شکی نیست که فقر، مغز انسان را تغییر می دهد. در حقیقت، فقیرترین مردم در معرض کمبود منابع در انواع مختلف: آموزشی، تغذیه ای و فراغت هستند.
آیا این درست است که فقر مغز انسان را تغییر می دهد؟ خوب، بسیاری از مطالعات مغز در 50 سال گذشته بر مطالعه تأثیرات یک محیط غنی شده متمرکز شده اند. آنها دریافتند که تحریکات اجتماعی و فکری، بیشتر منجر به تغییرات ساختاری و عملکردی در مغز می شود.
با توجه به این واقعیت، محققان تصمیم گرفتند که شرایط برعکس را نیز بررسی کنند. بنابراین، آنها مشاهده کردند که فقدان منابع و فقر، مغز انسان را نیز تغییر می دهد.
اولین مطالعات متمرکز بر تلاش برای کشف چگونگی انعکاس مشکلات اقتصادی در رفتار و عملکرد شناختی فرد بود. برخی دیگر، در تعیین مکان شبکه ها، عملکردها و ساختارهای مختلف مغز با توجه به سطح اقتصادی متمرکز شدند. علیرغم این، دانشمندان هنوز نمی دانند دقیقاً چگونه این اختلافات رخ می دهد. با این حال، شواهد کافی وجود دارد که تأیید می کند فقر مغز انسان را تغییر می دهد.
تأثیر بر مغز در حال توسعه
این یافته ها عمدتاً مربوط به جمعیت کودک است، زیرا یک مغز در حال توسعه نسبت به عوامل خارجی حساس تر است.
عوامل محیطی علاوه بر عوامل ژنتیکی، رشد مغز را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین، سطح اقتصادی و اجتماعی یک فرد قطعاً می تواند در این دوره تأثیر بگذارد.
بنابراین، در نتیجه، محققان دریافتند که “بار ژنتیکی” در ایجاد ساختار و شناخت مغز در افرادی که از نظر اقتصادی-اجتماعی مرتبه بالایی دارند، بیشتر است. بنابراین، ویژگی های محیط می تواند تأثیر بیشتری در ویژگی های افرادی داشته باشد که سطح اقتصادی پایینی دارند.
زبان یکی از توانایی هایی است که بیشترین میزان تأثیر پذیری از سطح اقتصادی را در دوران کودکی دارد. تحقیقات در این زمینه نشان داد که چگونه کودکان فقیر در مناطق مغزی که مربوط به زبان هستند عملکرد ضعیف تری نشان می دهند.
در مورد حافظه، فقیرترین کودکان دارای هیپوکامپ کوچکتر هستند. و این اثر بدون در نظر گرفتن شرایط اقتصادی-اجتماعی در بزرگسالی، تا پنج دهه دیگر به طول میانجامد.
به همین ترتیب، آمیگدال یک ساختار مغز است که مربوط به پردازش عاطفی، یادگیری و انگیزه است. فقیرترین کودکان آمیگدال کوچکتری دارند که منجر به تنظیمات عاطفی ضعیف می شود.
علاوه بر این، وقتی صحبت از عملکردهای اجرایی (فرآیندهای شناختی پیچیده تر مانند تصمیم گیری یا برنامه ریزی) می شود، مشکل نبود منابع کافی منجر به تغییر و نقص می شود.
مانند فرآیندهای قبلی، بین سطح پایین اقتصادی و عملکرد ضعیف اجرایی در نواحی از مغز ارتباط است.
چگونه فقر، مغز انسان بالغ را تغییر می دهد
بیشتر اثرات فقر کشف شده در بزرگسالان به دلیل سطح پایین اقتصادی در کودکان است. با این وجود، صرف نظر از نوع کودکی که داشته اند، برخی از اثرات نیز وجود دارد.
به عنوان مثال، یک مطالعه جالب منتشر شده در مجله Science نشان داد که صرفاً یک نگرانی اقتصادی بر عملکرد شناختی، به ویژه عملکردهای اجرایی تأثیر می گذارد.
محققان به منظور تحقیق، افراد را بر اساس یک معیار واحد به دو گروه تقسیم کردند: افراد هر گروه مجبور بودند با وضعیتی که نگرانی اقتصادی بزرگتر یا کمتری داشته باشد مقابله کنند.
افراد با نگرانی مالی بیشتر نتایج بدتری را در متغیر دشوارتر به دست می آورند. به عبارت دیگر، آنها اختلال در توانایی پاسخهای مناسب را نشان دادند.
مکانیسم ها
اگرچه دانشمندان مکانیسمهای پنهانی که مغز انسان را به دلیل فقر تغییر می دهد، دقیقاً نشناخته اند، اما ممکن است ترکیبی از فاکتورهای مختلف باهم عمل کنند.
کمبود منابع. محدودیت منابع، مانند کتاب، اسباب بازی و فرصت های آموزشی، بدون شک بر کمیت و کیفیت عوامل محیطی کهشخص را تحت تأثیرقرار می دهند، تأثیر گذار است.
تغذیه. مواد مغذی به ویژه در توسعه عصبی نقش اساسی در مغز انسان دارند. بنابراین، کمبود ویتامین B12، اسیدهای چرب امگا 3، روی و آهن بر رشد مغز تأثیر می گذارد. دلیل این امر تعدیل انعطاف پذیری، بیان ژنتیکی و تنظیم تولید و کیفیت شبکه های عصبی است.
استرس. هم کودکان و هم بزرگسالانی که در فقر زندگی می کنند از اثرات استرس رنج می برند. قرار گرفتن در معرض محیط های فقیر با افزایش تولید کورتیزول، که دارای اثرات مخربی است، مرتبط است.
سمیت محیطی. افرادی که از وضعیت اجتماعی اقتصادی پایین تری برخوردار هستند، اغلب در محیط های سمی زندگی می کنند. به عنوان مثال، مسکن عمومی در نزدیکی کارخانه هایی که آلودگی بیشتری دارند.
از طرف دیگر، مبارزه با فقر فقط یک موضوع بهداشتی نیست. در واقع، تولید کننده زمینه ای با شرایط بسیار خاص است که اغلب مانعی برای عملکرد شناختی انسان است.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
exploringyourmind.com
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.