نقشه برداری مغز (qEEG) چگونه به روند درمان آلزایمر کمک میکند؟

بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که می تواند باعث احساس سردرگمی، از دست دادن حافظه و زوال شناختی شود. آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است.

آلزایمر یک بیماری پیشرونده و غیرقابل برگشت است، به این معنی که علائم به تدریج از خفیف به بدتر شدن می‌ روند تا زمانی که فرد نتواند به طور مستقل ارتباط برقرار کند یا عمل کند. پیشرفت این بیماری به چهار مرحله طبقه بندی می شود: مرحله پیش بالینی، مرحله اولیه، مرحله میانی و مرحله آخر.

هر فردی علائم خاصی را تجربه می کند و مراحل مختلف بیماری را به روش خود طی می کند. توجه ارائه دهندگان درمان به مشکلات و علائم خاص هر بیمار امری است که لزوم استفاده از نقشه برداری مغز را پیش از طراحی درمان شخصی سازی شده  را می طلبد.

qEEG / نقشه برداری مغز چیست؟

الکتروانسفالوگرافی (EEG) اندازه گیری الگوهای الکتریکی در سطح پوست سر است که فعالیت قشر مغز را منعکس می کند و معمولا به عنوان امواج مغزی شناخته می شود. EEG کمی (qEEG) تجزیه و تحلیل EEG دیجیتالایز شده است، و در اصطلاح گاهی اوقات به آن “نقشه مغزی” نیز می گویند. qEEG شکل توسعه یافته ای از تجزیه و تحلیل تفسیر بصری EEG است که میتواند به درک ما از EEG و عملکرد مغز کمک کند و حتی آن را تقویت کند.

الکتروانسفالوگرافی کمی (qEEG) روشی است که فعالیت ثبت شده EEG را از یک ضبط چند الکترودی با استفاده از کامپیوتر پردازش می کند. این داده‌های EEG چند کانالی با الگوریتم‌های مختلفی مانند «فوریه» به‌طور کلاسیک یا در برنامه‌های مدرن‌تر آنالیز ویولت پردازش می‌شوند.

داده های دیجیتال به صورت آماری تجزیه و تحلیل می شوند، گاهی اوقات مقادیر به دست آمده را با مقادیر مرجع پایگاه داده “به هنجار” مقایسه می کنند. EEG پردازش شده معمولاً به نقشه های رنگی عملکرد مغز به نام “نقشه های مغزی” تبدیل می شود.

ارزیابی عملکرد مغز با qEEG

EEG و اطلاعات qEEG مشتق شده را می توان توسط متخصصان به عنوان یک ابزار بالینی برای ارزیابی عملکرد مغز و ردیابی تغییرات در عملکرد مغز به دلیل مداخلات مختلف مانند نوروفیدبک یا دارو تفسیر و استفاده کرد.

تکنیک‌های پردازش الکتروانسفالوگرافی کمی (qEEG) و استفاده از نرم‌افزار تحلیلی مدرن برای پردازش EEG/qEEG به ما این توانایی را می‌دهد که تغییرات پویایی را که در طول انجام وظایف پردازش شناختی در سراسر مغز اتفاق می‌افتد مشاهده کنیم، و این رویکرد جدید می‌تواند برای کمک به ما در تعیین نواحی مغز درگیر کارآمد باشد.

هرآنچه لازم است درباره نقشه برداری مغز بدانید در مطلب زیر آورده شده است:

نوروفیدبک مبتنی بر qEEG

در حال حاضر استفاده از qEEG برای طراحی مداخله یک هنر علمی است. متخصص خبره با توجه به نقشه مغزی هر شخص درمان نوروفیدبک را برای او طراحی میکند. بنابراین مراجعه به مرکزی معتبر برای نقشه برداری مغز و تحلیل درست آن انتخابی است که باید در آن دقت داشته باشید.

انستیتو سلامت مغز دانا، شاخه انجمن علوم اعصاب ایران در استان فارس، با بهره‌گیری از به‌روزترین و موثرترین تکنیک های درمانی به افرادی که از مشکلی در سلامت روان خود رنج می‌برند یا میخواهند توانایی‌های خود را ارتقا دهند کمک می‌کند. از جمله خدماتی که در این مرکز ارائه میشود نوروفیدبک است. برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان تماس بگیرید.

چرا qEEG برای نوروتراپی انجام می شود؟

بسیاری افراد فعال در زمینه نوروتراپی  قبل از طراحی یک مداخله بالینی QEEG را انجام نمی دهند. بسیاری از این گروه دارای پروتکلی هستند که برای همه مراجعان با مشکلات مختلف در طول درمان استفاده می کنند. اما همانطور که در قسمت قبل نیز اشاره شد طراحی برنامه درمانی شخصی موثر است که تفاوت ایجاد میکند.

شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از qEEG و مداخله درمانی شخصی سازی شده تأثیر درمانی مثبتی دارد. و موفقیت بالینی دوبرابر شده است.

نقشه برداری مغز برای تشخیص آلزایمر

تجزیه و تحلیل طیفی qEEG به تغییرات عملکردی قشر بسیار حساس مغز میپردازد. و طبق تحقیقات به تشخیص بالینی شدت آلزایمر کمک میکند. میزان حساسیت تشخیص نقشه برداری مغز با در چندین مطالعه از 71% تا 81% متغیر بوده است.

تسخیص آلزایمر با qEEG چه مزیتی نسبت به EEG دارد؟

الکتروانسفالوگرافی معمولی (EEG) معمولاً به عنوان ابزاری کمک تشخیصی برای بیماری آلزایمر استفاده می شود. الکتروانسفالوگرافی کمی (qEEG) که اخیراً توسعه یافته است، داده هایی را ارائه می دهد که توسط EEG معمولی قابل دستیابی نیستند.

تحقیقات نشان می دهد که qEEG یک ابزار مفید برای تشخیص تغییرات الکتروانسفالوگرافی بیماران مبتلا به آلزایمر است و با شدت اختلال عملکرد شناختی در ارتباط است.

نقشه مغزی بیماران آلزایمری

زوال عقل بیماری آلزایمر وضعیتی است که در آن اختلال شناختی شدید ناشی از بیماری آلزایمر
و افت عملکرد به حدی میرسد که زندگی مستقل روزانه غیرممکن شود.

در نقشه مغزی بیماران مبتلا به آلزایمر به طور کلی، قدرت در همه باندها کاهش می یابد، ریتم آلفا که شبکه مغز را در حالت استراحت حفظ می کند تقریباً از بین می رود.
و موج تتا و همچنین الگوی موج دلتا افزایش می یابد.

طبق تحقیقات قبلی انجام شده با QEEG، EEG تغییرات حساسی را نسبت به زمانی که زوال عملکردی رخ می دهد نشان می دهد، قبل از اینکه تغییرات ساختاری شدید در مغز اتفاق بیفتد. “کاهش امواج مغزی” ویژگی اصلی است و در شکل زیر نیز مشاهده می شود:

در نمودار بالا رنگ نارنجی EEG افراد مسن سالم است و امواج مغزی طبیعی مانند موج آلفا مشاهده می شود.
رنگ سبز EEG بیمار با اختلال شناختی خفیف است که موج آهسته مانند موج تتا مشاهده می شود.
رنگ آبی پر رنگ نوار مغزی بیمار مبتلا به زوال عقل آلزایمر است که موج بسیار آهسته مانند موج دلتا و موج تتا مشاهده می شود.

در مرکز سلامت مغز دانا، چه کمکی به فرد مبتلا به زوال عقل و آلزایمر می شود؟

در این مرکز، ابتدا شاخص های شناختی این افراد بررسی می شود. هدف این است که با استاندارد ترین و به روزترین روش ها، وضعیت حافظه فرد ارزیابی گردد. با ارزیابی دقیق نقایص شناختی فرد و نقاط قوت او، پزشک متخصص برنامه بازتوانی متناسب با همان فرد را برای او تجویز می کند. یعنی برای همه افراد مراجعه کننده یک نسخه واحد وجود نخواهد داشت و هدف درواقع پزشکی شخصی سازی شده است. به این صورت احتمال اینکه برنامه بازتوانی شناختی به نتیجه مطلوب برسد بیشتر خواهد بود.

درباره نوروفیدبک بیشتر بدانید

اگر شما یا یکی از عزیزانتان در حافظه خود مشکل دارید، علائم زوال عقل دارید یا در مراحل اولیه تشخیص آلزایمر هستید، آموزش نوروفیدبک میتواند به بهبود عملکرد کمک کند. آموزش نوروفیدبک غیر تهاجمی و بدون درد است و شامل آموزش مجدد مغز برای عملکرد بهینه تر است.

اگر تمایل دارید درباره نحوه درمان آلزایمر با نوروفیدبک بیشتر بدانید، خواندن مطلب زیر را از دست ندهید:

منابع:

https://www.jkna.org/journal/view.php?number=4626

https://www.intechopen.com/chapters/73370

https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2022.01.10.475756v1.full.pdf

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5619147/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7508371/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2490905/

https://alzres.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13195-020-00650-1

https://www.grin.com/document/957909

https://www.scielo.br/j/anp/a/MLTXY83KSmTznVGdgGxbTYq/?lang=en

Mozhan Parsa

درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.