Vyvanse یک داروی محرک است که برای درمان اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) استفاده می شود. محرک ها اغلب اولین خط داروهای تجویز شده برای این بیماری به دلیل اثربخشی آنها در درمان علائم ADHD هستند. توسط سازمان غذا و دارو (FDA) در سال 2007 تایید شد. اگر ویوانس برای ADHD کودک شما تجویز شده است، این مطلب برای شماست.
Vyvanse یا ویوانس برای ADHD چیست؟
Vyvanse یک درمان یک بار در روز برای بزرگسالان و کودکان 6 تا 12 ساله مبتلا به ADHD است. همچنین برای درمان اختلال پرخوری در بزرگسالان تایید شده است. ماده اصلی موجود در ویوانس لیزدگزامفتامین دیمسیلات است.
این دارو روی مغز عمل می کند تا سطح دو انتقال دهنده عصبی را افزایش دهد: دوپامین و نوراپی نفرین. این به نوبه خود تمرکز و توجه را بهبود می بخشد و تکانشگری و رفتار بیش فعالی را کاهش می دهد.
Vyvanse یا ویوانس برای ADHD
Vyvanse از این نظر منحصر به فرد است که پرودراگ داروی دکستروآمفتامین است، آمفتامینی که یکی از مواد اصلی موجود در آدرال، Adderall XR و Dexedrine Spansule است.
این بدان معنی است که ویوانس به شکل بلعیده شده خود فعال نیست. باید متابولیزه شود و به دکستروآمفتامین تبدیل شود. این اقدام تاخیری – که می تواند یک تا دو ساعت طول بکشد که اثر آن در مقابل نیم ساعت برای آدرال است- که می تواند مدت زمان اثرگذاری دارو را طولانی کند.
در مطالعات، Vyvanse تا 14 ساعت دوام آورد، در مقایسه با سایر داروهای ADHD طولانی اثر که 10 تا 12 ساعت دوام دارند.
از آنجایی که با گذشت زمان در همان سطح منتشر می شود و اثر درمانی آهسته و ثابتی در طول روز ایجاد می کند، ویوانس اغلب به عنوان “آرام تر” از آدرال توصیف می شود – هنگامی که دارو شروع به کار کرد هیچ شروع ناگهانی ای در سیستم وجود ندارد. این موضوع به طور بالقوه از افزایش ناگهانی و چشمگیر دوپامین که با سوء مصرف مواد مرتبط است جلوگیری می کند.
اگر داروی فعلی فرزندتان به اندازه کافی در طول روز دوام نداشته باشد، یا اگر نگران هستید که او ممکن است به داروهای خود وابسته شود، Vyvanse ممکن است گزینه خوبی باشد.
قبل از اینکه کودک شما ویوانس را مصرف کند…
قبل از تجویز Vyvanse، پزشک کودک شما به دنبال علائم ADHD خواهد بود. آنها همچنین مطمئن خواهند شد که فرزند شما هیچ گونه بیماری قبلی که می تواند مانع از مصرف ایمن دارو شود، نداشته باشد، مانند:
- گلوکوم
- سابقه خانوادگی آریتمی بطنی (ضربان نامنظم قلب) یا مرگ ناگهانی
- بیماری قلبی یا سخت شدن رگ ها
- حالت بالای اضطراب، تنش یا بی قراری
- پرکاری تیروئید
- فشار خون بالا متوسط تا شدید
ویوانس نباید در کودکانی که از مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) استفاده می‌کنند یا در 14 روز گذشته مصرف کرده‌اند، استفاده شود. کودکانی که به سایر داروهای محرک حساسیت دارند یا قبلاً واکنش نشان داده‌اند نیز باید از مصرف Vyvanse خودداری کنند.
با پزشک کودک خود در مورد تمام داروها، مکمل ها و ویتامین هایی که در حال حاضر مصرف می کند صحبت کنید. در حالی که برخی از داروها خطرات تداخلی جزئی دارند، برخی دیگر ممکن است منع مصرف آشکاری داشته باشند یا در مورد اینکه آیا مزایای درمان در مورد کودک شما بیشتر از معایب آن است، بررسی دقیقی انجام دهند.
دوز ویوانس برای ADHD
ویوانس به صورت کپسول های خوراکی و قرص های جویدنی موجود است و در دوزهای مختلف موجود است:
- 10 میلی گرم
- 20 میلی گرم
- 30 میلی گرم
- 40 میلی گرم
- 50 میلی گرم
- 60 میلی گرم
- 70 میلی گرم (فقط در کپسول های خوراکی موجود است)
اگرچه اکثر کودکان Vyvanse را با دوز 30 میلی گرمی شروع می کنند، اگر کودک شما از یک محرک ADHD دیگر به ویوانس روی آورد، دوز شروع بالاتر ممکن است مناسب تر باشد. پزشک می تواند در صورت نیاز دوز آنها را با افزایش 10 میلی گرم در هفته افزایش دهد.
Vyvanse به صورت خوراکی یک بار در روز مصرف می شود. اولین دوز معمولاً اول صبح، با یا بدون غذا مصرف می‌شود و برای بهترین نتیجه باید هر روز در ساعت معینی مصرف شود. اگر این دارو در اواخر روز مصرف شود، می تواند باعث بی خوابی شود، بنابراین سعی کنید از دادن دارو به فرزندتان در بعد از ظهر خودداری کنید.
اگر فرزندتان دوز مصرفی خود را فراموش کرد، به محض یادآوری از او بخواهید آن را مصرف کند. اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، صبر کنید.
اگر کودک شما داروهای جویدنی را دوست ندارد و در بلع کامل کپسول های ویوانس مشکل دارد، می توانید آنها را باز کرده و پودر آن را روی مقدار کمی غذا بپاشید یا در آب یا آب پرتقال حل کنید.
مانند سایر آمفتامین ها، ویوانس یک ماده کنترل شده است. این بدان معناست که پتانسیل بالایی برای سوء مصرف دارد و می تواند منجر به وابستگی شود. همیشه باید به صورت ایمن و دور از دسترس دیگران نگهداری شود.
عوارض جانبی
عوارض جانبی شایع
عوارض جانبی Vyvanse مشابه سایر محرک های ADHD است و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شکم
- یبوست
- سرفه
- کاهش اشتها
- اسهال
- سرگیجه
- خشکی دهان
- سردرد
- بیخوابی
- تحریک پذیری
- تهوع و استفراغ
- تحریک و احتقان تنفسی
- کاهش وزن شدید
Vyvanse همچنین می تواند عوارض جانبی شدیدتری ایجاد کند، مانند:
- افزایش فشار خون
- مشکلات گردش خون
- واکنش های آلرژیک جدی که می تواند شامل آنافیلاکسی، تورم پوست، جوش و سندرم استیونز جانسون باشد.
- مرگ ناگهانی در کودکان مبتلا به مشکلات قلبی شناخته شده
- رشد سرکوب شده
- بدتر شدن علائم کودکان مبتلا به بیماری های روان
هشدارها و تداخلات ویوانس برای ADHD
مانند سایر محرک ها، ویوانس می تواند مورد سوء استفاده قرار گیرد و ممکن است بیش از حد مصرف شود. اگر فرزند شما با سایر داروهای محرک مشکل وابستگی داشته است، نباید Vyvanse را مصرف کند.
اگر فکر می‌کنید فرزندتان دیگر نباید Vyvanse را مصرف کند، با پزشک او همکاری کنید تا او را به آرامی از دارو جدا کنید. علائم ترک با داروهای محرک امکان پذیر است و قطع ناگهانی ویوانس می تواند باعث افسردگی و خستگی مفرط شود.
این دارو روی کودکان کمتر از 6 سال آزمایش نشده است.
حرف آخر
دارو فقط یکی از اجزای درمان ADHD است. همچنین ممکن است فرزند شما از یادگیری راهبردهای رفتاری و مهارت های اجتماعی جدید برای کمک به مقابله با علائم خود بهره مند شود و شما ممکن است از یک گروه حمایتی برای والدین یا از برنامه های آموزشی طراحی شده برای کمک به درک بهتر وضعیت فرزندتان سود ببرید.
درمان های جدید بیش فعالی یا ADHD بدون دارو
نوروفیدبک
نوروفیدبک یک درمان غیر تهاجمی است که مغز را تشویق می‌کند تا الگوهای فعالیت سالم‌تری ایجاد کند. هدف درمان تنها تغییر طرز فکر و احساس شما نیست، بلکه تغییر مغز شما در سطح بیولوژیکی برای عملکرد بهتر است.
اگر علاقه مندید راجع به اینکه چگونه نوروفیدبک برای درمان بیش فعالی و نقص توجه بیش فعالی به کار می رود، بیشتر بدانید مطلب زیر را بخوانید:
واقعیت مجازی
شواهد اخیر نشان می‌دهد که واقعیت مجازی میتواند به تقویت برخی از چالش‌های اصلی درمان ADHD مانند توجه، حل مسئله و مدیریت رفتارهای تکانشی کمک کند. به عنوان مثال، استفاده از VR میتواند سناریوهای مجازی ایجاد کند که میتواند مهارت‌هایی مانند بازداری پاسخ و کنترل احساسی را تقویت و توانمند کند.
واقعیت مجازی محیط های همه جانبه ای را فراهم می کند. ایده این است که کاربر بتواند مانند زندگی واقعی ببیند، بشنود و احساس کند. در این حالت، محیط یک کلاس درس را با معلم شبیه‌سازی می‌کنند که در آن حواس‌پرتی‌های مختلفی ظاهر می‌شود. می‌توان عوامل حواسپرتی را در طول جلسات کنترل، افزایش و کاهش داد. هدف این است که کودکان را “تربیت” کنیم تا یاد بگیرند که آنها را نادیده بگیرند و بتوانند به راحتی آنها را تحت کنترل درآورند. هنگامی که بیمار به فعال شدن محرک های حواسپرتی عادت می کند، پاسخ های ذاتی به نوعی کاهش می یابد که به بیمار کمک می کند بر این اختلال غلبه کند.
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال TMS
TMS از ارتباط بین مغناطیس و الکتریسیته برای تأثیرگذاری بر فعالیت الکتریکی در مغز به صورت غیر تهاجمی و بدون درد استفاده می کند. این را می توان در درمان ADHD با استفاده از امواج مغناطیسی برای تشویق تولید مقدار مناسب انتقال دهنده های عصبی مهار کرد.
این کار به روشی ملایم و تا حد زیادی بدون عوارض جانبی انجام می شود. در طول بسیاری از درمان‌ها طی چند هفته، TMS میتواند برای تغییر جهت تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی و کمک به تعادل فعالیت الکتریکی در بخش‌های مناسب مغز مورد استفاده قرار گیرد.
برای دیدن مطلب کامل درمان بیش فعالی و نقص توجه ADHD با TMS، روی این لینک کلیک کنید:
ا‌مروزه با پیشرفت علم تکنیک های مختلفی برای درمان اختلالات روانی ایجاد شده است که بسته به شرایط شما میتواند مورد استفاده قرار بگیرد. میتوانید از کارشناسان انستیتو سلامت مغز دانا کمک بگیرید تا بهترین و موثرترین درمان برای خود را بیابید. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
همین الان می توانید وقت ارزیابی خود را تعیین کنید! روی لینک زیر کلیک کنید:
برای درمان بیماری کودک شما هرگز دیر نیست، و ممکن است متوجه شوید که داروها و اصلاح شیوه زندگی می تواند به او کمک کند تا برخی از علائمی را که عملکرد روزمره و امور تحصیلی را دشوار می کند، مدیریت کند.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.