- صرع بیماری است که 45 تا 100 میلیون نفر در سراسر جهان و 2 تا 3 میلیون نفر در ایالات متحده را مبتلا می کند. هزینه اقتصادی سالانه این بیماری برای ایالات متحده 12.5 میلیارد دلار تخمین زده شده است. دو شکل تشنج وجود دارد: عمومی و جزئی، تشنج عمومی در زمان شروع هر دو نیمکره مغز را درگیر می کند. این نوع تشنج منجر به از دست دادن یا اختلال در هوشیاری می شوند. تشنج های جزئی به یک ناحیه از مغز محدود می شوند، که به عنوان تشنج های ساده (همراه با هوشیاری) و پیچیده (اختلال هوشیاری) طبقه بندی می شوند. گاهی اوقات تشنج های جزئی می توانند به تشنج های عمومی تبدیل شوند. یکی از شایع ترین نوع تشنج، تشنج لوب تمپورال است که هیپوکمپ را درگیر می کند.
تشنج و روشهای درمانی
تشنج لوب گیجگاهی بیشترین مقاومت را در برابر داروهای ضد صرع موجود (AEDs) دارد. راه اصلی درمان صرع در حدود 40٪ از بیماران مبتلا به تشنج ناگهانی، درمان دارویی با AEDها است. این داروها مهار را افزایش و تحریک را کاهش می دهند یا از فعالیت غیرمعمول نورونها جلوگیری می کنند. اهداف اصلی این داروها گیرنده های GABA، کانال های Na و Ca و تا حدی گیرنده های گلوتامات می باشد. بسیاری از این داروها به صورت Polytherapy هستند و بر روی اهداف متعددی اثر می‌گذارند.
برخی از داروهای جدیدتر اهداف جدیدی دارند. به عنوان مثال، لوتیراستام به طور خاص به یک پروتئین پیش سیناپسی متصل میشود و بر آزادسازی انتقال دهنده های عصبی تأثیر می گذارد. با توجه به عوارض جانبی احتمالی درمان ترکیبی، بهترین برنامه درمانی برای صرع، تک درمانی است. با این حال، علیرغم وجود بسیاری از داروهای ضد صرع، یک سوم از افرادی که به صرع مبتلا می شوند همچنان تشنج را تجربه می کنند. برای این افراد، به ویژه آنهایی که کاندید جراحی درمانی نیستند، تنها امید برای بهبود کنترل تشنج، داروهای جدید است.
سوماتوستاتین و صرع
سوماتوستاتین (SST) نقش برجسته ای در صرع دارد، این فرضیه بر اساس مشاهدات تجربی متقاعدکننده می باشد که شامل موارد زیر است:
1) انتشار وابسته به فعالیت SST در طول تشنج.
2) تعدیل بیان mRNA، سطوح پپتید و گیرنده های آن توسط تشنج.
3) اثر SST و آنالوگ های آن بر تشنج.
آیا سوماتوستاتین هدف مناسبی برای داروهای ضد صرع است؟
اهداف درمانی مرتبط با SST برای درمان تشنج‌های مقاوم به درمان در لوب تمپورال قوی به نظر می‌رسد. این مبتنی بر این واقعیت است که:
1) کاهش فعالیت سیستم SST در هیپوکمپ پس از حملات تشنجی، نشان دهنده اهمیت آن در تشنج و صرع می باشد. 2) در مدل های حیوانی SST دارای فعالیت ضد صرع قوی هم در داخل بدن و هم در شرایط آزمایشگاهی است.
با این حال، چندین هشدار در مورد استفاده از SST در درمان صرع باید در نظر گرفته شود. SST به طور گسترده در مغز توزیع می شود، اگرچه نقش آن در بیشتر مناطق مغز نامشخص است. با این حال، این پپتید به وضوح در شناخت، مصرف غذا، ایجاد ترس و تنظیم هورمون ها(هورمون رشد) نقش دارد.
اینترنورون های سوماتوستاتین نقش مثبتی در انسفالوپاتی صرعی SCN8A دارند!
پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه ویرجینیا دریافتند که چگونه وجود مشکلاتی در ریزمدارهای قشر مغز می‌تواند باعث تشنج‌های صرعی گردد. آنها همچنین امید دارند باهدف قراردادن این موضوع به راهکار درمانی جدیدی برای درجات شدید این بیماری برسند. براساس نتایج تیم تحقیقاتی صرع UVA، نوع خاصی از سلول های مغزی به نام اینترنورونهای سوماتوستاتین می توانند باعث تشنج شوند.
این اینترنورونها معمولا به‌عنوان یک سیستم کنترلی برای فعالیت بیش از حد مغز و جلوگیری از تشنج عمل می‌کنند. Wengert و همکاران گزارش کردند ناکارآمدی این اینترنورونها باعث فعالیت بیش از حد مغز و تشنج می گردد.
آنسفالوپاتی صرعی SCN8A یک سندرم صرع ویرانگر است. این اختلال توسط جهش در ژن SCN8A که کانال سدیم وابسته به ولتاژ (Na V 1.6) را کد می کند به وجود می آید. این جهش‌ها از والدین کودک به ارث نمی‌رسند، بلکه مدت کوتاهی پس از لقاح رخ می‌دهند.
در مورد آنسفالوپاتی صرعی SCN8Aبیشتر بدانیم!
عارضه آنسفالوپاتی صرعی SCN8A وضعیتی است که با تشنج های مکرر،عملکرد غیر طبیعی مغز و ناتوانی ذهنی مشخص می شود. علائم و نشانه های این عارضه معمولاً از دوران نوزادی شروع می شود.
تشنج در آنسفالوپاتی صرعی SCN8A شامل انقباضات غیرارادی عضلانی است که قبل از یک سالگی (اسپاسم نوزادی) رخ می دهد. علائم شامل از دست دادن جزئی یا کامل هوشیاری، انقباضات غیرارادی عضلانی (تشنج میوکلونیک)، یا از دست دادن هوشیاری همراه با سفتی عضلانی و تشنج (تشنج تونیک-کلونیک) می باشد. اکثر افراد مبتلا به آنسفالوپاتی صرعی SCN8A بیش از یک نوع تشنج دارند.
در افراد مختلف مبتلا به این بیماری فراوانی حملات تشنجی از صدها بار در روز تا کمتر از یک بار در ماه متغیر است. در بسیاری از افراد، تشنج‌ها مقاوم هستند زیرا به درمان با داروهای ضد صرع پاسخ نمی‌دهند. سایر علائم و نشانه های آنسفالوپاتی صرعی SCN8A شامل ناتوانی ذهنی است که ممکن است خفیف تا شدید باشد. برخی از نوزادان مبتلا رشد اولیه طبیعی دارند، اما شروع به از دست دادن مهارت‌های قبلی خود می‌کنند. زمانی که صرع ایجاد میشود، به تدریج توانایی تفکر (کاهش شناختی) از دست می‌رود. مشکلات حرکتی رایج است و حدود نیمی از نوزادان مبتلا نمی توانند حرکات ارادی را انجام دهند. اختلالات رفتاری نیز ممکن است رخ بدهد. درموارد نادر این بیماران به طور غیر منتظره ای و بدون هیچ دلیل شناخته شده ای می میرند.
براساس گفته پاتل از دپارتمان بیهوشی UVA:
شناسایی سلول‌های عصبی خاص که در تشنج نقش دارند مهم است. زیرا به هدایت روش‌هایی که محققان برای توسعه درمان‌های جدید به کار می برند کمک می‌کند. بر اساس این تحقیقات، اکنون یک هدف سلولی جدید برای بازگرداندن تعادل به مغز و جلوگیری از تشنج وجود دارد.
علت تشنج های صرعی چیست؟
محققان نقش اینترنورون های سوماتوستاتین را به عنوان بخشی از تحقیقات خود در مورد یک بیماری عصبی نادر آنسفالوپاتی صرعی SCN8A بررسی کردند.
برای درک بهتر آنچه در آنسفالوپاتی صرعی SCN8A رخ می دهد، محققان یک مدل تجربی از دو جهش SCN8A کشف شده در بیماران را در موشهای آزمایشگاهی ایجاد کردند. این مدل‌ها به آنها اجازه می‌داد تا تعیین کنند کدام نورونها مسئول اختلال عملکرد عصبی هستند. محققان دریافتند که هر دو جهش SCN8A باعث ایجاد تغییرات آسیب رسانی در کانال‌های سدیم می‌شوند. به گونه‌ای که باعث میشود نورون‌های سوماتوستاتین در زمانی که باید به طور معمول بسیار فعال باشند، از بین بروند و عملکرد خود را به خوبی انجام ندهند.
طبق گفته تیم تحقیق:
این اتفاق شبیه به خودرویی با سرعت بالا و سیستم ترمز خراب است که نمی‌تواند سرعت خود را کنترل کند. مغز بدون عملکرد مناسب نورون های سوماتوستاتین برای کاهش فعالیت مغز، منجر به تحریک بیش از حد می شود. بنابراین خطر بروز تشنج در فرد افزایش می یابد.
دانشمندان معتقدند که ممکن است آنسفالوپاتی صرعی SCN8A را با ایجاد راه‌هایی برای مهار نورون‌های عصبی تحریکی درمان کرد. آنها می گویند که نتایج به ما کمک می کند تا مکانیسم های دخیل در صرع را بهتر بشناسیم. این نتایج نورون‌های سوماتوستاتین را به‌عنوان یک عامل کلی در تشنج‌های صرع شناسایی می‌کند. اگر بتوان راهکارهایی را برای بازگرداندن عملکرد مناسب در این سلول ها شناسایی کرد. ممکن است در ارائه درمان هایی برای بیماران مبتلا به انواع مختلف صرع مفید باشد.
موسسه سلامت مغز دانا با بهره گیری از روش های نوین برای تشخیص وجود صرع های تشخیص داده نشده در نوار مغز افراد، می تواند افراد را در آگاه کردن از سلامت مغز خود، یاری دهد. برای اطلاعات بیشتر به واحد ارزیابی و تشخیص و همچنین واحد نقشه برداری مغز مراجعه کنید.
زهرا اسماعیلی هستم. پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب و نویسنده وبسایت انستیتو سلامت مغز دانا.
ما در اینجا با انتشار مطالب علمی تلاش میکنیم سهم کوچکی در افزایش آگاهی یکدیگر در شناخت مغز داشته باشیم.
ممنونم که با ما همراه هستید..