خواندن (مثل خواندن رمان) ممکن است تغییرات طولانی تر از آنچه در گذشته تصور می شد، در مغز ایجاد کند. با استفاده از تحقیقات fMRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی)، مدتی است می دانیم که خواندن کلمات مختلف منجر به فعال شدن مناطق ویژه پردازش آن کلمات در مغز و ارتباطات مغزی می شود. برای مثال، خواندن کلماتی مانند “شور”، مناطقی از مغز را که با چشایی مرتبط هستند روشن می کند.
بنابراین هنگام خواندن رمان چه اتفاقی برای مغز و ارتباطات مغز می افتد؟
این از لحاظ عملی به چه معناست و چه تفاوتی با فعال سازی ساده تخیل فرد دارد؟
یک مطالعه 19 روزه “اتصالات مغزی” بر نحوه تغییر عملکرد و ساختار مغز در طول خواندن یک رمان متمرکز بود. در حالی که بیشتر تحقیقات انجام شده در مورد تلاقی مطالعه و ساختار مغز در کوتاه مدت بوده است (خواندن داستان های کوتاه در طول fMRI)، محققان در Emory “تلاش کردند تا تعیین کنند که آیا خواندن یک رمان باعث تغییر قابل اندازه گیری در اتصال حالت استراحت مغز می شود و چه مدت این تغییرات ادامه دارد. ”
برای پنج روز اول، محققان با تجزیه و تحلیل fMRI های 21 دانشجوی کارشناسی، داده های “حالت استراحت پایه” را جمع آوری کردند. از شرکت کنندگان خواسته شد هر روز یک نهم رمان پمپی (رابرت هریس ، 2003) را به مدت نه روز “داستان” بخوانند.
جالب اینجاست که این رمان خاص “به این دلیل انتخاب شد که براساس وقایع واقعی بود اما به عنوان گزارش تاریخی نوشته شده بود.”
دانش جویان سپس برای تأیید اینکه آنها در واقع مطالب را خوانده اند، آزمونهای جامعی برگزار کردند و صبح روز بعد از هرکدام آنها اسکن های fMRI گرفته شد. پس از تکمیل کتاب در “نهمین روز داستان”، مطالعه دانش جویان را ملزم به انجام اسکن های fMRI حالت استراحت برای پنج روز دیگر می کند.
محققان دریافتند که الگوی اتصال مغزی شرکت کنندگان در حالت استراحت، با تحلیل خواندن، در عملکرد زبان و در مناطق مربوط به کنترل بدن و پردازش لمس تغییر می یابد.
افزایش مشاهده شده در اتصالات، بیانگر آن است که اقدامات اندیشیده شده، پیوندی را که طی اقدامات واقعی رخ می دهد، منعکس می کند. صرف فکر کردن در مورد دویدن می تواند باعث شلیک نورون هایی شود که در حین عمل فیزیکی دویدن شلیک می کنند.
“یک خواننده قبل از مرگ هزار نفر را زندگی می کند. کسی که هرگز کتاب نمی خواند فقط یک نفر را زندگی می کند. ”
– George R.R. Martin، رقص با اژدها
گریگوری برنز، عصب شناس و رهبر این تحقیق گفت: “تغییرات عصبی که در ارتباط با احساس فیزیکی و سیستم های حرکتی مشاهده کردیم، نشان می دهد که خواندن یک رمان می تواند شما را به بدن قهرمان داستان منتقل کند.”
“ما قبلاً می دانستیم که داستان های خوب می توانند شما را به معنای مجازی جای دیگران بگذارند. اکنون می بینیم که ممکن است از نظر بیولوژیکی نیز اتفاقی رخ دهد. “
این نتایج دقیقاً چه معنایی می تواند داشته باشد؟
منتقدان این تحقیق به سرعت خاطرنشان کردند که مغز در حال تغییر فعال است و هیچ مقایسه ای بین افرادی که روزهای متوالی فعالیت می کنند، غیر از خواندن یک رمان وجود ندارد.
اگرچه اشاره به این نکته که مناطقی از مغز شرکت کنندگان در طول روزهای داستان فعال بودند، گویی قابل توجه به نظر می رسید که گویی آنها از نظر جسمی عمل کرده اند.
“هنوز یک سوال باز برای مطالعه بیشتر وجود دارد که این تأثیرات تا چه مدت طولانی است، اما نتایج ما مکانیسم بالقوه ای را نشان می دهد که از طریق آن خواندن داستان ها نه تنها مناطق پردازش زبان را تقویت می کند، بلکه از طریق معناشناسی مجسم در مناطق پپردازش کننده حواس بر فرد تأثیر می گذارد.”
به طور خلاصه، خواندن داستان باعث فعالیت مغزی مرتبط با احساسات بدنی می شود. مراقبان بهداشت در تلاشند تا بازسازی سلولهای عصبی در مناطق آسیب دیده مغز را که با زبان، حرکت و حافظه مرتبط است، در زمینه آسیب مغزی بیانیه ای قدرتمند ارائه دهند.
علاوه بر این، اگر اتصال مغز در طی سایر فعالیتهای تخیلی افزایش یابد، که قابل قبول به نظر می رسد، صرف خواندن داستان برای بیماران آسیب مغزی یا گام برداشتن آنها در خاطرات معنی دار، می تواند دارای مزایای یکسانی باشد.
به گفته محققان، تغییرات عصبی مشاهده شده نشان می دهد که خواندن یک رمان با فعال کردن مناطقی از مغز که با سیستم های حسی و روانشناختی مرتبط است، خواننده را “به بدن شخصیت اصلی” منتقل می کند.
اگرچه نظر محققان بر این اساس است که “این یک سوال باز برای مطالعه بیشتر است که این اثرات تا چه مدت دوام دارند”
اما این مفاهیم الهام بخش است و نشان می دهد که ممکن است برای افرادی که از آسیب مغزی رنج می برند، فعالیت های تخیلی بسیار مفید واقع شود.
برای اطلاعات بیشتر به مؤسسه سلامت مغزدانا مراجعه کنید.
منبع:
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).