دانشمندان علوم مغز و اعصاب مرکز پزشکی دانشگاه جورج تاون اظهار می کنند، نوزادان و کودکان خردسال مغزهایی با قدرت فوق العاده دارند. در حالی که بزرگسالان بیشتر اعمال عصبی را در نواحی خاص و گسسته در یک یا نواحی از دیگر دو نیمکره مغز خود پردازش می کنند، کودکان برای انجام همان کار از نیمکره راست و چپ استفاده می کنند.
این یافته یک دلیل احتمالی را نشان می دهد که به نظر می رسد کودکان خیلی راحت تر از بزرگسالان از آسیب عصبی بهبود می یابند.
این مطالعه که در 7 سپتامبر سال 2020 در PNAS منتشر شد، بر روی یک تست مربوط به زبان تمرکز دارد و دریافت که کودکان برای درک زبان (به طور خاص پردازش جملات گفتاری)، از هر دو نیمکره استفاده می کنند.
نیوپورت، مدیر مرکز ظرفیت پذیری مغز و بازیابی عصبی، دانشگاه جورج تاون و شبکه توانبخشی ملی MedStar توضیح می دهد: “این خبر خوبی برای کودکان خردسال است که ممکن است آسیب عصبی را تجربه کنند.”
“استفاده از هر دو نیمکره مکانیزمی را برای جبران بعد از آسیب عصبی فراهم می کند. به عنوان مثال، اگر نیمکره چپ از سکته پری ناتال آسیب دیده باشد، کودک با استفاده از نیمکره راست زبان را یاد می گیرد.
“کودکی که با فلج مغزی متولد شده و فقط به یک نیمکره مغز او آسیب رسیده است، می تواند توانایی های شناختی لازم را در نیمکره دیگر ایجاد کند. مطالعه ما نشان می دهد که چطور این امکان پذیر است. “
نیوپورت می گوید، مطالعه آنها رمز و رازهایی را حل می کند که پزشکان و متخصصان مغز و اعصاب را مدت ها متحیر کرده است.
طبق تحقیقاتی که توسط اسکن مغزی و یافته های بالینی انجام شده، از دست دادن ناحیه مربوط به پردازش زبان در بیمارانی که دچار سکته مغزی نیمکره چپ شده اند، تقریباً در همه بزرگسالان، پردازش جملات فقط در نیمکره چپ امکان پذیر است.
اما در کودکان بسیار کوچک، بعید است آسیب به هر دو نیمکره منجر به نقص زبان شود.
زبان می تواند در بسیاری از بیماران بهبود یابد، حتی اگر نیمکره چپ به شدت آسیب دیده باشد.
نیوپورت می گوید، این حقایق نشان می دهد که وظیفه پردازش زبان در اوایل زندگی در هر دو نیمکره توزیع می شود. با این حال، اسکن های نسبتا قدیمی تر جزئیات این پدیده ها را تاکنون نشان نداده بود.
نیوپورت توضیح می دهد: “مشخص نبود که آیا تسلط نیمکره چپ به طور قوی بر زبان از بدو تولد وجود دارد یا به تدریج در طول رشد ظاهر می شود.”
اکنون، با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI) که به روش پیچیده تری تجزیه و تحلیل شده است، محققان نشان داده اند که الگوی جانبی بزرگسالان در کودکان خردسال هنوز ایجاد نشده است و هر دو نیمکره در طی رشد اولیه در پردازش زبان شرکت می کنند.
“شبکه های مغزی که وظایف خاص را به یک یا نیمکره دیگر توضیع می کند، از دوران کودکی شروع می شود اما تا زمانی که کودک حدود 10 یا 11 ساله نباشد، کامل نشده است. “ما اکنون بستر بهتری برای درک آسیب دیدگی و بهبودی مغز داریم.”
در این مطالعه 39 کودک سالم از 4 تا 13 سال ثبت نام شدند. آزمایشگاه نیوپورت 14 بزرگسال، 18 تا 29 ساله را اضافه کرد و یک سری تجزیه و تحلیل جدید از هر دو گروه انجام داد.
به شرکت کنندگان یک وظیفه درک جمله مطالعه، شده داده شد. تجزیه و تحلیل به جای بررسی جانبی شدن کلی در میانگین گروه، الگوهای فعال سازی fMRI را در هر نیمکره از شرکت کنندگان بررسی کرد.
محققان سپس نقشه های فعال سازی زبان را برای چهار گروه سنی 4-6، 7-9، 10-13 و 29-28 مقایسه کردند. نقشه های مغزی نشان داد که درصد افراد در هر گروه سنی با فعال شدن زبان قابل توجهی در هر وکسل هر نیمکره وجود دارد. (یک وکسل یک نقطه کوچک در تصاویر مغز است، مانند یک پیکسل در مانیتور تلویزیون.)
محققان همچنین تجزیه و تحلیل کل مغز را در بین تمام شرکت کنندگان انجام دادند تا مناطق مغزی را که در آنها فعال سازی زبان با سن ارتباط دارد، شناسایی کنند.
محققان دریافتند، در سطح گروهی، حتی کودکان خردسال نیز فعال سازی زبان جانبی سمت چپ را نشان می دهند. با این حال، بخش بزرگی از کوچکترین کودکان نیز در مناطق مربوط به نیمکره راست، فعال شدن قابل توجهی را نشان می دهند.
(در بزرگسالان، ناحیه مربوطه به نیمکره راست در کارهای کاملاً متفاوتی فعال می شود، به عنوان مثال پردازش احساسات بیان شده با صدا. در کودکان خردسال، مناطق در هر دو نیمکره هر یک در درک معنای جملات و همچنین شناخت تأثیر عاطفی.)
نیوپورت معتقد است که “سطوح بالاتر فعال شدن نیمکره راست در یک تسک مربوط به پردازش جمله و کاهش آهسته این فعال سازی نسبت به رشد، بازتاب تغییرات توزیع عصبی عملکرد زبان است و صرفاً تغییرات تکاملی در استراتژی های درک جمله نیست.”
وی همچنین می گوید، اگر تیم قادر بود همان تجزیه و تحلیل را حتی در کودکان کوچکتر انجام دهد، “به احتمال زیاد ما درگیر کردن عملکرد نیمکره راست حتی در پردازش زبان بیشتر از آنچه در کوچکترین شرکت کنندگان (سنین 4-6) مشاهده می کنیم، خواهیم دید.)
“یافته های ما نشان می دهد که اگر نیمکره چپ آسیب دیده باشد، درگیری طبیعی نیمکره راست در پردازش زبان در اوایل کودکی ممکن است باعث حفظ و تقویت رشد نیمکره راست شود .”
محققان اکنون در حال بررسی فعال سازی زبان در نوجوانان و جوانانی هستند که هنگام تولد دچار سکته مغزی نیمکره چپ شده اند.
برای اطلاعات بیشتر به مؤسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).