نوار مغز برای کودکان (چرا، چگونه و خطرات) با هم بشنویم:
نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG) چیست؟
الکتروانسفالوگرام (EEG) آزمایشی است که فعالیت الکتریکی مغز (موجات مغزی) را اندازه گیری می کند. در طول این آزمایش، دیسک های کوچک و گردی با سیم (الکترود) روی پوست سر قرار داده می شوند. این الکترودها برای کودک شما دردناک نیستند. EEG معمولا حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.
چرا ممکن است کودک من به نوار مغز نیاز داشته باشد؟
کودک شما ممکن است به این آزمایش برای بررسی علائم موارد زیر نیاز داشته باشد:
- تشنج
- بیش فعالی
- تومور مغزی
معمولاً زمانی که کودکان دچار تأخیر در رشد یا علائمی مانند از دست دادن هوشیاری یا حرکات یا رفتار غیرطبیعی هستند، نوار مغز انجام می شود. نوار مغز به تشخیص اینکه آیا تشنج یا سایر شرایط مغزی علت علائم هستند یا خیر، کمک می کند. ممکن است پزشک فرزند شما دلایل دیگری برای تجویز نوار مغز داشته باشد.
خطرات نوار مغز برای کودک چیست؟
اکثر اقدامات پزشکی ممکن است خطراتی داشته باشند. با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی فرزند خود در مورد خطرات و مزایای این آزمایش برای فرزندتان صحبت کنید.
نوار مغز سال هاست که استفاده می شود و یک روش ایمن در نظر گرفته می شود. این آزمایش هیچ گونه ناراحتی ایجاد نمی کند. الکترودها فعالیت مغز را ثبت می کنند. آنها اعصاب را تحریک نمی کنند. چیزی به مغز وارد نمی کنند و علاوه بر این، هیچ خطری برای برق گرفتگی وجود ندارد.
در موارد نادر، EEG می تواند در فردی که دچار اختلال تشنج است، تشنج ایجاد کند. این به دلیل چراغ های چشمک زن یا تنفس عمیق است که ممکن است در طول آزمایش انجام شود. اگر متوجه علائمی مبنی بر تشنج فرزندتان شدید، فوراً به تکنسین اطلاع دهید.
چگونه می توانم به کودکم کمک کنم تا برای نوار مغز آماده شود؟
برای آماده سازی فرزندتان برای نوار مغز یا EEG:
- آزمایش را به زبان ساده و اطمینان بخش به فرزندتان توضیح دهید و بگویید چرا انجام می شود.
- شب قبل موهای فرزندتان را بشویید. هیچ روغن، ژل یا اسپری مو روی موها نزنید. اگر موهای کودکتان بلند است، آن را نبافید یا بالا نزنید. هرگونه اکستنشن مو را بردارید. آنها می توانند با آزمایش تداخل داشته باشند.
- اگر فرزندتان دارویی مصرف می کند، قبل از آزمایش به پزشک اطلاع دهید. اگر ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند، ممکن است لازم باشد مصرف برخی داروها را متوقف کنید.
- دستورالعمل های مربوط به زمان غذا خوردن فرزندتان قبل از نوار مغز را دنبال کنید.
- اگر فرزندتان نیاز به خوابیدن در طول آزمایش دارد، دستورالعمل های مربوط به بیدار نگه داشتن او را در شب قبل دنبال کنید.
- در روز EEG، فرزندتان نباید هیچ نوشیدنی کافئین دار مانند نوشابه های گازدار کافئین دار، قهوه یا چای بنوشد.
در طول نوار مغز برای کودک چه اتفاقی می افتد؟
برای به دست آوردن بیشترین اطلاعات از این آزمایش، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی فرزند شما سعی می کند نوار مغز را در حالی که فرزند شما بیدار است ثبت کند.
EEG توسط یک تکنسین آموزش دیده انجام می شود. در طول آزمایش، فعالیت الکتریکی مغز کودک شما روی کامپیوتر ثبت می شود یا روی کاغذ چاپ می شود. تکنسین ممکن است از یک دوربین فیلمبرداری نیز برای ثبت فعالیت بدنی فرزند شما استفاده کند. شما می توانید در طول آزمایش با فرزندتان در اتاق آزمایش باشید. فرزندتان می تواند یک اسباب بازی مورد علاقه مانند حیوان عروسکی را برای آرامش خود به همراه داشته باشد.
در طول آزمایش:
- از کودکتان خواسته می شود که دراز بکشد. یا روی ی صندلی راحت بنشینید.
- تکنسین نوار مغز یک کلاه را روی سر فرزند شما قرار میدهد. روی این کلاه تعدادی سنسور وجود دارد.
- تکنسین مقداری ژل را برای اتصال این الکترود ها و پوست سر، بین الکترود و پوست سر قرار می دهد.تکنسین الکترودها را به دستگاه EEG متصل می کند و آزمایش را آغاز می کند. کودک شما باید تا حد امکان بی حرکت بنشیند یا دراز بکشد. ممکن است از آنها خواسته شود که سریع نفس بکشند (هیپر تهویه)، به چراغ های چشمک زن نگاه کنند و سعی کنند بخوابند.در موارد نادر، EEG می تواند باعث تشنج در کودک مبتلا به اختلال تشنج شود. این مربوط به چراغ های چشمک زن یا تنفس عمیق است که ممکن است در طول آزمایش درگیر شود. اگر متوجه علائمی شدید که نشان می دهد کودک شما ممکن است تشنج داشته باشد، فوراً به تکنسین اطلاع دهید.آزمون حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.
بعد از نوار مغز برای کودک چه اتفاقی می افتد؟
پس از انجام آزمایش، تکنسین کلاه را برداشته و می تواند سر کودک خود را با یک دستمال از ژل پاک کنید. ممکن است لازم باشد موهای فرزندتان را در خانه بشویید.
فرزند شما می تواند به روال عادی خود بازگردد. اگر به دستور پزشک داروهای تشنج قبل از آزمایش مصرف نشده می توانید بعد از نوار مغز با دستور پزشک مجدد مصرف آن را شروع کنید.
یک متخصص مغز و اعصاب نوار مغز را می خواند و با شما در مورد نتایج صحبت می کند. برای بررسی نتایج آزمایش، یک قرار ملاقات بعدی با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی فرزندتان تعیین کنید.
قبل از اینکه با نوار مغز یا فرزندتان موافقت کنید، مطمئن شوید که از موارد زیر اطلاع دارید:
- نام آزمون یا روش
- دلیل اینکه فرزند شما آزمایش یا روش انجام می دهد
- چه نتایجی را باید انتظار داشت و چه معنایی دارند
- خطرات و مزایای آزمایش یا روش
- زمان و مکان کودک شما باید آزمایش یا روش را انجام دهد
- چه کسی این روش را انجام خواهد داد
- اگر فرزند شما این آزمایش یا روش را انجام ندهد چه اتفاقی میافتد؟
- هر گونه آزمایش یا روش جایگزین که باید در مورد آن فکر کنید
- چه زمانی و چگونه به نتایج خواهید رسید
- اگر سؤالی دارید یا فرزندتان مشکل دارد، پس از آزمون یا روش با چه کسی تماس بگیرید
اگر برای کودک خود نیاز به نوار مغز دارید یا می خواهید متخصصین ما کودک شما را ارزیابی کنند میتوانید اینجا نوبت خود را رزرو کنید.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.