برخی از مراجعین به کلینیک سلامت مغز دانا از واژه پیش فعالی برای مشکل کودک خود استفاده می کنند. اما واقعا استفاده از این کلمه دست است؟ فرق پیش فعالی و بیش فعالی چیست؟
پیش فعالی یا بیش فعالی؟
در سال‌های اخیر، افزایش آگاهی عمومی در مورد اختلالات سلامت روان، به ویژه در مورد اختلال کمبود توجه بیشفعالی (ADHD)، منجر به افزایش مراجعه به کلینیک‌های سلامت روان شده است. در این میان، برخی از مراجعین از واژه «پیش فعالی» برای توصیف مشکل کودک خود استفاده می‌کنند. اما آیا این واژه دقیق و درست است؟
در گذشته، اختلال ADHD به دو زیرمجموعه «اختلال کمبود توجه» (ADD) و «اختلال بیش فعالی» (HD) تقسیم می‌شد. در این تقسیم‌بندی، ADD به کودکانی اطلاق می‌شد که علائم کمبود توجه و حواس‌پرتی را داشتند، اما علائم بیش فعالی در آنها دیده نمی‌شد.
با این حال، تحقیقات جدید نشان داده‌اند که این دو زیرمجموعه، در واقع دو جنبه از یک اختلال واحد هستند. به عبارت دیگر، کودکان مبتلا به ADHD، معمولاً هم علائم کمبود توجه و هم علائم بیش فعالی را دارند.
درواقع ADHD مخفف عبارت Attention Deficit Hyperactivity Disorder است که به معنای اختلال کمبود توجه و بیشفعالی است (نه پیش فعالی). این اختلال یک اختلال رشدی عصبی است که بر توانایی فرد در توجه، تمرکز، کنترل تکانه‌ها و رفتارهای خود تأثیر می‌گذارد.
بنابراین، استفاده از واژه «پیش فعالی» برای توصیف اختلال ADHD، صحیح نیست. و واژه درست بیش فعالی است که البته واژه دقیقتر: کمبود توجه و بیش فعالی یا ADHD است.
علائم اختلال ADHD
علائم اختلال ADHD را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
علائم کمبود توجه: این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- بی‌توجهی به جزئیات
- فراموشکاری
- مشکل در تمرکز بر انجام کارها
- مشکل در دنبال کردن دستورالعمل‌ها
- پرت شدن حواس
- بی‌نظمی
- از دست دادن وسایل
علائم بیش فعالی-تکانشگری: این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- بی‌قراری و تکان خوردن مکرر
- صحبت کردن بیش از حد
- مشکل در نشستن و آرام ماندن
- پریدن از موضوعی به موضوع دیگر
- تند رفتار کردن
- قطع کردن صحبت دیگران
تشخیص و درمان اختلال ADHD
تشخیص اختلال ADHD، معمولاً توسط روانپزشک یا روانشناس انجام می‌شود. این تشخیص، بر اساس ارزیابی علائم کودک و مصاحبه با والدین و معلمان او انجام می‌شود.
درمان اختلال ADHD، معمولاً شامل ترکیبی از روشهای زیر است:
- دارو درمانی: داروهای محرک، مانند متیل‌فنیدات، یکی از روشهای موثر درمان اختلال ADHD هستند. این داروها، با افزایش سطح دوپامین و نوراپی‌نفرین در مغز، به بهبود علائم این اختلال کمک می‌کنند.
- درمان رفتاری: درمان رفتاری، یکی دیگر از روشهای موثر درمان اختلال ADHD است. این درمان، بر آموزش والدین و معلمان کودک برای مدیریت رفتار او و ایجاد محیطی حمایت‌کننده برای او تمرکز دارد.
- فناوری های عصبی: یکی دیگر از روشهای تاثیرگذار در بهبود علائم کمبود توجه و بیشفعالی استفاده از فناوری های عصبی مانند تحریک فراجمجمه ای مغز و نوروفیدبک است.
پیشگیری از اختلال ADHD
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از اختلال ADHD وجود ندارد. با این حال، تحقیقات نشان داده‌اند که عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهند:
- عوامل ژنتیکی: اختلال ADHD، یک اختلال ژنتیکی است.
- عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض سموم محیطی، ممکن است خطر ابتلا به اختلال ADHD را افزایش دهند.
نتیجه‌گیری
در نهایت در پاسخ به این سوال که فرق پیش فعالی و بیش فعالی چیست؟ می توانیم نتیجه بگیریم که واژده درست بیش فعالی یا در واقع کمبود توجه و بیشفعالی (ADHD)است.
اختلال ADHD، یک اختلال شایع است که می‌تواند بر عملکرد تحصیلی، اجتماعی و شغلی فرد مبتلا تأثیر بگذارد. تشخیص و درمان زودهنگام این اختلال، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا کمک کند.
اگر نگران این هستید که کودک شما ممکن است به اختلال ADHD مبتلا باشد، می توانید با متخصصین ما در کلینیک سلامت مغز دانا در شیراز تماس بگیرید.
ما از فناوری های به روز مانند تحریک مغز و نوروفیدبک در شیراز برای بهبود پایدار مراجعین خود استفاده می کنیم. با ما در تماس باشید: 07136476172 09172030360
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.