سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. بهترین درمان‌های موجود برای سکته مغزی، مانند فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA)، باید هر چه زودتر تجویز شوند، مؤثرتر هستند و پس از چند ساعت، ممکن است دیگر اصلاً مفید نباشند. به همین دلیل، مهم است علائم سکته مغزی را بشناسید و اگر مشکوک به داشتن آنها هستید فورا به اورژانس مراجعه کنید.
علائم سکته مغزی
علائم سکته به طور ناگهانی شروع می شود و می تواند شامل یکی از موارد زیر باشد:
مشکل در راه رفتن:
این مورد ممکن است به دلیل عدم تعادل، ضعف، کلافگی یا سرگیجه باشد.
مشکل در برقراری ارتباط:
ممکن است نفهمید دیگران چه می گویند. ممکن است نتوانید کلماتی را که می خواهید بگویید بسازید و توانایی نوشتن خود را از دست بدهید. گفتار شما ممکن است مبهم و درک آن دشوار باشد.
بی حسی یا ضعف در یک طرف بدن یا صورت:
این ممکن است از فلج کامل تا تفاوت ظریف تر بین بالا نگه داشتن بازوهای چپ و راست شما متغیر باشد. ضعف در صورت شما ممکن است به یک طرف حالت افتادگی بدهد.
از دست دادن هماهنگی در یک طرف بدن:
در حالی که اندام شما ممکن است قوی باشد، ممکن است هماهنگی لازم برای انجام کاری را که قبلاً می توانستید، مانند نگه داشتن قاشق یا بستن یک بند، نداشته باشید. در موارد نادر، بخشی از بدن ممکن است حرکات غیر طبیعی و خودبه خودی ایجاد کند.
مشکلات بینایی:
این مورد ممکن است شامل مشاهده دو برابر یا کاهش بینایی در یک یا هر دو چشم باشد.
سردردهای شدید:
بیشتر سکته‌های مغزی باعث سردرد نمی‌شوند، اما اگر سردرد ناگهانی شروع شود، شدید باشد یا با استفراغ یا کاهش هوشیاری همراه باشد، ممکن است به دلیل سکته باشد.
تشنج:
بیشتر اوقات، تشنج به دلیل سکته مغزی نیست. از سوی دیگر، سکته مغزی یکی از علل شایع تشنج در افراد بالای 60 سال است که سابقه تشنج قبلی نداشته اند.
علائم سکته چقدر طول می کشد
طول مدت علائم به اندازه و شدت سکته مغزی بستگی دارد. علائم ممکن است کمتر از یک ساعت طول بکشد، اما می‌توانند برای تمام عمر باقی بمانند. حتی اگر آسیب فیزیکی ناشی از سکته مغزی با درمان برطرف نشود، گاهی اوقات مغز می‌تواند خود را دوباره سیم‌کشی کند تا مسیرهای جدیدی برای انتقال اطلاعات پیدا کند. به منظور بازیابی عملکرد هر چه یک علامت بیشتر طول بکشد، احتمال دائمی ماندن آن بیشتر است، به همین دلیل ضروری است که مشکلات ناشی از سکته در اسرع وقت برطرف شود.
اگر علائم سکته از بین رفت چه باید کرد
حتی اگر علائم شما از بین برود، ارزیابی در اسرع وقت باز هم ضروری است. حملات ایسکمیک گذرا (TIAs) نوعی سکته مغزی است که در اثر از دست دادن موقت جریان خون در بخشی از مغز ایجاد می شود. برای مثال، ممکن است یک لخته در یک سرخرگ رسوب کرده باشد و جریان خون را مسدود کرده باشد، اما اکنون شکسته شده و از آن عبور کرده است. اگرچه ممکن است جریان خون خود به خود بازیابی شده باشد، شما در معرض خطر ابتلا به یک دوره دیگر با علائم دائمی هستید.
اگر فکر می کنید سکته کرده اید چه باید کرد؟
تلفن اورژانس را شماره گیری کنید. اگر نمی توانید واضح صحبت کنید، از کسی بخواهید که به شما کمک کند. هر چه زودتر به اورژانس برسید، احتمال اینکه سکته مغزی شما عواقب طولانی مدتی نداشته باشد بیشتر است.
آسپرین و سایر داروها
نگران مصرف آسپرین یا سایر داروها نباشید. مهمتر این است که فوراً به اورژانس مراجعه کنید. حدود 85 درصد سکته های مغزی ایسکمیک هستند، به این معنی که یک لخته مانع از حرکت خون به قسمت هایی از مغز شده است. داروهایی مانند آسپرین به سکته ها کمک می کنند. با این حال، 15 درصد از سکته‌های مغزی ناشی از خونریزی در مغز است، در این صورت آسپرین اوضاع را بدتر می‌کند. بهتر است قبل از مصرف هر دارویی، توسط یک متخصص پزشکی ارزیابی شوید تا بدانید چه نوع سکته مغزی ممکن است داشته باشید.
آنچه در اورژانس اتفاق می افتد
وقتی به اورژانس می‌رسید، پزشکان می‌خواهند سریعاً تصمیم بگیرند که آیا احتمال سکته مغزی دارید یا خیر و آیا دادن رقیق‌کننده خون مانند tPA بی‌خطر است یا خیر.
آنها ممکن است سؤالات زیر را برای کمک به تصمیم گیری خود بپرسند:
- آخرین بار کی احساس طبیعی داشتید؟ آیا با این علائم از خواب بیدار شدید یا زمان دقیق شروع آن را به خاطر دارید؟ (این تصمیم به ویژه در تصمیم پزشکان برای تجویز یا عدم تجویز tPA اهمیت دارد.)
- سابقه پزشکی شما چیست؟ آیا عوامل خطرساز سکته مغزی مانند دیابت یا سیگار کشیدن دارید؟ آیا قبلاً سکته کرده اید؟
- آیا اختلال خونریزی یا لخته شدن خون دارید؟
- آیا قبلاً در مغز خود خونریزی داشته اید؟ آیا اخیراً جراحی یا ضربه فیزیکی داشته اید؟
- چه داروهایی استفاده می کنید؟
- آیا در جایی از بدن خود فلز دارید، مانند گیره های جراحی؟ آیا شما ترس از فضای بسته دارید یا کلاستروفوبیک هستید؟ این سوالات برای تعیین ایمنی ام آر آی مهم هستند.
به یاد داشته باشید، سکته یک وضعیت اورژانسی است و هر دقیقه مهم است. بهتر است یک ساعت پس از اولین علائم خود در اورژانس ویزیت شوید. اگر شک دارید که آیا ممکن است دچار سکته مغزی شده باشید، باید فوراً با یک متخصص پزشکی صحبت کنید.
توانبخشی عصب روانشناختی بعد از سکته در انستیتو سلامت مغز دانا
مهارت های شناختی چیست و بعد از سکته چگونه تحت تاثیر قرار میگیرند؟
مهارت های شناختی به عنوان توانایی های ذهنی اساسی، از جمله طیف گسترده ای از فرآیندهای ذهنی مشخص می شوند. به عنوان مثال، ادراک، حافظه، حل مسئله، توجه، آگاهی از بدن و بسیاری موارد دیگر. توانایی های شناختی را می توان به عنوان فرآیندهای اساسی درک کرد زیرا آنها می توانند یادگیری اجتماعی، عاطفی و همچنین تحصیلی را شکل دهند.
در افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند، این مهارت‌ها ممکن است تغییر کند و منجر به نقص در چندین زمینه عملکردی مانند ارتباطات، مراقبت از خود، بهره‌وری و اوقات فراغت شود.
توانبخشی شناختی شامل خدمات پزشکی و درمانی است که به طور خاص با هدف بازیابی هرچه بیشتر عملکردهای شناختی با راهبردهای جبرانی متفاوت برای مقابله کاملتر با نقایص شناختی انجام می شود.
از کمک گرفتن دریغ نکنید و بدانید سلامت مغز شما مهم ترین چیز است.
در انستیتو سلامت مغز دانا مفتخریم با ارائه تکنیک‌های علمی به بهبود عملکرد مغز شما کمک کنیم.مغز ما تا حد زیادی تعیین می کند که چه کسی هستیم، چه کاری انجام می دهیم و چگونه رفتار می‌کنیم. برنامه های جامع توانبخشی عصب روانشناختی ما می تواند به شما کمک کند تا سلامت مغز خود را ارتقا بخشید. اگر می‌خواهید درباره روش‌هایی که می‌توانید مغز خود را به سلامت بهینه برگردانید، بیشتر بدانید، با ما تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توانبخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.