منشأ اشتها در انسان
اگر تغذیه تنها یک فرایند ساده بود: گرسنه می شدیم، غذا می خوردیم، سیر می شدیم و نهایتا خوردن را متوقف می کردیم. اما علاوه بر طیف وسیعی از عوامل روانشناختی، مجموعه ای از مواد بیوشیمیایی که سیگنال هایی را بین مغز و بدن ارسال می کنند، هم گرسنگی و هم اشتها را کنترل می کنند و تفاوت بین این دو پیچیده است.
گرسنگی بیانگر نیاز جسمی به غذا است. اشتها میل به غذا است – و تفکیک بین این دو دشوار است. اشتها می تواند تحت تأثیر شرایط جسمی مانند سطح قند خون، هورمون ها و ورزش متغیر باشد. همچنین می تواند با خلق و خو و احساسات از بین برود. استرس، تنهایی و بی انگیزگی می توانند باعث افزایش خوردن غذا شده و فرد را به سمت انتخاب غذاهای چرب، شیرین یا شور به جای گزینه های سالم تر و مغذی تر سوق دهند.
“خوردن عاطفی” همچنین می تواند باعث شود مغز شما سیگنال های پر بودن و سیری را نادیده بگیرد، که در صورت شدت گرفتن ممکن است منجر به پرخوری شده و در نتیجه مشکلات مرتبط با وزن را ایجاد کند. هیچ کس نباید تمایل بدن را نادیده بگیرد، اما عاقلانه است که در مورد آنچه ممکن است باعث ایجاد میل به غذا شود، مراقب باشید.
چه چیزی باعث “اشتها” می شود؟
حفظ وزن بدن نه تنها برای عملکرد روزمره بلکه برای تولید مثل گونه ها مهم بوده است. بسیاری از هورمون ها و مواد شیمیایی عصبی به تنظیم اشتها و تنظیم وزن کمک می کنند. محققان معتقدند هورمون گرلین نقش اصلی در تحریک گرسنگی دارد. گرلین در معده تولید می شود و معده خالی باعث می شود که این هورمون در جریان خون آزاد شده و به مغز برود، در آنجا سلول های عصبی را فعال می کند که خود باعث افزایش اشتها می شود.
چگونه اشتهای خود را افزایش دهیم؟
کمبود اشتها به اندازه همیشه گرسنه بودن معمول نیست، اما می تواند به همان اندازه شدید، و حتی بدتر باشد. بیماری ها، بعضی از داروها و درمان های پزشکی، پیری و چندین موضوع دیگر می تواند به اشتهای شما آسیب برساند. نیازی نیست وعده های غذایی خود را با بی میلی بخورید. زیرا گزینه ها و راه کارهایی وجود دارند که با به کار گرفتن آن ها می توانید اشتهای خود را بهبود ببخشید.
عادتهای غذایی خود را تغییر دهید
اگر رژیم غذایی ذقیقی را استفاده می کنید، ممکن است هیچ یک از غذاهایی که مجاز هستید بخورید، اشتهای شما را بر نینگیزد. طبق گفته MedlinePlus.com، خوردن غذاهای مورد علاقه می تواند به تحریک اشتهای شما کمک کند. همچنین اگر به بیماری مزمن یا سرطان مبتلا شده اید، باید میزان مصرف غذاهای حاوی پروتئین و کالری بالا را افزایش دهید. خوردن چندین وعده غذایی کوچک در طول روز می تواند به بازگشت اشتهای شما کمک کند. اگر افزایش سن باعث کاهش اشتها در شما شده است، برنامه منظم غذا خوردن به بازگشت اشتهای شما کمک می کند تا بدن به الگوهای جدید غذا خوردن عادت کند. همچنین غذا خوردن در جمع خانواده و دوستان اشتهای شما را تحریک می کند.
از غذا خوردن همراه با بوهایی که شما را آزار می دهد، خودداری کنید
اگر عطر و بوی خاصی باعث می شود احساس حالت تهوع کنید یا احساس میل به غذا خوردن در شما را از بین می برد، از خوردن وعده های غذایی همراه با استشمام این بوها خودداری کنید. بوی ناخوشایند می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، بوی چیز شیرین ممکن است برای شما نامطلوب باشد در حالی که باعث تحریک اشتهای شخص دیگری می شود. اگر در محل کار یا مکان عمومی دیگری که بوها و عطرهای خاصی وجود دارند، غذا می خورید، از مسئولین کمک بخواهید و وضعیت خود را توضیح دهید.
فعال تر باشید
اگر به اندازه کافی ورزش کنید، MayoClinic.com اعلام می کند که ممکن است به تحریک اشتهای شما کمک کند. با متخصص بهداشت خود در مورد اینکه چه نوع ورزشی برای شما ایده آل است صحبت کنید. طبق مقاله ای در “New York Times”، ورزش با افزایش تولید گرلین، اشتهای شما را تحریک می کند. گرلین هورمونی است که توسط بدن شما تولید می شود و می تواند اشتها شما را تحریک، بهبود و تنظیم کند.
مراقبت های بهداشتی
در مورد کمبود اشتهای خود با یک متخصص صحبت کنید و در مورد محرک های اشتها سؤال کنید. همچنین، اگر از خوردن غذا احساس تهوع می کنید، ممکن است بتواند برای کمک به شما دارویی تجویز کند. کمبود اشتها می تواند نشانه ای از مشکلات جدی بهداشتی از جمله HIV، عفونت کلیه، نارسایی قلبی، بیماری کبد، مشکلات تیروئید و سرطان باشد. آنتی بیوتیک ها، داروهای دیابتی، شیمی درمانی و سایر داروهای درمانی نیز می توانند باعث کاهش اشتها شوند. هرگز سعی نکنید که از راه های ناسالم، خوددرمانی کنید، به خصوص که کم اشتهایی ممکن است نشانه ای از یک بیماری دیگر باشد- اگر اشتهای شما برنگشته و به ندرت غذا می خورید، سریعاً به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
Psychology Today
MayoClinic.com
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).