یک مطالعه جدید جالب در مورد افرادی که در دوران کودکی تحت جراحی در یک نیمکره مغز قرار گرفته اند – جراحی برای برداشتن یکی از نیمکره های مغز – نشان می دهد که این افراد اکنون علائم مشهودی از جراحی را نشان نمی دهند.
شواهد در حال حاضر، بر توانایی چشمگیر مغز در سازگاری تأکید می کنند، حتی اگر پزشکان نیمی از آن را حذف کنند.
مغزها دو نیمه دارند که به نیمکره معروف هستند. هر کدام دارای مناطق مختلفی هستند که جنبه های مختلف عملکرد جسمی و شناختی ما را تنظیم می کنند.
این نیمه ها به طور جداگانه کار نمی کنند. در عوض، آنها با ایجاد شبکه های عصبی پیچیده ای، به بخش های مختلف بدن و ذهن اجازه می دهند تا هماهنگ شوند و ارتباط برقرار می کنند.
اما اگر یک نیمکره را بردارید چه اتفاقی می افتد؟ این وضعیتی است که افراد معمولاً در دوران کودکی، به عنوان ابزاری برای درمان تشنج شدید مواجه می شوند.
فرض بر این است که برداشتن نیمی از مغز شخص باعث می شود که آنها به روشی کاملا متفاوت عمل کنند.
با این حال، طبق یک مطالعه اخیر، واقعاً اینگونه نیست. در حقیقت، مغز می آموزد آسیب های وارد شده را جبران کند.
توانایی ‘شگفت انگیز’ انطباق مغز
در این تحقیق، محققان با شش شرکت کننده که در طول دوران کودکی تحت عمل جراحی یک نیمکره قرار گرفتند، همکاری کردند.
شرکت کنندگان در شروع مطالعه در 20 و 30 سالگی خود بودند و هنگامی که 3 ماه تا 11 ساله بوده اند، تحت عمل جراحی مغز قرار گرفته بودند.
اولین نویسنده این مطالعه، دیتور کلیمان، از مؤسسه کالیفرنیا توضیح می دهد: “این تحقیق این امکان را می دهد که بررسی کنیم، چگونه سازماندهی مغز در موارد بسیار متفاوت بیماران تحت عمل جراحی یک نیمکره، صورت گرفته و همچنین، به ما کمک می کند درک بهتری از مکانیسم های عمومی مغز را داشته باشیم.”
این تیم از شرکت کنندگانی که تحت عمل نیمکره قرار گرفته اند – و همچنین شش شرکت کننده کنترل – اسکن MRI عملکردی را دریافت کردند. این اسکن ها به محققان اجازه می داد فعالیت را در زمان استراحت در مغز ردیابی کنند.
این تیم با مقایسه اسکنهای مغزی، دریافتند که گروهی که تحت عمل نیمکره قرار گرفته اند، اتصال شبکه های مغزی قوی تری در یک نیمکره – به جای اتصال ضعیف تر، همانطور که ممکن است انتظار داشته باشد – در مقایسه با گروه کنترل داشتند. مناطقی که محققان روی آن متمرکز شده اند مناطقی هستند که بینایی، حرکت، احساسات و شناخت را تنظیم می کنند.
برای تأیید این یافته ها، این تیم همچنین اسکن ها را با داده هایی که قبلاً توسط Brain Genomics Superstruct ProjectTrusted Source جمع آوری شده، مقایسه کرده است، که داده های مغزی را از بیش از 1500 شرکت کننده جمع آوری شده است.
کلیمان تأکید می کند: “افراد تحت عمل نیمکره مغز که ما مورد مطالعه قرار دادیم، عملکرد بسیار چشمگیری داشتند.”
وی ادامه داد: “آنها مهارت های زبانی دست نخورده دارند – وقتی آنها را در اسکنر قرار می دهم، مقداری با هم گپ می زنیم، دقیقاً مانند صدها نفر دیگر که من آنها را اسکن کردم.”
“وقتی من جلوی کامپیوتر می نشینم و این تصاویر MRI را می بینم که فقط نیمی از مغز را نشان می دهد، هنوز تعجب می کنم که تصاویر از همان انسانی که من همین الان دیدم که با هم در حال صحبت کردن و راه رفتن بودیم. این افراد حتی توانسته اند تصمیم بگیرند که مقداری از وقت خود را اختصاص دهند، تا بر روی آن ها پژوهش صورت گیرد.”
در آینده، محققان قصد دارند تحقیق دیگری را انجام دهند تا یافته های فعلی را تکرار کنند، سپس با ساختن تصویری از نحوه سازماندهی مجدد مغز برای مقابله با آسیب، حتی فراتر روند.
زیرا همانطور که کلیمان خاطرنشان می کند، در حالی که “قابل توجه” است که افراد می توانند با نیمی از مغز زندگی کنند، یک ضایعه بسیار کوچک مغز، تومور یا یک آسیب مغزی آسیب زا که به عنوان مثال بر اثر تصادف دوچرخه سواری ایجاد شده است، می تواند نتایج ویران کننده ای داشته باشد.
“ما در تلاشیم تا اصول سازماندهی مجدد مغز را که می تواند منجر به جبران خسارت شود، بفهمیم. این کار می تواند استراتژی های مداخله هدفمند و سناریوهای مختلف نتیجه را به ما اطلاع دهد تا به افراد بیشتری که دچار آسیب های مغزی هستند، کمک کنیم.”
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
MedicalNewsToday
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).