سرطان های سر و گردن

اکثر سرطان های سر و گردن به عنوان کارسینوم سلول سنگفرشی طبقه بندی می شوند.

انواع سرطان سر و گردن کدامند؟

سرطان های سر و گردن عبارتند از:

• سرطان دهان : سرطانی که در لب‌ها ، زبان، لثه‌ها، پوشش گونه‌ها و لب‌ها، بالا و پایین دهان یا پشت دندان عقل ایجاد می‌شود .
• سرطان اوروفارنکس : سرطان قسمت میانی گلو (اوروفارنکس). سرطان لوزه شایع ترین نوع سرطان اوروفارنکس است.
• سرطان هیپوفارنکس : سرطان قسمت پایین گلو (هیپوفارنکس).
• سرطان حنجره : سرطان جعبه صوتی (حنجره)، که حاوی تارهای صوتی است.
• سرطان نازوفارنکس : سرطان قسمت بالایی گلو ( نازوفارنکس ).
• سرطان غدد بزاقی : سرطان غدد بزاقی که تولید بزاق می کنند.
• حفره بینی و سرطان سینوس پارانازال : سرطانی که در ناحیه توخالی داخل بینی (حفره بینی) یا فضاهای توخالی در استخوان های اطراف بینی (سینوس های پارانازال) ایجاد می شود.

سرطان سر و گردن گاهی اوقات به غدد لنفاوی در قسمت بالایی گردن  سرایت می کند.

سرطان‌های مغز، چشم، مری و تیروئید با وجود مکان‌هایشان، معمولاً سرطان‌های سر و گردن محسوب نمی‌شوند. آنها به درمان های متفاوتی از درمان های مورد استفاده در سرطان سر و گردن نیاز دارند.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سر و گردن هستند؟

مردان تا سه برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این بیماری هستند. سن هم نقش دارد. اکثر افراد پس از 50 سالگی تشخیص داده می شوند.

برخی عوامل خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند، به ویژه مصرف دخانیات و الکل و عفونت HPV.

سرطان سر و گردن چقدر شایع است؟

سالانه حدود 900000 مورد در سراسر جهان مبتلا به سرطان تشخیص داده می شود. در ایالات متحده، سرطان های سر و گردن حدود 3 تا 4 درصد از کل تشخیص های سرطان را تشکیل می دهند.

علائم سرطان سر و گردن چیست؟

تشخیص سرطان سر و گردن ممکن است سخت باشد زیرا علائم اغلب خفیف هستند و می توانند شرایط کمتر جدی مانند سرماخوردگی یا گلودرد را تحریک کنند. گلودردی که بهتر نمی شود، شایع ترین علامت سرطان سر و گردن است.

علائم عبارتند از:

• گلودرد مداوم
• سردردهای مکرر .
• گرفتگی صدا یا تغییر صدا.
• درد هنگام جویدن یا قورت دادن.
• درد در دندان های بالایی.
• بی حسی یا درد صورت.
• گردن درد که از بین نمی رود.
• مشکل در تنفس یا صحبت کردن.
• توده ای در گلو، دهان یا گردن .
• گوش درد یا عفونت مداوم .
• خون دماغ، بزاق خونی یا بلغم.
• زخم دهان یا زبان که خوب نمی شود.
• عفونت های مکرر سینوسی که به آنتی بیوتیک ها پاسخ نمی دهند.
• یک لکه سفید یا قرمز روی لثه، زبان یا داخل دهان .
• تورم در فک، گردن یا پهلوی صورت

در صورت مشاهده هر یک از این علائم فوراً با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی تماس بگیرید. ممکن است نشانه‌ای از موردی کمتر جدی باشند، اما برای اطمینان به یک معاینه کامل نیاز دارید.

عوامل خطر سرطان سر و گردن

سرطان های سر و گردن اغلب مردان  بالای 50 سال را تحت تاثیر قرار می دهند. به جز جنس و سن، بزرگترین عوامل خطر مصرف دخانیات، نوشیدن الکل زیاد و عفونت های HPV هستند. برخی از عوامل خطر بسته به نوع سرطان متفاوت است.

استفاده از تنباکو :

مصرف دخانیات شایع ترین علت سرطان سر و گردن است. تقریباً 70 تا 80 درصد از این سرطان ها با مصرف دخانیات مرتبط هستند. استفاده از تنباکو شامل کشیدن سیگار، سیگار برگ یا پیپ یا استفاده از تنباکوی جویدنی، انفیه یا دیپ است. قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز ممکن است خطر را افزایش دهد.

مصرف بیش از حد الکل :

مصرف بیش از حد الکل می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) :

بروز سرطان های سر و گردن مرتبط با عفونت HPV در حال افزایش است، به ویژه در میان بزرگسالان جوان. تا 75 درصد از سرطان های دهان و حلق با عفونت HPV مرتبط است.

ویروس اپشتین بار (EBV) :

EBV بیشتر با مونو همراه است، اما با خطر سرطان نیز مرتبط است. تحقیقات نشان می دهد که عفونت EBV می تواند منجر به سرطان نازوفارنکس شود.

داشتن سیستم ایمنی ضعیف :

 سیستم ایمنی ضعیف، مبارزه با سرطان را برای بدن سخت‌تر می‌کند. عفونت HIV و جراحی های بزرگ اخیر (مانند پیوند عضو یا مغز استخوان) هر دو با سرطان ناشی از ضعف سیستم ایمنی مرتبط هستند.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی در محل کار :

کار فرد ممکن است او را در معرض مواد مرتبط با سرطان سر و گردن، از جمله آزبست ، آفت کش ها، گرد و غبار چوب، دود رنگ و غیره قرار دهد.

قرار گرفتن در معرض اشعه :

پرتودرمانی برای تومورهای بدخیم یا خوش خیم با سرطان غدد بزاقی مرتبط است، اما خطر آن کم است.

رژیم غذایی :

خوردن بیش از حد غذاهای حاوی نمک (مانند گوشت و ماهی با نمک) می تواند خطر ابتلا به سرطان نازوفارنکس را افزایش دهد.

ژن ها :

ژن های شخص ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به کم خونی فانکونی ژن هایی را از والدین خود به ارث می برند که خطر ابتلا به برخی سرطان ها از جمله سرطان سر و گردن را افزایش می دهد. در صورت استفاده از تنباکو، ژن های فرد ممکن است احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهند.

بهداشت نامناسب دندان :

عدم مراقبت از دندان ها و لثه ها می تواند خطر ابتلا به بیماری پریودنتال و سرطان دهان را افزایش دهد.

سرطان سر و گردن چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص زودهنگام کلید موفقیت درمان سرطان است. معاینه می تواند به راحتی بیشتر سرطان های سر و گردن را تشخیص دهد. یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یک معاینه انجام می دهد و آزمایش های تشخیصی لازم را سفارش می دهد.

این آزمون ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• یک معاینه فیزیکی : ارائه دهنده خدمات بهداشتی فرد، حفره های دهان و بینی، گردن، گلو و زبان  را بررسی می کند. آنها ممکن است گردن، لب ها، لثه و گونه های  را برای توده احساس کنند.
• آندوسکوپی : در این روش از یک لوله نازک و نورانی به نام آندوسکوپ استفاده می شود که به پژشک اجازه می دهد حفره بینی، گلو، جعبه صوتی یا سایر مناطقی که علائم را تجربه می کنید، ببیند. آندوسکوپی بسته به قسمتی که از بدن مورد بررسی قرار می گیرد ممکن است نام های مختلفی داشته باشد. به عنوان مثال، آندوسکوپی بینی به  کمک می کند تا حفره بینی را مشاهده کند. لارنگوسکوپی به پزشک  اجازه می دهد تا جعبه صوتی  (حنجره) را مشاهده کند.
• تست های تصویربرداری : اشعه ایکس سر و گردن ، سی تی اسکن ، ام آر آی و اسکن PET تصاویری از نواحی داخل سر و گردن  ایجاد می کند. پزشک شما تصمیم خواهد گرفت که کدام آزمایش برای تشخیص مفیدتر باشد.
• آزمایشات آزمایشگاهی : ممکن است پزشک برای آزمایش نمونه خون بگیرد. به عنوان مثال، آنها ممکن است برای ویروس هایی مانند HPV یا EBV آزمایش کنند. آنها ممکن است آزمایش بیومارکر (تست مولکولی) را برای بررسی پروتئین های رایج در سرطان های خاص سر و گردن انجام دهند. این اطلاعات ممکن است به پزشکدر تعیین گزینه های درمانی کمک کند.
• بیوپسی :  پزشک  بافتی را که پاتولوژیست زیر میکروسکوپ بررسی می کند، برمی دارد . آنها سلول های سرطانی را در نمونه بررسی می کنند. بیوپسی تنها راه تشخیص سرطان است. روش‌های معمول بیوپسی که برای تشخیص سرطان‌های سر و گردن استفاده می‌شود، شامل آسپیراسیون با سوزن ظریف و بیوپسی با سوزن ویژه است .

سرطان های سر و گردن چگونه مرحله بندی می شوند؟

مرحله بندی سرطان به ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی کمک می کند تا تعیین کنند که سرطان چقدر پیشرفته است و برای درمان برنامه ریزی کنند. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از سیستم TNM (تومور، گره، متاستاز) برای مرحله بندی سرطان سر و گردن استفاده می کنند.

آنها عواملی مانند اندازه و محل تومور (T)، گسترش سرطان به غدد لنفاوی (N) و اینکه آیا سرطان به سایر نقاط بدن شما گسترش یافته است یا متاستاز (M) را در نظر می گیرند. با استفاده از این اطلاعات، آنها عددی را از I تا IV اختصاص می‌دهند که اعداد بالاتر به معنای بیماری پیشرفته‌تر است.

بسته به محل سرطان و مرحله سرطان، مرحله بندی متفاوتی وجود دارد.

مرحله سرطان، همراه با سن و سلامت عمومی شما، برنامه درمانی شما را تعیین می کند.

سرطان سر و گردن چگونه درمان می شود؟

سه درمان اصلی عبارتند از جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی.

کادر درمانی شما همچنین ممکن است درمان های جدیدتری مانند درمان هدفمند و ایمونوتراپی را توصیه کند یا به شما پیشنهاد کند در یک کارآزمایی بالینی شرکت کنید.

جراحی :

جراحان ممکن است تومور و حاشیه بافت سالم اطراف را بردارند. اگر جراح به گسترش سرطان در گردن مشکوک باشد، ممکن است غدد لنفاوی گردن را نیز بردارد.

پرتودرمانی :

رایج‌ترین شکل پرتودرمانی برای سرطان‌های سر و گردن از دستگاهی استفاده می‌کند که پرتوهای ایکس پرانرژی را به سمت تومور شما ( EBRT ) هدایت می‌کند. شخص ممکن است پرتودرمانی را به عنوان یک درمان مستقل یا در کنار سایر درمان‌ها مانند جراحی و شیمی‌درمانی دریافت کنید. پرتودرمانی نیز می تواند به تسکین علائم کمک کند.

شیمی درمانی :

شیمی درمانی از یک دارو یا ترکیبی از داروها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. بیشتر برای سرطان های سر و گردن در مراحل پیشرفته استفاده می شود.

درمان هدفمند :

این داروها انواع خاصی از سرطان را هدف قرار می دهند. آنها اغلب در ترکیب با سایر درمان ها برای درمان سرطان های پیشرفته سر و گردن استفاده می شوند. Cetuximab (Erbitux®) دارویی است که پروتئین توموری به نام فاکتور رشد اپیدرمی (EGFR) را هدف قرار می‌دهد و سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای درمان سرطان‌های خاص سر و گردن تأیید شده است. درمان هایی وجود دارد که توسط FDA مخصوص تغییرات ژنتیکی تایید شده است، مانند لاروترکتینیب (Vitrakvi®)، که برای درمان افراد مبتلا به جهش در ژن NTRK استفاده می شود.

ایمونوتراپی :

داروهای ایمونوتراپی سیستم ایمنی شما را فعال (یا تقویت می کنند) تا سلول های سرطانی را به طور موثرتری شناسایی و از بین ببرد. پمبرولیزوماب (Keytruda®) و nivolumab (Opdivo®) دو داروی ایمونوتراپی مورد تأیید FDA هستند که برای درمان برخی از سرطان‌های سر و گردن که پس از درمان گسترش یافته یا برگشته‌اند، استفاده می‌شوند.

آزمایشات بالینی :

کارآزمایی بالینی مطالعه ای است که ایمنی و اثربخشی درمان های جدید را آزمایش می کند. تحقیقات کنونی روی درمان‌های سرطان سر و گردن در حال آزمایش داروهای جدید ایمونوتراپی و روش‌های پرتودرمانی است. تحقیقات برای کشف بهترین ترکیبات درمانی برای انواع مختلف سرطان ادامه دارد. از پزشک خود بپرسید که آیا آزمایش بالینی برای شما مناسب است یا خیر.

همچنین ممکن است پزشک، مراقبت های تسکینی توصیه کند . ارائه دهندگان مراقبت های تسکینی شامل پزشکان، پرستاران، مددکاران اجتماعی و دیگرانی هستند که در کمک به مردم در جهت یابی بیماری های طولانی مدت متخصص هستند. آنها می توانند با کمک به شخص در تصمیم گیری درمانی و مدیریت امور روزمره، مراقبت از سرطان  کمک کنند. مراقبت تسکینی می تواند کیفیت زندگی شما را بدون توجه به مرحله سرطان شما بهبود بخشد.

عوارض درمان چیست؟

درمان‌های سرطان بسته به نوع درمان و محل قرارگیری تومور می‌توانند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کنند. به عنوان مثال، جراحی برای برداشتن یک تومور بزرگ ممکن است ظاهر شما را تغییر دهد. برخی از افرادی که برای سرطان سر و گردن تحت درمان قرار می گیرند، پس از آن در تنفس، غذا خوردن، بلع یا صحبت کردن مشکل دارند.

از پزشک خود در مورد عوارض جانبی بالقوه، از جمله راه های مدیریت آنها بپرسید. به عنوان مثال، جراحی ترمیمی یا پروتز ممکن است به بهبود ظاهر شما پس از درمان کمک کند. ملاقات منظم با یک آسیب شناس گفتار-زبان می تواند به مشکلات صحبت کردن و بلع کمک کند.

چگونه از سرطان های سر و گردن پیشگیری کنم؟

شخص می تواند اقداماتی را برای پیشگیری از اکثر سرطان های سر و گردن انجام دهد. برای محافظت از خود لازم است موارد زیر را انجام دهید:

• دخانیات را ترک کنید . برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سر و گردن، استفاده از انواع تنباکو (سیگار، سیگار برگ، پیپ، انفیه، تنباکو و تنباکوی جویدنی) را ترک کنید.
• نوشیدن الکل را کاهش دهید . کاهش مصرف الکل یا قطع آن می تواند خطر ابتلا به این سرطان ها را کاهش دهد.
• واکسن HPV را دریافت کنید . Gardasil 9® واکسن HPV تایید شده در ایالات متحده است که در برابر چندین گونه از HPV، از جمله آنهایی که باعث سرطان دهان و حلق می شوند، محافظت می کند. اگر قبل از شروع فعالیت جنسی به آن مبتلا شوید، در پیشگیری از HPV مؤثرتر است. با این حال، ممکن است تا سن 45 سالگی مفید باشد.

اگر قبلاً سرطان داشته‌اید، ترک تنباکو و الکل می‌تواند خطر عود سرطان (عود) را کاهش دهد. مراجعه به یک پزشک حاذق در اولین نشانه های علائم نیز می تواند از پیشرفت سرطان جلوگیری کند.

آیا سرطان گردن و سر قابل درمان است؟

اگر پزشک شما سرطان شما را زود تشخیص دهد و فوراً آن را درمان کند، شانس درمان  در بهترین  حالت است. تومورهای کوچکی که گسترش نیافته اند نیز به طور بالقوه قابل درمان هستند.

درمان شخص به عوامل زیادی از جمله نوع سرطان، سن، سلامت عمومی و پاسخ به درمان بستگی دارد.

میزان بقای سرطان سر و گردن چقدر است؟

میزان بقا برای افراد مبتلا به سرطان مرحله اول یا مرحله دوم از 70٪ تا 90٪ است. این اعداد به این معنی است که 70 تا 90 درصد افرادی که در این مراحل سرطان سر و گردن تشخیص داده شده است، پس از 5 سال زنده هستند.

البته به خاطر داشته باشید که این اعداد کلی هستند. آنها نوع سرطان، سلامت یا پاسخ درمانی شما را در نظر نمی گیرند. این آمار اثرات درمان های جدیدتر را بر بهبود میزان بقا در نظر نمی گیرند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

حتی اگر پزشک تومور شما را بردارد، همچنان به مراقبت‌های بعدی، معاینات فیزیکی و آزمایش‌هایی نیاز دارید تا در صورت بازگشت سرطان، درمان فوری دریافت کنید. بسته به نوع درمان، ممکن است برای مقابله با عوارض جانبی، به فیزیکی یا گفتار درمانی نیاز داشته باشید.

از راهنمایی های  پزشک خود در مورد مراقبت از خود در طول بهبودی، برنامه ریزی ویزیت های بعدی و تشخیص علائم بازگشت سرطان پیروی کنید.

خلاصه

بسیاری از سرطان های سر و گردن در صورتی که زود تشخیص داده شوند با جراحی و پرتو درمانی قابل درمان هستند. اگر علائم سرطان سر و گردن را تجربه کردید، به ویژه اگر در فعالیت های پرخطر مانند سیگار کشیدن یا مصرف دخانیات شرکت می کنید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع بهترین راه برای مبارزه با سرطان پس از تشخیص است. از پزشک خود در مورد بهترین گزینه های درمانی بسته به وضعیت سلامتی و مرحله سرطان خود بپرسید.