از کجا بفهمیم با یک سایکوپت یا روان ستیز طرفیم؟

اصطلاح سایکوپت به فردی اطلاق می‌شود که از هنجارهای اخلاقی جامعه خود پیروی نمی‌کند و فاقد احساس همدلی و پشیمانی است. افرادی که سایکوپتی نشان می‌دهند سنگدل و فریبکار هستند. آنها اغلب مرتکب اعمال خشونت آمیز، دزدی یا کلاهبرداری می شوند تا دیگران را وادار به انجام آنچه می خواهند بکنند.

سایکوپاتی یک تشخیص رسمی در حوزه  سلامت روان نیست. با این حال، برخی از ویژگی‌های روان‌پریشی با علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) همپوشانی دارند، که با بی‌توجهی مداوم به حقوق، احساسات و امنیت دیگران مشخص می‌شود. (منبع)

محققان، پزشکی قانونی و کارشناسان حقوقی اغلب از اصطلاح سایکوپتی در محیط های جنایی استفاده می کنند. افراد دارای ویژگی های سایکوپتی به طور قابل توجهی بیشتر در طول زندگی خود زندانی می شوند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد روان‌پریشی، از جمله ویژگی‌ها، نشانه‌ها و تفاوت‌های بین سایکوپت و سوسیوپت، ادامه مطلب را بخوانید.

آیا سایکوپاتی یک تشخیص بالینی است؟

سایکوپاتی یک تشخیص بالینی رسمی در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) نیست. با این حال، محققان ویژگی‌های سایکوپتی، مانند سنگدلی و پرخاشگری را مطالعه می‌کنند. از آنجایی که هیچ تعریف مورد توافق واحدی از روان‌پریشی به‌عنوان یک تشخیص پزشکی وجود ندارد، این واژه اغلب به روش‌های مختلف توسط افراد مختلف استفاده می‌شود.

سایکوپات کیست؟

محققان از اصطلاح سایکوپتی برای توصیف فردی استفاده می‌کنند که به طور مداوم رفتاری بی‌رحمانه و غیر عاطفی از خود نشان می‌دهد. فردی که روان‌پریشی نشان می‌دهد فاقد همدلی، شرم و پشیمانی است که باعث می‌شود دائماً حقوق دیگران را زیر پا بگذارد. آنها ممکن است دروغ بگویند، تقلب کنند، یا دزدی کنند تا به هدف خود برسند.

تحقیقات نشان می‌دهد که میزان روان‌پریشی در جمعیت حدود 1.2 درصد است. مردان به طور قابل‌توجهی بیشتر از زنان دارای ویژگی‌های روان‌پریشی هستند.

ویژگی های روان پریشی در همه جنبه های زندگی ظاهر می شود. در واقع، بسیاری از آنها مدیران اجرایی، جراحان، فروشندگان یا مدیران بسیار موفقی هستند. برآوردها حاکی از آن است که تا 25 درصد از زندانیان به عنوان سایکوپت شناخته می‌شوند.

در بین مجرمان خشن، میزان روان‌پریشی حتی بیشتر است. به‌ویژه، افرادی که روان‌پریشی نشان می‌دهند، بسیار بیشتر احتمال دارد که مرتکب جنایات شدید خشونت‌آمیز، مانند حمله، قتل، یا تجاوز جنسی شوند. علاوه بر این، افراد زندانی با ویژگی‌های روان‌پریشی و سابقه محکومیت‌های جنایی خشونت‌آمیز نیز تقریباً پنج برابر بیشتر احتمال دارد چندین بار مرتکب جرم شوند.

سایکوپات در مقابل سوسیوپات

اگرچه سایکوپاتی یک تشخیص بالینی نیست، اما ویژگی های مشترک بسیاری با اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) دارد. افراد مبتلا به ASPD گاهی اوقات به عنوان سوسیوپت شناخته می شوند و برخی از محققان اصطلاحات سوسیوپات و سایکوپات را به جای یکدیگر استفاده می کنند.

اختلال شخصیت ضداجتماعی یک اختلال سلامت روان طولانی مدت است که شامل بی توجهی به ایمنی خود و دیگران است.

هم افرادی که روان‌پریشی نشان می‌دهند و هم افراد مبتلا به ASPD فاقد احساس همدلی با دیگران و پشیمانی برای اعمال خود هستند. هر دوی آنها اغلب مایلند دیگران را (مثلاً از طریق دروغ گفتن، تقلب، دزدی یا خشونت) گول بزنند و استثمار کنند تا به آنچه می‌خواهند برسند.با این حال، تنها حدود یک سوم افراد مبتلا به ASPD به عنوان سایکوپت شناخته می‌شوند.

تفاوت سایکوپات و سوسیوپات

برخلاف اکثر افراد مبتلا به ASPD، افرادی که روان‌پریشی نشان می‌دهند مستعد غرور، تکبرو نیاز مفرط به تمجید و تحسین هستند. افراد مبتلا به ASPD به احتمال زیاد به طور مزمن غیرمسئول هستند و اغلب وظایف خود را در محل کار یا مدرسه نادیده می گیرند.

نشانه های سایکوپتی

اکثر افرادی که روان‌پریشی نشان می‌دهند در دوران کودکی، اغلب قبل از 10 سالگی، شروع به بروز ویژگی‌های ضد اجتماعی می‌کنند.

برخی از ویژگی‌های شخصیتی و تمایلات مرتبط با روان‌پریشی عبارتند از:

جذابیت در ظاهر اعمال
بی حسی عاطفی
عدم همدلی
تکانشگری
عصبانیت مزمن و کنترل نشده
تحمل کم
ولع شدید برای هیجان، چیزهای جدید و پاداش گرفتن
دروغگویی
نترس بودن
تسلط بر دیگران
خود محوری
استحقاق
تکبر

روان‌پریشی اغلب با الگوهای رفتاری خاصی مشخص می‌شود، از جمله:

بی توجهی به قوانین، هنجارها، پیامد کارها و قانون
پرخاشگری فیزیکی
تمایل به کلاهبرداری و استثمار دیگران برای منافع شخصی
رفتار مجرمانه، از جمله دزدی، کلاهبرداری، و اعمال خشونت آمیز شدید
تاریخچه مشکلات حقوقی
آزار حیوانات یا کودکان
چندین رابطه کوتاه مدت، طلاق، و/یا اختلافات در حضانت
فقدان روابط شخصی نزدیک
رضایت زناشویی پایین
سوء مصرف مواد

علل سایکوپتی

هیچ علت مشخصی برای روان‌پریشی وجود ندارد. محققان چندین عامل احتمالی را شناسایی کرده‌اند، از جمله:

ژنتیک:

روان‌پریشی اغلب در افراد یک خانواده‌ خاص دیده می‌شود. مطالعات برروی دوقلوها و خانواده ها نشان می‌دهد که تغییرات ژنتیکی اغلب در وراثت‌پذیری صفات روان‌پریشی نقش دارند.

ساختار مغز:

مطالعات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به روان‌پریشی در چندین نواحی مغز، مانند قشر جلوی مغز (که در تفکر پیچیده، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی نقش دارد) و آمیگدال (که در پردازش احساسات نقش دارد، اختلالاتی دارند. به خصوص در زمینه ترس).

آسیب های دوران کودکی:

آسیب ها در دوران اولیه کودکی – مانند آزار جسمی، جنسی، یا عاطفی، و همچنین قرار گرفتن در معرض خشونت خانگی، خطر ابتلا به روان‌پریشی را افزایش می‌دهد، به‌ویژه اگر فردی از قبل مستعد ابتلا به آن باشد. برخی از محققان از صفات روان‌پریشی که تنها پس از تروما ظاهر می‌شوند، به عنوان «سایکوپاتی ثانویه» یاد می‌کنند.

عوامل خطرساز

هر کسی با هر پیشینه‌ای می‌تواند ویژگی‌های روان‌پریشی را نشان دهد. با این حال، عوامل خطرساز زیر احتمال ابتلا به صفات روان‌پریشی را افزایش می‌دهند:

تفاوت‌های فردی:

برخی از ویژگی‌های شخصیتی دوران کودکی، مانند بی‌ثباتی عاطفی و تکانشگری رفتاری، با احتمال بالاتر روان‌پریشی مرتبط هستند. افراد مبتلا به روان‌پریشی نیز کمتر از پیامدهایی مانند تنبیه یا طرد شدن در اجتماع می‌ترسند.

رابطه والد-کودک:

مطالعات نشان می‌دهد که سبک فرزندپروری نقش مهمی در بروز روان‌پریشی بازی می‌کند. فرزندپروری منفی، خشن و غفلت‌آمیز همگی با رفتارهای ضد اجتماعی در کودکان و نوجوانان مرتبط هستند.

عوامل محیطی:

عوامل خطرزای زیادی در دوران کودکی برای روان‌پریشی وجود دارد، از جمله فقر، بی‌ثباتی مسکن، تعارض والدین، طلاق، تأثیر منفی همسالان، عدم مشارکت والدین، قرار گرفتن در معرض جرم یا خشونت، و مشکلات قانونی یا کیفری در خانواده.

اختلال سلوک و سایکوپتی

کودکان و نوجوانانی که مبتلا به اختلال سلوک (CD) تشخیص داده می‌شوند – وضعیتی که شامل الگوی رفتار مخرب، پرخاشگرانه و/یا خشونت‌آمیز است – احتمال بیشتری دارد که در آینده به ASPD یا سایکوپتی مبتلا شوند.

تشخیص سایکوپتی

افرادی که دارای ویژگی های روان پریشی هستند بسیار بعید است که خودشان به دنبال تشخیص یا درمان بروند. معمولاً باور نمی کنند که مشکلی دارند. آنها ممکن است تشخیص را تنها پس از الزام دادگاه قانونی، چه در جریان دادرسی کیفری یا یک اختلاف در گرفتن حضانت، دریافت کنند.

چک لیست روان‌پزشکی اصلاح‌شده (PCL-R)، که در ابتدا توسط روان‌شناس رابرت دی. هار توسعه داده شد، یک ابزار ارزیابی 20 ماده‌ای است که سطح مشکلات عاطفی و رفتار ضداجتماعی فرد را اندازه‌گیری می‌کند.

روانشناسان پزشکی قانونی اغلب از PCL-R در محیط های جنایی استفاده می کنند تا خطر تکرار جرم را در یک مجرم جنسی تعیین کنند (احتمال اینکه آنها دوباره مرتکب جرم شوند و خطری مداوم برای دیگران ایجاد کنند).

اگر دوست دارید راجع به درمان‌های سایکوپتی بیشتر بدانید، مطلب زیر را از دست ندهید:

منابع:

1. Reidy DE, Kearns MC, DeGue S, Lilienfeld SO, Massetti G, Kiehl KA. Why psychopathy matters: implications for public health and violence prevention. Aggress Violent Behav. 2015;24:214-225. doi:10.1016/j.avb.2015.05.018
2. Werner KB, Few LR, Bucholz KK. Epidemiology, comorbidity, and behavioral genetics of antisocial personality disorder and psychopathy. Psychiatr Ann. 2015;45(4):195-199. doi:10.3928/00485713-20150401-08
3. Sanz-García A, Gesteira C, Sanz J, García-Vera MP. Prevalence of psychopathy in the general adult population: a systematic review and meta-analysis. Front Psychol. 2021;12:661044. doi:10.3389/fpsyg.2021.661044
4. Strickland CM, Drislane LE, Lucy M, Krueger RF, Patrick CJ. Characterizing psychopathy using DSM-5 personality traits. Assessment. 2013;20(3):327-338. doi:10.1177/1073191113486691
5. https://www.verywellhealth.com/psychopath-5235293
6. American Psychological Association. Antisocial personality disorder.
7. MedlinePlus. Antisocial personality disorder.
8. Abdalla-Filho E, Völlm B. Does every psychopath have an antisocial personality disorder? Braz J Psychiatry. 2020;42(3):241-242. doi:10.1590/1516-4446-2019-0762
9. Anderson NE, Kiehl KA. Psychopathy: developmental perspectives and their implications for treatment. Restor Neurol Neurosci. 2014;32(1):103-117. doi:10.3233/RNN-139001
10. Frazier A, Ferreira PA, Gonzales JE. Born this way? A review of neurobiological and environmental evidence for the etiology of psychopathy. Personal Neurosci. 2019;2:e8. doi:10.1017/pen.2019.7
11. Thompson DF, Ramos CL, Willett JK. Psychopathy: clinical features, developmental basis and therapeutic challenges. J Clin Pharm Ther. 2014;39(5):485-495. doi:10.1111/jcpt.12182
12. Benning SD, Molina SM, Dowgwillo EA, Patrick CJ, Miller KF, Storrow AB. Psychopathy in the medical emergency department. J Pers Disord. 2018;32(4):482-496. doi:10.1521/pedi_2017_31_308
13. Carroll GA, Cohen LR, McParland A, Jack S, Montrose VT. Individuals with psychopathic traits and poor attitudes towards animals can recognise infant features but give them reduced attentional priority. Animals (Basel). 2020;10(4):721. doi:10.3390/ani10040721
14. Weiss B, Lavner JA, Miller JD. Self- and partner-reported psychopathic traits’ relations with couples’ communication, marital satisfaction trajectories, and divorce in a longitudinal sample. Personal Disord. 2018;9(3):239-249. doi:10.1037/per0000233
15. Tuvblad C, Bezdjian S, Raine A, Baker LA. Psychopathic personality and negative parent-to-child affect: a longitudinal cross-lag twin study. J Crim Justice. 2013;41(5):10.1016/j.jcrimjus.2013.07.001. doi:10.1016/j.jcrimjus.2013.07.001

Mozhan Parsa

درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.