تقریباً 6000 زبان دنیا چگونه به وجود آمدند؟ محققان مرکز تحقیقات لایپزیگ در دانشگاه لایپزیگ و انستیتوی انسان شناسی تکاملی ماکس پلانک سعی کرده اند روند یک سیستم ارتباطی جدید را در یک آزمایش شبیه سازی کنند – با نتایج شگفت آور: حتی کودکان پیش دبستانی می توانند به طور خودجوش سیستمهای ارتباطی را توسعه دهند، که ویژگی های اصلی زبان طبیعی را نشان می دهد.
چگونگی ظهور زبانهای جهان تا حد زیادی رمز و راز است. با توجه به اینکه ممکن است هزاره ها طول کشیده باشد، جالب است که ببینیم افراد ناشنوا چگونه می توانند به طور خودجوش زبانهای جدید ایجاد کنند. مشاهدات نشان داده است که وقتی ناشنواهایی که یکدیگر را نمیشناسند، در یک اجتماع جمع می شوند، در مدت زمان کوتاهی به زبان و با نشانه های خود با هم ارتباط برقرار می کنند.
مشهورترین نمونه از این زبان، زبان نیکاراگوئه است که در دهه 1980 پدیدار شد. جالب است که کودکان نقش مهمی در پیشرفت این زبانهای جدید داشتند. با این حال، دقیقاً چگونه این اتفاق رخ داده است، مستند نشده است. همانطور که مانوئل بون توضیح می دهد: “ما در مورد چگونگی تعامل اجتماعی توسط زبان کم می دانیم. اینجاست که مطالعه جدید ما آغاز می شود.”
در یک سلسله مطالعات، محققان در مرکز تحقیقات لایپزیگ و انستیتوی انسان شناسی تکاملی ماکس پلانک، تلاش کردند تا دقیقاً این روند را دوباره انجام دهند. گرگور کچل می گوید، این ایده مدت مدیدی وجود داشته است. اما مشکلی پیش آمد: چگونه کودکان می توانند بدون اینکه توسط مکالمه با یکدیگر صحبت کنند، باهم ارتباط برقرار کنند؟
در این مطالعه، از کودکان دعوت شد که در دو اتاق مختلف بمانند و یک ارتباط اسکایپ بین آنها برقرار شد. محققان پس از آشنایی مختصر شرکت کنندگان با یکدیگر، صدای آن ها را خاموش کردند و کودکان را در حالیکه راه‌های جدید برقراری ارتباط فراتر از زبان گفتاری را استفاده می کردند، مشاهده کردند.
وظیفه کودکان توصیف تصویری با نقوش مختلف در یک بازی بود. با چیزهای ملموس – مانند چکش یا چنگال – کودکان با تقلید از عمل مربوطه (به عنوان مثال غذا خوردن) در یک ژست، به سرعت یک راه حل پیدا کردند.
اما محققان بارها و بارها کودکان را با تصاویر جدید و انتزاعی تر به چالش کشیدند. به عنوان مثال، آنها یک کاغذ سفید را به عنوان تصویر معرفی کردند. تصویربرداری “هیچ چیز” دشوار است برای اینکه ادای آن را در بیاورند. کچل چگونگی تسلط این دو کودک را در این زمینه شرح می دهد: “فرستنده ابتدا انواع ژست های مختلف را امتحان کرد، اما طرف مقابل او به او اطلاع داد که نمی داند منظور چیست.
ناگهان فرستنده تی شرت خود را به طرف خود کشید و به او اشاره کرد. یک نقطه سفید روی تی شرت رنگی اش. این دو موفقیت واقعی داشته اند: البته که سفید! مثل کاغذ سفید!
بعدا که نقش ها تغییر کردند، گیرنده هیچ لکه سفید روی تی شرت خود نداشت، اما با این وجود او همین رویکرد را اتخاذ کرد: او تی شرت خود را به سمت خود کشید و به آن اشاره کرد. در مدت زمان کوتاهی، این دو نشانه‌ای برای مفهوم انتزاعی ایجاد کرده بودند.
در طول مطالعه، تصاویر به تدریج پیچیده تر می شوند، که این در ژست هایی که بچه ها تولید می کردند نیز منعکس شده است. برای برقراری ارتباط، به عنوان مثال، کودکان حرکات جداگانه ای را برای بازیگران و اعمال اختراع کردند و شروع به ترکیب آنها کردند.
چگونه یک زبان پدیدار می شود؟
بر اساس مطالعه حاضر، مراحل زیر قابل قبول به نظر می رسد: اول، افراد از طریق نشانه هایی که شبیه اشیاء هستند، به اعمال و اشیاء مراجعه می کنند. پیش نیاز این امر یک تجربه مشترک بین شرکای تعامل است.
همچنین با تقلید از یکدیگر به گونه ای که از همان علائم برای موارد مشابه استفاده می کنند، هماهنگ می شوند. بنابراین علائم معنای بین فردی و در نهایت متعارف را به دست می آورند.
با گذشت زمان، روابط بین علائم و چیزها انتزاعی تر می شود و معنای علائم برای فرد خاص تر می شود. ساختار گرامری هنگامی که نیاز به برقراری ارتباط واقعیتهای پیچیده تر باشد، به تدریج معرفی می شود. با این حال، قابل توجه ترین جنبه مطالعات فعلی این است که این فرایندها را می توان در شرایط کنترل شده و طی 30 دقیقه مشاهده کرد.
مطالعات نشان می دهد که ارتباطات را نمی توان فقط به کلمات کاهش داد. هنگامی که راهی برای استفاده از زبان گفتاری معمولی وجود نداشته باشد، افراد راه های دیگری برای انتقال پیام خود پیدا می کنند. این پدیده اساس پیشرفت زبانهای جدید را تشکیل می دهد.
مطالعه مانوئل بون، گرگور کچل و مایکل توماسلو نشان می دهد که نخستین گام در توسعه یک زبان جدید چگونه به نظر می رسد. با این حال، سؤالات جدید زیادی در این مرحله بوجود می آید: “این بسیار جالب خواهد بود که ببینیم چگونه سیستم های ارتباطی تازه اختراع شده با گذشت زمان بر سیستم های ارتباطی ما تاثیر می گذارند؟
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
Manuel Bohn, Gregor Kachel, Michael Tomasello. Young children spontaneously recreate core properties of language in a new modality. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2019
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.