینکه تشخیص داده شود، ممکن است لازم باشد که برای رد کردن مسائل مربوط به سلامت جسمی، تحت معاینه بدنی قرار بگیرید. به عنوان مثال، مشکلات تیروئید ممکن است باعث علائم افسردگی یا اضطراب شود.
همچنین ممکن است از شما خواسته شود پرسشنامه ها را تکمیل کنید یا تحت آزمایش روانشناسی قرار بگیرید. ابزارهای غربالگری یا آزمایشهای روانشناختی ممکن است یک متخصص را برای مشخص کردن دقیق تشخیص شما یا تعیین شدت بیماری شما یاری کنند.
بعضی از بیماریهای روانشناختی قابل درمان نیستند اما قابل بهبود یافتن هستند. بسته به نوع بیماری، درمان بسیار متفاوت است. برخی از بیماریهای روانشناختی ممکن است به خوبی به داروها پاسخ دهند. سایر شرایط، مانند اختلالات شخصیت، ممکن است به بهترین وجه به گفتگو درمانی پاسخ دهد. نتایج همچنین می تواند در سطح فردی بسیار متفاوت باشد.
اگر گمان می کنید که شما یا یک دوست عزیز ممکن است به یک بیماری روانشناختی مبتلا باشید با یک روانشناس یا متخصص علوم اعصاب صحبت کنید.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).