اختلال دوقطبی یک وضعیت سلامت روانی است که می‌تواند باعث شود دوره‌هایی از اوج و فرود شدید را تجربه کنید. این دوره‌ها شیدایی و افسردگی نامیده می‌شوند. شدت و فراوانی این اپیزودها به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما کمک می کند تا نوع اختلال دوقطبی شما را تعیین کند.
- اختلال دوقطبی 1 زمانی رخ می دهد که حداقل یک دوره شیدایی داشته باشید. ممکن است قبل یا بعد از یک دوره شیدایی یک دوره افسردگی اساسی داشته باشید یا نداشته باشید. علاوه بر این، ممکن است یک دوره هیپومانیک را تجربه کنید که شدت آن کمتر از شیدایی است.
- اختلال دوقطبی 2 زمانی است که یک دوره افسردگی اساسی حداقل دو هفته طول می کشد. و یک دوره هیپومانیک که حداقل چهار روز طول می کشد.
برای آشنایی با شیدایی و راه‌های کمک به مدیریت آن، ادامه مطلب را بخوانید.
شیدایی چیست؟
شیدایی یک علامت مرتبط با اختلال دوقطبی 1 است. ممکن است در طول یک دوره شیدایی موارد زیر را تجربه کنید:
- خلق و خوی غیرعادی بالا
- خلق و خوی مداوم تحریک پذیر
- خلق و خوی غیرعادی پر انرژی
DSM-5 یک مرجع پزشکی است که معمولاً توسط متخصصان مراقبت های بهداشتی برای کمک به تشخیص استفاده می شود. بر اساس این مرجع، برای در نظر گرفتن یک دوره شیدایی، علائم شیدایی شما باید حداقل یک هفته طول بکشد، مگر اینکه در بیمارستان بستری باشید. در صورت بستری شدن در بیمارستان و درمان موفقیت آمیز علائم شما ممکن است کمتر از یک هفته طول بکشد.
حین یک دوره شیدایی، رفتار شما با رفتار عادی بسیار متفاوت است. در حالی که برخی از افراد به طور طبیعی پرانرژی تر از دیگران هستند، افرادی که شیدایی را تجربه می کنند دارای سطح غیر طبیعی انرژی، تحریک پذیری یا حتی رفتار هدفمند هستند.
برخی از علائم دیگری که ممکن است در طول دوره شیدایی تجربه کنید عبارتند از:
- احساس عزت نفس بیش از اندازه و خود بزرگ بینی
- احساس می کنید که نیازی به خواب ندارید یا به خواب بسیار کمی نیاز دارید
- به طور غیرعادی پرحرف شدن
- تجربه افکار مسابقه ای
- به راحتی منحرف شدن
- درگیر شدن در رفتارهای مخاطره آمیز، مانند ولگردی ها در خرید، بی احتیاطی جنسی، یا سرمایه گذاری های بزرگ تجاری
شیدایی می تواند باعث رفتار غیر عادی شما شود. این بدان معناست که شما ارتباط خود را با واقعیت از دست داده اید.
اپیزودهای شیدایی را نباید ساده انگاشت. آنها بر توانایی شما برای عملکرد معمول در کار، مدرسه و فعالیت های اجتماعی تأثیر می گذارند. ممکن است شخصی که یک دوره شیدایی را تجربه می کند نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد تا به خود آسیب نرساند.
نکاتی برای مقابله با یک دوره شیدایی
دوره های شیدایی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از افراد می توانند تشخیص دهند که به سمت یک دوره شیدایی پیش می روند، در حالی که برخی دیگر ممکن است جدی بودن علائم خود را انکار کنند.
اگر شما شیدایی را تجربه کنید، در گرماگرم لحظه، احتمالا متوجه نخواهید شد که دچار یک دوره شیدایی شده اید. بنابراین، شاید بهترین راه برای مقابله با شیدایی، برنامه ریزی از قبل باشد. در اینجا مراحلی وجود دارد که می توانید برای آماده سازی انجام دهید.
با تیم مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید
اولین و مهم ترین کاری که باید انجام دهید اگر فکر می کنید دچار دوره های شیدایی هستید، این است که با ارائه دهنده سلامت روان خود تماس بگیرید. این می تواند شامل روانپزشک، پرستار روانپزشکی، مشاور، مددکار اجتماعی یا سایر متخصصان بهداشت روان باشد. اگر نگران هستید که به شروع یک دوره شیدایی نزدیک شده اید، در اسرع وقت با ارائه دهنده سلامت روان خود تماس بگیرید تا در مورد علائم خود صحبت کنید.
اگر یکی از عزیزان یا یکی از اعضای خانواده دارید که با بیماری شما آشنا است، ممکن است به شما در دریافت حمایت کمک کنند.
داروهایی را که کمک می کنند شناسایی کنید
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی معمولاً دوره های شیدایی حاد را با داروهایی به نام ضد روان پریشی درمان می کنند. این داروها می توانند علائم شیدایی را سریعتر از تثبیت کننده های خلق کاهش دهند. با این حال، درمان طولانی‌مدت با تثبیت‌کننده‌های خلقی می‌تواند به پیشگیری از دوره‌های شیدایی در آینده کمک کند.
نمونه هایی از داروهای ضد روان پریشی عبارتند از:
- اولانزاپین (زیپرکسا)
- ریسپریدون( (Risperdal
- کوتیاپین (Seroquel)
نمونه هایی از تثبیت کننده های خلق عبارتند از:
- لیتیوم (اسکالیت)
- دیوالپروکس سدیم (Depakote
- کاربامازپین (تگرتول)
اگر این داروها را در گذشته مصرف کرده اید و درک درستی از نحوه عملکرد آنها دارید، ممکن است بخواهید این اطلاعات را در کارت دارویی یادداشت کنید. یا می توانید آن را به پرونده پزشکی خود اضافه کنید.
از محرک هایی که شیدایی شما را بدتر می کند اجتناب کنید
الکل، داروهای غیرقانونی، و داروهای تجویزی تغییر دهنده خلق و خو، همگی می توانند به یک دوره شیدایی کمک کنند و بر توانایی شما برای بهبودی تأثیر بگذارند. اجتناب از این مواد می تواند به شما در حفظ تعادل عاطفی کمک کند. همچنین ممکن است به بهبودی آسان تر کمک کند.
برنامه منظمی برای خوردن و خوابیدن داشته باشید
هنگامی که شما با اختلال دوقطبی زندگی می کنید، داشتن ساختار در زندگی روزمره حیاتی است. این شامل پیروی از یک رژیم غذایی سالم و پرهیز از کافئین و غذاهای شیرین است که می تواند بر خلق و خوی شما تأثیر بگذارد.
خواب منظم و کافی نیز می تواند به شما در جلوگیری از دوره های شیدایی یا افسردگی کمک کند. علاوه بر این، می تواند به کاهش شدت هر قسمتی که رخ می دهد کمک کند.
مراقب امور مالی خود باشید
ولخرجی کردن می تواند یکی از علائم اصلی شیدایی باشد. شما می توانید با محدود کردن دسترسی آسان به امور مالی خود با این مشکل کنار بیایید. به عنوان مثال، پول نقد کافی برای حفظ سبک زندگی روزمره خود در اطراف خانه خود نگه دارید. اما پول نقد اضافی را به راحتی در دسترس نداشته باشید.
همچنین ممکن است بخواهید کارت‌های اعتباری و سایر روش‌های خرج کردن را در مکان‌هایی نگهداری کنید که استفاده از آنها دشوارتر است. برخی از افراد دادن کارت اعتباری خود به یک دوست قابل اعتماد یا یکی از اعضای خانواده مفید است. در حالی که برخی دیگر به طور کلی از دریافت کارت اعتباری اجتناب می کنند.
یادآوری های روزانه را تنظیم کنید
یادآوری هایی برای مصرف داروهای خود و داشتن زمان خواب منظم ایجاد کنید. همچنین، استفاده از اعلان‌های تلفن یا رایانه را در نظر بگیرید تا به شما در حفظ برنامه خود کمک کند.
بهبودی از یک دوره مانیک
در دوره بهبودی، زمان آن فرا رسیده است که کنترل زندگی و برنامه خود را دوباره به دست آورید. با ارائه دهنده سلامت روان و عزیزان خود درباره آنچه از این قسمت یاد گرفته اید، مانند محرک های احتمالی صحبت کنید. همچنین می توانید شروع به تنظیم مجدد برنامه ای برای خواب، غذا خوردن و ورزش کنید.
مهم است که در مورد آنچه می توانید از این قسمت یاد بگیرید و چگونه می توانید در آینده به خود کمک کنید فکر کنید. این به شما کمک می کند بعداً در پیشگیری از شیدایی شرکت کنید.
پیشگیری از شیدایی
پس از یک دوره شیدایی، بسیاری از مردم در مورد آنچه ممکن است منجر به دوره های آنها شود بینش پیدا می کنند. نمونه هایی از محرک های رایج شیدایی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- نوشیدن الکل یا سوء مصرف مواد مخدر غیرقانونی
- تمام شب بیدار ماندن و نخوابیدن
- معاشرت با دیگرانی که تأثیر ناسالمی دارند (مانند کسانی که معمولاً سعی می کنند شما را متقاعد کنند که از الکل یا مواد مخدر استفاده کنید)
- رژیم غذایی یا برنامه ورزشی منظم خود را کنار بگذارید
- قطع یا حذف داروهای خود
- حذف جلسات درمانی
تا آنجا که ممکن است خود را در یک برنامه روتین نگه دارید می تواند به کاهش دوره های شیدایی کمک کند. اما به خاطر داشته باشید که به طور کلی از آنها جلوگیری نمی کند.
آمادگی های مهم برای مقابله با شیدایی
اگر شما یا یکی از عزیزانتان مبتلا به اختلال دوقطبی هستید، ممکن است بخواهید آماده سازی های کلیدی خاصی را انجام دهید.
برنامه عملیاتی بهبود سلامتی
“برنامه اقدام بهبود سلامتی” به شما کمک می کند تا تصمیمات مهم و افراد تماسی که ممکن است در صورت وارد شدن به یک بحران به آنها نیاز داشته باشید را در نظر بگیرید. اتحاد ملی بیماری های روانی این طرح ها را به عنوان وسیله ای برای اجتناب از بحران یا داشتن منابع آسان برای دستیابی به آنها توصیه می کند. نمونه هایی از موارد این طرح عبارتند از:
- شماره تلفن اعضای کلیدی خانواده، دوستان، و/یا ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی
- آدرس و شماره تلفن شخصی شما
- داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید
- محرک های شناخته شده برای شیدایی
همچنین می توانید طرح های دیگری را با اعضای مورد اعتماد خانواده یا عزیزان ایجاد کنید. به عنوان مثال، طرح شما می تواند تصمیمات مربوط به اینکه چه کسی در طول یک قسمت به امور خاصی رسیدگی می کند، ثبت کند. ممکن است ثبت کند که چه کسی از وظایف مهمی مانند پرداخت صورت حساب یا غذا دادن به حیوانات خانگی شما مراقبت می کند. همچنین می‌تواند ثبت کند که چه کسی جزییات مالی را مدیریت می‌کند، مانند یافتن رسیدهای فروش یا بازپرداخت در صورتی که هزینه‌های ولخرجی مشکل ساز شود.
دستورالعمل پیشرفت روانپزشکی
علاوه بر برنامه اقدام بهبودی سلامتی خود، می توانید یک دستورالعمل پیشرفته روانپزشکی ایجاد کنید. این سند قانونی یکی از اعضای خانواده یا یکی از عزیزانتان را منصوب می‌کند تا زمانی که شما یک دوره شیدایی یا افسردگی را تجربه می‌کنید، از طرف شما اقدام کند. انجام این کار می‌تواند تضمین کند که خواسته‌های شما، مانند جایی که می‌خواهید در صورت نیاز به بستری شدن در بیمارستان به آنجا منتقل شوید، در صورت بحرانی شدن، برآورده می‌شوند.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.