مودافینیل و تاثیر آن بر تقویت تمرکز و حافظه درست یا غلط؟

مودافینیل ممکن است عملکرد شناختی در کارهای پیچیده در افراد سالم را بهبود بخشد ، اگرچه هیچ مطالعه ای آن را برای سلامت طولانی مدت مغز بررسی نکرده است. در جستجو ما مطالعات زیر در این باره یافت شدند:

• 1 بررسی سیستماتیک از 24 مطالعه در افراد سالم
• 1 آزمایش متقاطع تصادفی در بازیکنان شطرنج
• 1 کارآزمایی کنترل شده تصادفی در بیماری آلزایمر

هیچ مطالعه ای بررسی نکرده است که آیا مودافینیل می تواند از افت شناختی یا زوال عقل جلوگیری کند.

یک بررسی سیستماتیک، 24 مطالعه را در افراد سالم مورد بررسی قرار داد تا مشخص شود که آیا مودافینیل عملکرد شناختی را در کارهای ساده و پیچیده بهبود می بخشد. اکثر مطالعات حاکی از آن است که مودافینیل عملکردهای شناختی ساده مانند توجه ، حافظه کاری کلامی و انعطاف پذیری شناختی را بهبود نمی بخشد ، احتمالاً به این دلیل که شرکت کنندگان قبلاً از این عملکردهای شناختی ساده نمرات پایه بالایی داشتند. تأثیرات مودافینیل در یادگیری و حافظه دیده شده، که برخی از مطالعات فواید آن را نشان می دهند و برخی دیگر هیچ تغییری ندیدند. اکثر مطالعات نشان می دهد که مودافینیل روی خلاقیت تأثیر نمی گذارد ، اگرچه برخی دیگر می گویند مودافینیل ممکن است باعث اختلال در آن شود. مودافینیل ممکن است برخی از جنبه های عملکرد اجرایی مانند برنامه ریزی ، تصمیم گیری و هوش را بهبود بخشد.

بر خلاف نتایج مرتبط با عملکردهای ساده ، بر اساس پنج مطالعه بالینی نشان داده شد که مودافینیل برای بهبود عملکرد های پیچیده می تواند تاثیر گذار باشد. در یک تحقیق متفاوت ، در شطرنج بازان در مقایسه با دارونما ، تاثیرمودافینیل بیشتر بود.

برای بیماران دمانس

هیچ مطالعه ای بررسی نکرده است که آیا مودافینیل باعث بهبود شناخت در بیماران آلزایمر می شود یا خیر. در یک مطالعه گزارش شده است که مودافینیل باعث کاهش بی اختیاری در بیماران آلزایمر نمی شود.

معجزه مودافینیل

آیا واقعا معجزه مودافینیل وجود دارد؟ علم چه می گوید؟

تنها چند کارآزمایی کوچک اثرات مودافینیل را بر عملکردهای شناختی، با نتایج متفاوت، بررسی کرده اند.

شرکت کنندگان در یک کارآزمایی در سال 2003 گزارش دادند که در مورد این دارو احساس هوشیاری، توجه و انرژی بیشتری داشتند، و برخی بهبودها در برخی وظایف حافظه – مانند تشخیص بصری – گزارش شد. علاوه بر این، تکانشگری نیز کاهش یافت. آزمایشی در سال 2014 نیز بهبودهایی را در تصمیم گیری تکانشی نشان داد، اما تفاوتی در دقت عملکرد وجود نداشت.

یک مطالعه در سال 2017 که اثرات مودافینیل، متیل فنیدات و کافئین را در بازیکنان شطرنج مقایسه کرد، نشان داد که مودافینیل و متیل فنیدات هر دو عملکرد را افزایش می دهند. با این حال، زمان انجام بازی شطرنج طولانی تر شد (هر دو باعث شدند بازی‌ها طولانی‌تر شوند، زیرا زمان صرف شده برای برنامه ریزی حرکت، افزایش می‌یابد).

بررسی 19 کارآزمایی کنترل‌شده با دارونما به این نتیجه رسید که مودافینیل برای جمعیت‌های محروم از خواب و دارای اختلالات خواب ناشی از محرومیت از خواب بهترین عملکرد را دارد و تنها تأثیر محدودی در سایر جمعیت‌ها با توجه به بهبود توجه، عملکرد اجرایی، حافظه یا سرعت پردازش دارد.

مطالعه دیگر نشان می‌دهد که داروی «مدافینیل» به‌طور واقعی توانایی‌های شناختی را تقویت می‌کند

 یک مرور سیستماتیک جدید که در مجله علمی «نورولوژی‌فاماکولوژی اروپایی» منتشر شده است نشان می‌دهد که مدافینیل واقعاً مزایای شناختی قابل توجهی برای این گروه فراهم می‌کند، حداقل در یک زیرمجموعه خاص از وظایف. این یافته‌ها برای کسانی که به «معجزه مدافینیل» امیدوارند، بسیار حائز اهمیت است.

دکتر رواریث باتل‌دی و دکتر آنا-کاترین بریم از دانشگاه آکسفورد و دانشکده پزشکی هاروارد تمام مقالات تحقیقاتی درباره تقویت شناختی با مدافینیل از ژانویه 1990 تا دسامبر 2014 را بررسی کردند. آنها 24 مطالعه پیدا کردند که به مزایای مختلفی که با مصرف مدافینیل مرتبط است، از جمله برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری، انعطاف‌پذیری، یادگیری و حافظه، و خلاقیت پرداخته‌اند.

غیرمنتظره نبود که آنها دریافتند که ظرفیت تقویت عملکرد مدافینیل بسته به وظیفه متفاوت است. آنچه نمایان شد این بود که هرچه وظیفه آزمایشی طولانی‌تر و پیچیده‌تر بود، مدافینیل مزایای شناختی بیشتری را فراهم می‌کرد. این حقیقت که «معجزه مدافینیل» به‌شکلی مؤثر توانسته است عملکرد شناختی را در افراد غیرمحروم از خواب بهبود بخشد، به شدت توجه محققان را جلب کرده است.

در مطالعه آنها نشان داده شد مدافینیل هیچ تأثیری بر حافظه کاری یا انعطاف‌پذیری ذهن نداشت است، اما تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی را بهبود بخشید. بسیار امیدوارکننده بود که 70% از مطالعاتی که اثرات مدافینیل بر خلق و خو و عوارض جانبی را بررسی کرده بودند، اثر چندانی نشان ندادند، اگرچه چند مورد بی‌خوابی، سردرد، درد معده یا حالت تهوع گزارش شده بود (که اینها همچنین در گروه پلاسبو نیز گزارش شده بودند).

دکتر رواریث مک‌لنن باتل‌دی گفت: «این اولین مرور از اقدامات مدافینیل در افراد غیرمحروم از خواب از سال 2008 است، بنابراین ما توانستیم داده‌های جدید زیادی را شامل کنیم. جالب است که دریافتیم نوع آزمایشی که برای ارزیابی مزایای شناختی مدافینیل استفاده می‌شود در چند دهه گذشته تغییر کرده است. در گذشته، مردم از آزمایش‌های بسیار ساده‌ای برای شناخت استفاده می‌کردند که برای افراد با مشکلات عصبی طراحی شده بودند. در مقابل، مطالعات اخیر به‌طور کلی از آزمایش‌های پیچیده‌تری استفاده کرده‌اند: وقتی از این آزمایش‌ها استفاده می‌شود، به نظر می‌رسد که مدافینیل به‌طور قابل اعتمادتر شناخت را تقویت می‌کند: به‌ویژه عملکردهای بالاتر مغزی که به مشارکت فرآیندهای ساده شناختی متعدد وابسته هستند.»

آنا-کاترین بریم، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد و دانشکده پزشکی هاروارد، گفت: «ما در نهایت به دو نتیجه اصلی رسیدیم: اول اینکه، در مواجهه با تعداد بسیار کمی از عوارض جانبی در این محیط‌های کنترل شده، مدافینیل می‌تواند به‌عنوان یک تقویت‌کننده شناختی در نظر گرفته شود؛ و دوم اینکه باید روش‌های بهتری برای تست شناخت عادی یا حتی فراعادی به‌طور قابل اعتماد پیدا کنیم. اما می‌خواهیم تأکید کنیم که با هر روشی که برای تقویت شناخت استفاده می‌شود، ملاحظات اخلاقی همیشه باید در نظر گرفته شود: این یک حوزه مهم برای تحقیق در آینده است.»

پروفسور گای گودوین، رئیس کالج اروپایی نورولوژی‌فاماکولوژی (ECNP) اظهار داشت: «این مرور نشان می‌دهد که بر اساس شواهد موجود، مدافینیل شناخت را به‌طور مستقل از اثرات شناخته‌شده‌اش در جمعیت‌های مبتلا به اختلالات خواب تقویت می‌کند. بنابراین، نویسندگان می‌گویند که «مدافینیل ممکن است به‌راستی سزاوار عنوان اولین داروی نوتروپیک معتبر دارویی باشد». به عبارت دیگر، این اولین مثال واقعی از یک «داروی هوشمند» است که واقعاً می‌تواند، به‌طور مثال، در آماده‌سازی برای امتحان کمک کند. بحث‌های اخلاقی قبلی در مورد چنین داروهایی تمایل داشتند که اثرات اغراق‌آمیزی را فرض کنند قبل از اینکه مشخص شود اصلاً اثری وجود دارد یا خیر. اگر این درست باشد، این به‌روزرسانی به معنای واقعی بودن بحث اخلاقی است: چگونه باید دارویی که عملکرد انسانی را در غیاب اختلال شناختی موجود بهبود می‌بخشد، طبقه‌بندی، تایید یا محکوم کنیم؟

«همان‌طور که نویسندگان اشاره می‌کنند، مدافینیل برای این استفاده مجاز نیست و نخواهد بود زیرا این استفاده خارج از شرایط فعلی مراجع تنظیم‌کننده است. استفاده غیرپزشکی از داروهای تغییر دهنده ذهن تاکنون معمولاً با اخلاق کاری بسیاری از جوامع در تضاد بوده، بسیار محبوب بوده است اما به طیف وسیعی از آسیب‌های قابل مشاهده منجر می‌شود. تنظیم‌گری هنوز مشکل‌ساز است. ما نمی‌توانیم بدانیم که آیا تقاضا برای مدافینیل در این جوامع واقعاً چشمگیر خواهد بود، آیا جامعه پذیراتر خواهد بود و تنظیم‌گری چگونه مطرح خواهد شد.»

منبع: دانشگاه آکسفورد

مودافینیل در ورزش

مودافینیل و مشتق آن آرمودافینیل در مسابقات ورزشی توسط آژانس جهانی ضد دوپینگ (WADA) ممنوع است، مگر اینکه ورزشکار مبتلا به نارکولپسی تشخیص داده شده باشد و معافیت استفاده درمانی (TUE) را قبل از مسابقه دریافت کرده باشد. اگرچه آژانس جهانی ضد دوپینگ همیشه مودافینیل را “جزو محرک ها” در نظر گرفته است، اما تا زمانی که در سال 2004 به لیست مواد ممنوعه اضافه شد، در ناحیه خاکستری قرار داشت.

بسیاری از ورزشکاران از مودافینیل برای بهبود تمرکز، زمان ریکاوری خود استفاده کرده اند. در سال 2003، کلی وایت آمریکایی در دوی 100 و 200 متر در دوومیدانی جهانی قهرمان شد. با این حال، پیروزی او چند ساعت بیشتر نبود، که بلافاصله پس از آزمایش وی، مودافینیل مثبت شد.  و متعاقباً از هر دو مدالش محروم شد.

مودافینیل به طور کلی برای اکثر افرادی که به آن نیاز دارند کم خطر است ، با عوارض جانبی جزئی مانند سردرد ، حالت تهوع ، بی خوابی ، اضطراب و سرگیجه. با این حال ، ممکن است با شرایط پوستی نادر و یا شرایط نادر روانپزشکی همراه باشد . مودافینیل به دلیل دارا بودن ریسک کم اعتیاد به سایر داروهای تقویت کننده بیدار بودن ترجیح داده می شود ، اگرچه به دلیل گزارش موارد نادر از سوء مصرف ، هنوز یک ماده کنترل شده با برنامه IV است. ایمنی طولانی مدت مودافینیل مشخص نیست.

مودافینیل روی آنزیمی تأثیر می گذارد که ممکن است غلظت خون برخی داروها مانند مواد افیونی و برخی داروهای ضد ویروسی را تغییر دهد. قبل از مصرف مودافینیل ، در مورد تداخل دارویی با پزشک خود مشورت کنید.

مودافینیل به عنوان دارویی که برای بهبود بیدار بودن در افراد مبتلا به خواب آلودگی ، اختلال در خواب و آپنه انسدادی در خواب استفاده می شود. این دارو در دوزهای 100-200 میلی گرم صبح ها مصرف می شود. مودافینیل با نام تجاری Provigil® فروخته می شود.

آیا مودافینیل برای شما مناسب است؟

مودافینیل هوشیاری را در افرادی که از خواب محروم هستند و دچار بیماری نارکولپسی هستند افزایش می دهد، اگرچه بعید است که شما را باهوش تر کند. قبل از مصرف آن به دقت فکر کنید، به خصوص اگر توسط پزشک تجویز نشده باشد.

اگرچه مودافینیل کمترین عوارض جانبی را در مقایسه با برخی از محرک ها دارد، اما همچنان خطر وابستگی را به همراه دارد. به جای تکیه بر یک قرص برای تقویت خود، چند تغییر در سبک زندگی خود ایجاد کنید تا بتوانید به اندازه کافی بخوابید و بتوانید در محل کار پر انرژی باشید. اگر فشارهای کاری به شما وارد می شود، با رئیس خود صحبت کنید. مودافینیل ممکن است به شما در افزایش کارایی کمک کند، اما احتمالاً به قیمت از دست دادن سلامت شما. آیا هر کاری ارزش مصرف قرص را دارد؟