بسیاری از والدین تصور می کنند که رفتار پرخاشگرانه در کودکان نو پا به معنای شیطنت آنهاست. آنها فرزند خود را به این دلیل تنبیه می کنند. اما کودک نو پا همچنان به رفتار پرخاشگرانه خود ادامه می دهد. این باعث می شود والدین این باور را داشته باشند که فرزندشان به طور عمدی از آنها سرپیچی می کند.
والدین ممکن است تصمیم بگیرند در تقابل با رفتار پرخاشگرانه کودکان عکس العمل اشتباهی را اتخاذ کنند. آنها فکر می کنند شاید نیاز به تنبیه سخت تری باشد. اما هنوز هم رفتار پرخاشگرانه کودک ادامه دارد. رفتار پرخاشگرانه در کودکان نوپا از نظر رشدی مناسب و نرمال است.
آیا این بدان معنی است که ما باید اجازه دهیم که آنها این کار را ارامه دهند؟ قطعا نه.
این کودکان انسانهای کوچکی هستند که هنوز سیستم عصبی آن ها کاملا توسعه نیافته و رشد نکرده است و هنوز توانایی بیان احساسات خود را با کلمات ندارند. آنها با مهارتهایی که در حال حاضر دارند، بهترین تلاش خود را انجام می کنند که بتوانند ارتباط برقرار کنند.
بنابراین فریاد زدن و تنبیه های ناخوشایند کارساز نمی باشد، دقیقاً چه کاری می توانید برای مهار رفتار پرخاشگرانه در کودکان نوپا انجام دهید؟
مدیریت رفتار پرخاشگرانه در کودکان نو پا
1. خودتان را کنترل کنید و صبور باشید
مهمترین کاری که در هنگام بروز رفتار پرخاشگرانه کودک خود می توانید انجام دهید، این است که خود را آرام نگه دارید. اگر خونسردی خود را از دست دادید و شروع به فریاد زدن یا تنبیه کردید، دیگر حرف ها و اعمال شما برای کودک ارزشمند و کار آمد نخواهد بود. در این صورت تمام آنچه شما خواهید داشت یک طوفان دو نفره است. هر دو پر از استرس و هر دو پریشان. این یک طوفان کامل است که به چیزی جز آشوب و ناراحتی منجر نمی شود.
مطمئن باشید که در حال الگوبرداری از رفتاری هستید که می خواهید از فرزند خود ببینید. چند نفس عمیق بکشید و به یاد داشته باشید که رفتار فرزند شما از روی عمد نیست. آنها فقط بهترین کاری را که می توانند، انجام می دهند و اگر بخواهند دفعه بعد یاد بگیرند که کارها را به طور مؤثرتر انجام دهند، به کمک شما نیاز دارند.
2. ایمنی را حفظ کنید
محدودیت هایی تعیین کنید تا کودک شما رفتار خود را ادامه ندهد و کسی آسیب نبیند. می توانید چیزی مثل این را بگویید، “من به شما اجازه نمی دهم اینگونه رفتار کنید، و حتی ممکن است لازم باشد بازوها یا دستهای آنها را به آرامی نگه دارید تا از برخورد به شما یا هر شخص دیگری جلوگیری شود.
اگر نسبت به فرزند دیگری بسیار پرخاشگر هستند، آن ها را از هم جدا کنید. اگر پرخاشگری آنها در مورد شما بوده است، یا چیزهایی را پرتاب می کنند یا می شکنند، از فرزند خود دور شوید و مسافت ایمنی را نگه دارید تا آنها نتوانند همچنان به شما صدمه بزنند.
3. به این فکر کنید که چرا این رفتار رخ داده است
همیشه دلیلی برای این رفتارها وجود دارد. شاید فرزند شما در حال برقراری ارتباط برای یک نیاز برآورده نشده است، شاید آنها از یک بی عدالتی عصبانی می شوند. شاید آنها ناامید و قادر به برقراری ارتباط موثر با کلمات نیستند.
در مورد آنچه فرزند شما ممکن است با رفتار خود با شما ارتباط برقرار کند، فکر کنید. از خود بپرسید، “فرزند من الان به چه چیزی نیاز دارد؟” وقتی به موقعیتی از همدلی و تفاهم نزدیک می شویم، می توانیم کودک خود را از طریق احساسات آنها پشتیبانی و راهنمایی کنیم تا آنها بتوانند یاد بگیرند که در آینده به طور مؤثرتری مدیریت کنند.
4- احساسات فرزندتان را تأیید کنید
به فرزندتان نشان دهید که می فهمید چه احساسی دارند. این مهم است که کودکان بدانند که گرچه ممکن است رفتار آنها قابل قبول نباشد، اما احساسات آنها همیشه خوب است و برای بیان آنها باید احساس امنیت کنند.
هنگامی که کودک احساس شنیدن و درک شدن کرد، آرام کردن آنها آسانتر می شود.
5- به فرزندتان کمک کنید تا آرام شود
کودک پرخاشگر کودکی دارای استرس است. و قبل از اینکه فکر کنید یک کودک 2 ساله روی زمین به چه دلیل می تواند استرس داشته باشد، من در مورد استرس فیزیولوژیکی صحبت می کنم. سیستم عصبی آنها دچار واکنش استرس شده است. برای خاموش کردن این پاسخ به کمک نیاز دارند.
در مورد کارهایی که انجام داده اند با آنها صحبت کنیم و در مورد رفتار درست به آنها آموزش دهیم. مغز در معرض خطر برای تهدید قرار دارد و بدن آنها از هورمونهای استرس پر شده است. آنها از نظر جسمی قادر به فکر کردن نیستند. بخش تفکر مغز خاموش شده است و مرکز کنترل عاطفی آنها هم اکنون مسئول این رفتارها است.
همه کودکان برای آرام شدن به تکنیک ها و روش های مختلفی پاسخ می دهند، بنابراین شما باید آنچه را که برای فرزند شما بهتر است، پیدا کنید. شما می توانید یک آغوش گرم، عمیق، نفس های آرامش بخش، یا موسیقی آرامش بخش را امتحان کنید.
اما هرچه که باشد، برای کمک در انجام این کار به شما نیاز دارند. حتی اگر فرزند شما در آن لحظه نمی خواهد در کنارش باشید، آنها را با کلمات آرام کنید، در کنار هم بمانید و به آنها بگویید که وقتی آماده نوازش شدند، آنجا هستید.
6. صحبت کنید که دفعه بعد چه کاری انجام دهید
با آنها صحبت کنید که چرا رفتار آنها قابل قبول نبود و دفعه بعد که در آن وضعیت قرار گرفتند و همان احساسات را تجربه کردند، بتوانند بر روی رفتار درست تسلط پیدا کنند. بسته به سن کودک شما حتی ممکن است دوست داشته باشید که این مهارت ها را تمرین کنید تا آنها برای دفعه بعدی آماده شوند. اما به یاد داشته باشید، همه کودکان، به ویژه کودکان نو پا، از طریق تمرین یاد می گیرند. شما باید چندین بار این روند را با کودک خود تکرار کنید. با پشتیبانی و راهنمایی شما، آنها می توانند یاد بگیرند که به طور متفاوتی پاسخ دهند.
تنبیه؟
تنبیه کردن یکی از مراحل برنامه ما نیست و دلیل آن این است که تنبیه کردن هنگام کنترل رفتار پرخاشگرانه در کودکان نو پا، غیر ضروری و غیر مفید است.
رفتار پرخاشگرانه در کودکان نوپا موضوعی است که باید توسط خودتنظیمی حل شود. فرزند شما دچار ناراحتی می شود، زیرا هنوز مهارت لازم را برای تنظیم احساسات و کنترل رفتار خود ندارد. آنها احساس کنترل و قدرت ندارند.
جلوگیری از پرخاشگری
بنابراین اکنون می دانید که در حال حاضر چه کاری می توانید انجام دهید، اما آیا قبل از شروع رفتارهای پرخاشگرانه به افراد، کاری وجود دارد که بتوانید انجام دهید؟
به کودک خود یاد دهید تا احساسات خود را بیان کند
اغلب، کودکان بسیار خردسال به دلیل اینکه بعضی از احساسات را گیج کننده و ترسناک تجربه می کنند، پرخاشگر می شوند. آنها نمی دانند که این احساسات از چه جنسی هستند، چگونه می توانند آنها را بیان کنند یا در مورد آنها چه کاری انجام دهند و بنابراین سعی می کنند فقط ارتباط برقرار کنند.
صحبت از احساسات به طور مکرر، از زمانی که فرزندان ما بسیار کوچک هستند، زبان مورد نیاز آنها را برای بیان احساساتشان در اختیارشان قرار می دهد و بسیاری از ناامیدی هایی را که باعث پرخاشگری می شود، کاهش می دهد.
مواظب رفتارهای خود باشید
فرزندان ما همیشه به ما نگاه می کنند و یاد می گیرند. پرخاشگری خود را کنترل کنید. اگردر هنگام ناامیدی یا عصبانی شدن تمایل به پاسخگویی با پرخاشگری دارید، آنها یاد می گیرند که همین کار را انجام دهند.
به فرزندتان توجه مثبت داشته باشید
کودکی که از ما جدا شده و مخزن عشق او کم شده است، در هر مکانی که بتواند آن را بدست آورد، به دنبال جلب توجه است. و برای یک کودک، حتی توجه منفی بهتر از هیچی است. کودکی که توجه بسیار زیادی را به خود جلب می کند، دیگر نیازی به جستجوی آن در جایی دیگر ندارد. در طول روز به دنبال فرصت هایی برای ارتباط باشید و اطمینان حاصل کنید که کودک شما عشق و گرما را احساس می کند.
از سرزنش کردن خودداری کنید
احساس گناه اغلب در زیر خشم نهفته است. در هنگام تربیت فرزند خود به زبانی که استفاده می کنید، توجه کنید. تمرکز بر زبانی که باعث سرزنش فرزند شما می شود یا باعث می شود که از اقدامات خود شرمنده شود، می تواند پرخاشگری را افزایش دهد. این می تواند واکنش استرس را فعال کند و باعث شود کودک شما وارد حالت “جنگ و گریز” شود.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.