مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری مزمن است که سیستم عصبی مرکزی از جمله مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار می دهد. می تواند علائم مختلفی ایجاد کند. در بسیاری از موارد، ام اس پیشرونده است. یعنی عموماً با گذشت زمان شدیدتر می شود. با این حال، داروهایی برای به تاخیر انداختن پیشرفت ام اس در دسترس هستند. درک عوارض کوتاه مدت و بلند مدت ام اس اولین گام در جهت یادگیری مدیریت آنهاست. پزشک می تواند به شما کمک کند تا در مورد روش هایی برای کاهش تأثیر ام اس بر زندگی روزمره خود بیاموزید.
- 1. ام اس می تواند علائم مختلفی ایجاد کند
- 2. علائم می تواند در طول زمان تغییر کند
- 3. ام اس عود کننده- فروکش کننده (RRMS) شایع ترین نوع است
- 4. ام اس می تواند باعث ناتوانی شود
- 5. به طور کلی، خطر ناتوانی با گذشت زمان افزایش می یابد.
- 6. بسیاری از افراد با ام اس عمر طولانی دارند
- 7. نقش فاکتورهای دخانیت، چاقی، جغرافیای زندگی، مهاجرت و جنسیت در بروز ام اس
1. ام اس می تواند علائم مختلفی ایجاد کند
اگر مبتلا به ام اس هستید، سلول های ایمنی بیش فعال در بدن شما به غلاف میلین که از رشته های عصبی در سیستم عصبی مرکزی شما محافظت می کند، آسیب می رساند. این باعث ایجاد نواحی آسیب دیده به نام ضایعات می شود.
هنگامی که ضایعات روی مغز یا نخاع شما ایجاد می شود، حرکت سیگنال های عصبی در بدن شما را مختل می کند. این می تواند علائم مختلفی ایجاد کند.
به عنوان مثال، علائم رایج عبارتند از:
- خستگی
- سوزن سوزن شدن و
- بی حسی در صورت، تنه یا اندام
- ضعف و درد در عضلات
- از دست دادن تعادل و هماهنگی
- مشکلات حافظه، تمرکز یا سایر عملکردهای شناختی
- ام اس همچنین می تواند باعث علائم کمتر شناخته شده مانند لرزش یا فلج شود. اگرچه که همه افراد این علائم را تجربه نمی کنند.
2. علائم می تواند در طول زمان تغییر کند
علائم ام اس از فردی به فرد دیگر متفاوت است. آنها همچنین می توانند در طول زمان در یک فرد تغییر کنند. به عنوان مثال، برخی از افراد علائمی را بروز می دهند که در طول دوره های بهبودی تا حدی یا به طور کامل بهتر می شوند. این علائم ممکن است بعداً در طی حملات یا عود مجدد ظاهر شوند. افراد همچنین می توانند علائمی را تجربه کنند که در طول زمان باقی می مانند.
با گذشت زمان، علائم جدید یا شدیدتر ممکن است ایجاد شود. به همین دلیل برای شما مهم است که با درمان، شرایط را به دقت مدیریت کنید. پیروی از یک برنامه درمانی ممکن است به درمان علائم فعلی و کاهش احتمال علائم جدید کمک کند.
سن شروع ابتلا به ام اس می تواند متفاوت باشد.
3. ام اس عود کننده- فروکش کننده (RRMS) شایع ترین نوع است
ام اس بر اساس نحوه پیشرفت بیماری به سه نوع اصلی طبقه بندی می شود. رایج ترین نوع ام اس، ام اس عود کننده- فروکش کننده است. انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس (NMSS) گزارش می دهد که این نوع ام اس تقریباً 85 درصد از تشخیص های جدید را تشکیل می دهد.
افراد مبتلا به ام اس عود کننده- فروکش کننده حملات حاد علائم را تجربه می کنند که به عنوان دوره عود شناخته می شوند. این حملات با دوره های بهبودی همراه است.
در طول عود، علائم جدیدی ایجاد می شود یا علائم موجود شما بدتر می شود. در طول بهبودی، برخی یا همه علائم شما بهتر می شوند.
انواع دیگر MS شامل MS پیشرونده ثانویه (SPMS) و MS پیشرونده اولیه (PPMS) است. اکثر افراد مبتلا به RRMS در نهایت SPMS ایجاد می کنند. تنها حدود 15 درصد از افراد مبتلا به ام اس به PPMS مبتلا هستند.
4. ام اس می تواند باعث ناتوانی شود
اکثر افراد مبتلا به ام اس به شدت ناتوان نمی شوند. با این حال، علائم و عوارض کوتاه و بلند مدت ام اس به طور بالقوه می تواند بر توانایی شما در انجام کارهای روزانه تأثیر بگذارد. این ممکن است در کار، زندگی خانگی یا روابط شما تداخل ایجاد کند.
5. به طور کلی، خطر ناتوانی با گذشت زمان افزایش می یابد.
حدود دو سوم افراد مبتلا به ام اس توانایی راه رفتن خود را حفظ می کنند. برخی ممکن است نیاز به استفاده از عصا یا سایر وسایل کمکی داشته باشند.
درمان در دسترس است
دو گروه اصلی از داروهای مورد استفاده برای درمان ام اس وجود دارد: درمان های اصلاح کننده بیماری (DMTs) و داروهای علامت دار.
درمان های اصلاح کننده بیماری ها برای کاهش سرعت پیشرفت ام اس طراحی شده اند. آنها ممکن است کمک کنند:
- بر کاهش اندازه ضایعاتی که تشکیل می شوند تاثیر میگذارد
- دفعات و شدت حملات یا عود را کاهش دهد
- جلوگیری یا به تاخیر انداختن ناتوانی
اکثر درمان های اصلاح کننده بیماری ها برای درمان ام اس عود کننده- فروکش کننده (RRMS) ساخته شده اند. با این حال، برخی برای درمان MS پیشرونده ثانویه (SPMS) یا MS پیشرونده اولیه (PPMS) در دسترس هستند.
برای درمان علائم ام اس از داروهای علامت دار استفاده می شود. بسته به علائم خاص شما، پزشک ممکن است یک یا چند داروی علامت دار را برای مدیریت آنها تجویز کند.
پزشک شما همچنین ممکن است درمان های دیگری مانند فیزیوتراپی یا کاردرمانی را تجویز کند. در برخی موارد، ممکن است از یک وسیله کمکی مانند عصا استفاده کنید.
6. بسیاری از افراد با ام اس عمر طولانی دارند
برای کاهش خطر عوارض کوتاه مدت و بلند مدت و ناتوانی ناشی از ام اس، تشخیص زودهنگام و درمان هر دو مهم هستند.
پزشک از شما می خواهد که معاینات منظم را برای نظارت و مدیریت وضعیت در طول زمان برنامه ریزی کنید. پیروی از برنامه درمانی توصیه شده شما ممکن است به بهبود دیدگاه بلندمدت شما در مورد ام اس کمک کند.
مدیریت یک سبک زندگی سالم به طور کلی ممکن است به شما در حفظ کیفیت زندگی خوب با این بیماری کمک کند. به عنوان مثال، ورزش کردن، داشتن یک رژیم غذایی سالم و یافتن راه هایی برای آرامش ممکن است تفاوت هایی ایجاد کند.
7. نقش فاکتورهای دخانیت، چاقی، جغرافیای زندگی، مهاجرت و جنسیت در بروز ام اس
نقش دخانیات در بیماری ام اس
حتی با کنار گذاشتن تمام کلیشه‌ها باید بیان کرد دخانیات برای فرد مبتلا به بیماری ام اس مضر است. تحقیقات نشان می‌دهد استفاده از دخانیات احتمال خطر ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهد. نکته بسیار مهمی که پزشکان بسیار روی آن تاکید دارند این است که مصرف دخانیات در ام اس باعث تشدید بیماری می‌شود و سرعت پیشرفت بیماری را افزایش می‌دهد. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که متوقف کردن مصرف دخانیات در هر زمانی در افراد مبتلا به ام اس باعث کند شدن روند پیشرفت بیماری می‌شود.
نقش چاقی در ام اس
عامل دیگری که در ابتلا و سرعت پیشرفت بیماری ام اس مورد بررسی قرار گرفته چاقی است. تحقیقات نشان داده است چاقی در کودکی و در سن بلوغ مخصوصاْ در دختران خطر ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهد. مطالعات دیگری وجود دارد که نشان می‌دهد چاقی در ابتدای دوران بزرگسالی ممکن است در ابتلا به ام اس موثر باشد.
همچنین محققین بر این باورند که چاقی برای مبتلایان به ام اس می‌تواند باعث فعال شدن بیشتر علائم بیماری ام اس باشد در کنار اینکه باعث کند شدن حرکت و فعالیت‌های فرد مبتلا می‌شود. به همین دلیل رژیم غذایی سالم یکی دیگر از توصیه‌های پزشکان به مبتلایان ام اس است.
نقش جغرافیای زندگی و ابتلا به ام اس
بیان کردیم که بر اساس تحقیقات ام اس در مناطقی که از خط استوا دورتر هستند بیشتر مشاهده می‌شود. با این حال گزارش شده است در مناطقی با یک عرض جغرافیایی و فاصله یکسان از خط استوا تعداد مبتلایان در یک ناحیه به طرز قابل توجه‌ای کاهش یا افزایش پیدا کرده است. به عنوان مثال در میان اسکیموها و نیوزیلندی‌ها ام اس گزارش نشده یا نرخ ابتلای بیماری ام اس بسیار کم گزارش شده است. به همین دلیل محققین معتقدند پیشینه قومیتی و جغرافیا رابطه پیچیده‌ای در ابتلا به ام اس دارد.
نقش مهاجرت و ابتلا به ام اس
مهاجرت از یک منطقه جغرافیایی به منطقه دیگر از جمله مواردی است که می‌تواند احتمال ابتلای فرد به ام اس را افزایش دهد. در صورت رخداد مهاجرت در سنین پایین احتمال ابتلای شخص و مهاجرت در سنین بالا احتمال ابتلای نسل بعد را افزایش می‌دهد.
نقش جنسیت در ابتلا به بیماری ام اس
از هر سه نفر مبتلا به بیماری ام اس دو نفر آنها خانم هستند. فرضیه‌ها بیان می‌کنند که ممکن است هورمون‌ها نقش مهمی در ابتلا به ام اس ایفا کنند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد از هر چهار نفر بیمار ام اس سه نفر آنها خانم هستند. در واقع در قدیم تعداد خانم‌های مبتلا به ام اس شصت و شش درصد بود ولی تحقیقات اخیر نشان می‌دهد اخیراً این مقدار به هفتاد و پنج درصد افزایش پیدا کرده است.
خلاصه
ام اس می تواند طیف وسیعی از علائم مختلف را ایجاد کند که اغلب با پیشرفت بیماری تغییر می کنند. برای کمک به تاخیر در پیشرفت ام اس، داروهای زیادی در دسترس هستند. پزشک شما همچنین ممکن است درمان هایی را برای درمان علائم خاص پیشنهاد کند.
با پزشک خود صحبت کنید تا در مورد اثرات بالقوه کوتاه مدت و بلندمدت ام اس و همچنین راهکارهایی که می توانید برای پیشگیری یا مدیریت آن اثرات استفاده کنید، بیشتر بدانید.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.