دانشمندانی که به تحقیق و مطالعه درباره بیماری آلزایمر می پردازند، اغلب نقش تشنج را نادیده میگیرند. اما این شروع تغییر است و تحقیقات جدید نشان میدهند که ممکن است دیدگاه بهتری جهت پیدا کردن راهی برای درمان فراهم شود.
در حال حاضر شواهد زیادی حاکی از آن است که چنین فعالیت الکتریکی غیر طبیعی بسیار شایع است و خیلی زودتر اتفاق می افتد. شاید حتی پیش از نشانه های قابل توجه از دست دادن حافظه پیش آید. این احتمال را افزایش می دهد که تشنج، ممکن است به شدت با پیشرفت بیماری مرتبط باشد.
تحقیقات جدید که اعتبار این فرضیه را تایید کرد، در این هفته در کنفرانس بین المللی انجمن آلزایمر در لس آنجلس، به اشتراک گذاشته شد. در این مطالعه 55 بیمار بین سن و سالهای 50 تا 69 ساله، که به مراکز پزشکی اسرائیل به دلیل حمله تشنج، مراجعه کرده بودند، بررسی شدند. یک چهارم از آنها روند زوال عقل را، با میانگین زمانی هشت و نیم سال تا تشخیص، نشان دادند.
مطالعه دیگری بر روی نزدیک به 300،000 جانباز آمریکایی بالای 55 سال نشان داد که تشنج با دو برابر خطر ابتلا به بیماری زوال عقل بین 1تا 9 سال، همراه است.
علت آلزایمر بسیار پیچیده است، به آرامی پیشرفت می کند و ممکن است دارای بسیاری از عوامل مختلف باشد. پیدا کردن ارتباط بین تشنج و دمانس به هیچ وجه اثبات نشده، اما مطالعات جدید فاکتور های خطر مشترک را برای هر دو بیماری صرع و آلزایمر تشخیص داده است که از جمله بیماری های cerebrovascular و آسیب های مغزی، می باشند.
Michela Gallagher، استاد روانپزشکی و علوم اعصاب دانشگاه جان هاپکینز، گفت که محققان از “معیارهای خوب برای تشخیص تشنجات غیرقابل تشخیص، اشاره کرد و به اندازه بزرگ نمونه و مدت زمان طولانی برای ردیابی مسیر سلامت هر دو طرف به عنوان دو مورد از نقاط قوت مطالعه، نام برد. یکی از ضعف هایی که او اشاره کرد این است که داده های امور مربوط به جانبازان مورد استفاده در تحقیق به محققان اجازه نمی دادند بین آلزایمر و سایر انواع بیماری های دمانس تفاوت ایجاد کنند.
دو تحقیق دیگر که در یک جلسه پوستر در این کنفرانس ارائه شده اند، یافته بودند افرادی که مبتلا به آلزایمر هستند، بیشتر به تشنج مبتلا می شوند نسبت به افراد سالم. با این حال، یکی از آن مطالعات که همچنان منتشر نشده است، قبل از تشخیص آلزایمر شواهدی از تشنج را بررسی کرد و موفق به یافتن چنین ارتباطی نشد.
محقق اصلی این کار، جاناتان وگلین، متخصص مغز و اعصاب مرکز بیماریهای نورولوژیک آلمان و LMU مونیخ، تحقیقات Keret را “بسیار بسیار جالب” خواند و گفت که نتایج ممکن است همراه با تحقیقات قبلی نشان دهد که تشنج ممکن است قبل از ابتلا به زوال عقل در برخی افراد مبتلا به بیماری آلزایمر اتفاق بیفتد.
لنارت Mucke، مدیر موسسه Gladstone از بیماری های عصبی و استاد دانشگاه در UC سانفرانسیسکو، در حال بررسی رابطه بین صرع و آلزایمر در هر دو مدل حیوانات و انسان از اوایل 2000s است.
او در یک مصاحبه خاطر نشان کرد که یکی از دلایلی که ممکن است نتایج مطالعات متفاوت باشند این است که برخی از انواع تشنج ها به راحتی از نظر دور مانده و تشخیص داده نمی شوند. “هنگامی که بیماران مبتلا به صرع و بیماری آلزایمر به UCSF مراجعه کردند، مشخص شد که بسیاری از مبتلایان به صرع از نوع غیر کنوالسیو بودند.”
بیماران با این تشنجهای به اصطلاح ضعیف ممکن است متوقف شوند، خیره شوند یا پدیده های روانی مثل دژاو را تجربه کنند. تشنجهایی که در آزمایش شبانه نوار مغز تشخیص داده میشوند، معمولا، در طول آزمایشهای روزانه استاندارد که ممکن است تا 20 دقیقه طول بکشد، تشخیص آن ها از دست رفته است.
در یک مقاله 2016 ، موک، گزارش داد که بیش از 40 درصد از بیماران مبتلا به آلزایمر که او مطالعه کرده بود، به نوعی مبتلا به صرع بودند. موک گفت که او و همکارانش در یک مطالعه قبلی نیز دریافته بودند که “شروع تشنجها در مراحل آخر بیماری آلزایمر اتفاق نمی افتد، اما ممکن است کمی قبل از اینکه کاهش شناختی آشکار شود، رخ دهد.”
تحقیقات با مدل های حیوانی از این فرضیه پشتیبانی می کند که تشنج یا سایر وقایع صرعی ممکن است یکی از ویژگی های اولیه بیماری آلزایمر باشد. دانشمندان این فعالیت الکتریکی غیر طبیعی را در مغز موش، قبل از اینکه پلاک های آمیلوئید یا تونو تئو جمع شوند که هر دو از علائم آلزایمر هستند، ثبت کرده اند. بسیاری از این وقایع، هیچ تظاهرات مشخصی را نشان نمی دهند، و این نشان می دهد که شیوع فعالیت صرع ممکن است ناشناخته و بنابراین دست کم گرفته شود.
تشنج ها نمونه ای شدید از عدم تعادل در عملکرد مغز هستند. به طور معمول، نوعی نورون، به نام نورون های مهار کننده، که تا همین اواخر توجه کمتری به آن ها می شد، بسیار شبیه یک نگهبان کلوپ شبانه هستند.
شغل آنها مدیریت زمان و جریان سیگنال های مغز است و نورون های تحریکی را تحت کنترل نگه می دارند. با گذشت زمان، نورون های مهار کننده به نظر می رسد که کمتر موثر واقع شوند و منجر به بروز بیش فعالی مزمن می شوند.
بیش فعالی در سطوح پایین در ناحیه هیپوکامپ، ناحیه ای از مغز، که در عملکرد حافظه نقش مهمی دارد، در جوندگان و افراد مسن با اختلال شناختی خفیف، تشخیص داده شده است.
محققان بر این باور بودند که بیش فعالی یک مکانیسم جبرانی برای مغز است که نمیتواند با عملکردهای شناختی همراه شود. در حال حاضر بسیاری معتقدند که برعکس این موضوع درست است. یعنی، بیش فعالی پاتولوژیک و مداخله در رابطه با حافظه است و این عدم تعادل یک ویژگی اصلی بیماری آلزایمر است.
موک، مانند Gallagher و بسیاری دیگر از دانشمندان علوم اعصاب، معتقد است که پدیده بیش فعالی “برای کشف راه های درمانی که ممکن است نه تنها از نظر نشانه ای سودمند باشند، بلکه توانایی تغییر روند بیماری را نیز به ما می دهند “. او اشاره می کند که ریتم مغز تاثیر زیادی بر عملکرد سیستم ایمنی مغز دارند که به طور فزاینده ای در پاتوژنز بیماری آلزایمر دخیل هستند.
حداقل، دانستن اینکه تشنج در افراد مسن نشانه ای از بیماری آلزایمر است، ارزشمند خواهد بود. کر، یکی از همکاران موسسه بهداشت جهانی مغز در UCSF، اشاره می کند که حتی اگر هنوز هیچ اثباتی برای درمان دارویی بیماری آلزایمر وجود ندارد، برخی از تغییرات شیوه زندگی مانند تمرین یا مدیریت عوامل خطر شناخته شده، برای مبتلایان ممکن است در به تأخیر انداختن شروع بیماری مفید باشد”.
بنابراین، “اگر ما ثابت کنیم که این یک نشانه اولیه است، چیزی که من بسیار به آن علاقه مند هستم، این است که آیا مداخلات در این مرحله موفق خواهند بود؟ “
موسسه سلامت مغز دانا با بهره گیری از روش های نوین برای تشخیص وجود صرع های تشخیص داده نشده در نوار مغز افراد، می تواند افراد را در آگاه کردن از سلامت مغز خود، یاری دهند. برای اطلاعات بیشتر به واحد ارزیابی و تشخیص و همچنین واحد نقشه برداری مغز مراجعه کنید.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.