خطر پنهان برای مغز: فشار خون بالا در میانسالی

مقدمه

مدت هاست که مشخص شده است نگه داشتن فشار خون در محدوده سالم به محافظت در برابر حمله قلبی و سکته کمک می کند. یک مطالعه اخیرا از دانشگاه جانز هاپکینز خطر جدیدی را کشف کرده است که ارزش بررسی دارد. افراد مبتلا به فشار خون بالا در میانسالی نسبت به افرادی که فشار خون معمولی داشتند، در اواخر عمرشان کاهش بیشتری در مهارت های تفکر کلیدی داشتند. این تفاوت ها جزئی بود یعنی معادل 2.7 سال بیشتر پیری مغز. به طور متوسط، زمانی که داوطلبان مطالعه در دهه 70، 80 و 90 زندگی خود بودند. نتایج با این حال قابل توجه است. برای بیشتر افراد، این کاهش شناختی کافی نیست تا متوجه تفاوت شوند. اما می‌تواند برای تشخیص اختلال شناختی خفیف یا زوال عقل کافی باشد. 

  اندازه گیری زوال شناختی

این تیم تحقیقاتی، اطلاعات بیش از 15000 بزرگسال را جمع آوری کرد. در این گروه، خطر آترواسکلروز را بررسی کردند. پروژه بلندمدتی که در اواخر دهه 1980 آغاز شد و بیش از 25 سال داوطلبان را دنبال کردند. فشار خون شرکت کنندگان در مطالعه، در سنین 48 تا 67 سالگی اندازه گیری شد. نتایج را با سه تست مهارت تفکر که چندین بار در طول مطالعه انجام دادند، مقایسه کردند.  

نتایج

• سرعت و مهارت های برنامه ریزی بیشترین کاهش را داشتند.
• فشار خون بالا بیشترین ارتباط را با کاهش سرعت در دو مهارت کلیدی تفکر داشت.
•  سرعت پردازش ذهنی: با چه سرعتی می‌توانید یک مسئله ریاضی را انجام دهید. یا درک دستورالعمل‌های پیچیده (مانند مسیرهای دشوار رانندگی).
• عملکرد اجرایی: چقدر خوب می توانید برنامه ریزی کنید. سازماندهی کنید، جزئیات را به خاطر بسپارید و زمان خود را مدیریت کنید. فشار خون بالا با کاهش بیش از حد طبیعی همراه بود. تقریباً همه در طول 25 سال، علائمی از تفکر فازی و از دست دادن حافظه را نشان دادند. اما افراد مبتلا به فشار خون میانسالی تا زمانی که در دهه 70، 80 و 90 زندگی خود بودند، 6.5 درصد کاهش شدیدتری داشتند.

کنترل فشار خون کمک کرد.

• افرادی که در میانسالی فشار خون بالایی داشتند و آن را با دارو کنترل می کردند، نسبت به افرادی که فشار خونشان کنترل نشده بود، نتایج بهتری در آزمایشات مغزی داشتند.

فشار خون و قدرت مغز خود را مدیریت کنید

این مطالعه نشان می دهد که فشار خون بالا خطر مشکلات فکری، پیری زودرس مغز و حتی بیماری آلزایمر را افزایش می دهد. این سه مرحله ممکن است به کاهش خطر کمک کند: فشار خون خود را به طور مرتب چک کنید. مردم تمایل دارند فشار خون بالا را نادیده بگیرند. به خصوص در زمانی که جوان تر هستند. زیرا هیچ علامتی ندارد که شما بتوانید آن را احساس یا مشاهده کنید. اما توجه به آن مهم است. فورا مراقب فشار خون بالاتر از حد طبیعی باشید. با پزشک خود در مورد اینکه چه فشار خونی برای شما بی خطر است صحبت کنید. پزشک به شما توصیه می کند که اقداماتی در سبک زندگی انجام دهید. مثلا کاهش وزن، ورزش منظم و رژیم غذایی کم سدیم که حاوی مقدار زیادی میوه و سبزیجات است مناسب است. همچنین ممکن است پزشک داروهایی برای کاهش فشار خون تجویز کند. 

اگر پزشک داروهایی برای فشار خون شما تجویز کرد، طبق دستور مصرف کنید.

به گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، تقریبا نیمی از افراد مبتلا به فشار خون بالا آن را تحت کنترل ندارند. یک دلیل بزرگ هم حذف دارو یا مصرف نکردن آن طبق دستور است.

چگونه فشار خون بالا می تواند بر مهارت های فکری تأثیر بگذارد؟

فشار خون بالا منجر به تغییرات مغزی می شود که مشابه نتایج سکته مغزی است. گاهی اوقات به این تغییرات «سکته‌های بی‌صدا» می‌گویند. زیرا همیشه علائمی در آن زمان ایجاد نمی‌کنند. فشار خون بالا همچنین ممکن است به شریان‌های کوچکی که «ماده سفید» را تغذیه می‌کنند، آسیب برساند. سلول‌های سیم‌مانندی که اطلاعات را از یک ناحیه از مغز به ناحیه دیگر منتقل می‌کنند. 

زوال عقل (di-men-sha)

از دست دادن عملکرد مغز که می تواند ناشی از انواع اختلالات مؤثر بر مغز باشد. علائم شامل فراموشی، اختلال در تفکر و قضاوت، تغییرات شخصیتی، بی قراری و از دست دادن کنترل هیجانی است. بیماری آلزایمر، بیماری هانتینگتون و جریان ناکافی خون به مغز همگی می توانند باعث زوال عقل شوند. اکثر انواع زوال عقل غیر قابل برگشت هستند.

آیا فشار خون بالا مشکل بزرگی است؟

تعداد افراد بالغ در ایالات متحده با فشار خون بالا (فشار خون بالا) در دهه گذشته 30 درصد افزایش یافته است. حداقل 65 میلیون نفر (یک سوم بزرگسالان) در آمریکا از فشار خون بالا رنج می برند. فشار خون بالا معمولاً علائمی ایجاد نمی کند. بنابراین بسیاری از بزرگسالان مبتلا به فشار خون بالا ممکن است حتی از آن آگاه نباشند. وقتی فشار خون بالا درمان نشود، می تواند منجر به بیماری عروق کرونر قلب، نارسایی قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه و مشکلات دیگری مانند از دست دادن حافظه شود.

چگونه فشار خون بالا می تواند باعث از دست دادن حافظه و سایر مشکلات شود؟

فشار خون بالا می تواند با ایجاد انباشتگی در داخل رگ های خونی و باریک شدن آنها باعث آسیب به رگ های خونی شود. این مقدار خونی را که می تواند در آنها جریان یابد محدود می کند. اگر رگ خونی باریک شده به گونه ای مسدود شود که هیچ خونی نتواند از آن عبور کند. می تواند منجر به حمله قلبی یا سکته شود. حتی کاهش جریان خون به مغز نیز می تواند اثرات مخربی داشته باشد. مغز باید مقدار مشخصی جریان خون داشته باشد تا به طور طبیعی کار کند. به طور معمول در هر دقیقه حدود یک لیتر خون در مغز جریان دارد. اگر مقدار جریان خون کمتر از آنچه باید باشد، مغز نمی تواند به طور موثر کار کند. این می تواند منجر به از دست دادن حافظه و سایر علائم شود. 

چه نوع تحقیقی انجام شد؟

جنینگز و همکارانش اثرات فشار خون بالا بر جریان خون به بخش هایی از مغز که درگیر حافظه هستند را ارزیابی می کنند. آنها 37 فرد مبتلا به فشار خون و 59 فرد با فشار خون طبیعی را مورد مطالعه قرار دادند. دو نوع حافظه در این شرکت کنندگان مورد آزمایش قرار گرفت. حافظه فضایی برای به خاطر سپردن موقعیت آیتم هایی که روی صفحه کامپیوتر دیده می شود اندازه گیری شد. حافظه کلامی با درخواست از شرکت کنندگان برای به خاطر سپردن کلمات اندازه گیری شد. جریان خون در مغز با استفاده از یک اسکن مغزی به نام PET اندازه گیری شد. PET به محققان این امکان را می دهد که تعیین کنند کدام قسمت های مغز در طول یک کار فعال تر هستند. زیرا نواحی فعال جریان خون را افزایش می دهند. 

مطالعه چه چیزی پیدا کرد؟

هنگامی که افراد مبتلا به فشار خون بالا وظایف حافظه را انجام می دهند، جریان خون کمتری به قسمت هایی از مغز که درگیر حافظه هستند می رسد. درنتیجه جریان خون بیشتری به سایر مناطق مغز نسبت به افراد با فشار خون طبیعی دارند. با وجود تفاوت در جریان خون، عملکرد تست های حافظه در هر دو گروه یکسان بود. محققان بر این باورند که گروه با پرفشاری خون توانستند با افزایش جریان خون به مناطق دیگر، کاهش جریان خون به نواحی حافظه مغز را جبران کنند. این امکان وجود دارد که این توانایی برای جبران فقط تا آنجا پیش برود. آسیب فزاینده به عروق خونی مغز ناشی از پرفشاری خون درمان نشده در نهایت می تواند منجر به از دست دادن حافظه شود. زیرا مناطق غیرحافظه ای مغز قادر به حفظ آن نیستند.

این برای من چه معنی میتونه داشته باشه؟

تفاوت در جریان خون بین افراد مبتلا به فشار خون بالا و افراد با فشار خون طبیعی ممکن است توضیح دهد که چرا افراد مبتلا به فشار خون بالا ممکن است دچار مشکلات حافظه شوند. برای همه بزرگسالان مهم است که فشار خون را به طور منظم بررسی کنند. تا از بسیاری از مشکلات جدی سلامتی جلوگیری شود. اگر فشار خون شما به طور مداوم بالا است، باید با پزشک خود در مورد بهترین درمان برای خود صحبت کنید.

انواع مختلف حافظه چیست؟

حافظه توانایی فرد برای به خاطر سپردن اطلاعات است. معمولاً به سه نوع عمده تقسیم می شود: حافظه کوتاه مدت، بلندمدت و حافظه کاری. حافظه کوتاه مدت توانایی فرد برای به خاطر سپردن اطلاعات جدید است. به عنوان مثال، وقتی فهرست شماره تلفن به ما شماره ای می دهد، ممکن است قبل از اینکه بخواهیم شماره تلفنی را بگیریم، آن را فراموش کنیم. حافظه بلندمدت به توانایی یادآوری چیزهایی که در گذشته آموخته شده است اشاره دارد. به عنوان مثال، برخی از افراد در به خاطر سپردن نام فردی که برای مدت طولانی ندیده اند مشکل دارند. حافظه کوتاه مدت بیشتر تحت تاثیر افزایش سن قرار می گیرد تا حافظه بلند مدت.

حافظه کاری شامل انجام همزمان دو کار است. مطالعات نشان می دهد که این نوع حافظه نیز تحت تاثیر افزایش سن قرار می گیرد. به عنوان مثال، سعی کنید دو عدد بزرگ را در ذهن خود کم کنید. شما باید همزمان با انجام محاسبات مربوط به “قرض گرفتن” اعداد را در حافظه خود نگه دارید. وقتی روی فرآیند تفریق تمرکز می کنید، ممکن است اعداد اصلی را که با آنها کار می کردید فراموش کنید. به نظر می رسد که این باعث تخلیه ظرفیت حافظه شما یا نوعی اضافه بار می شود.

چه چیزی باعث از دست دادن حافظه می شود؟

اگرچه مشکلات مربوط به حافظه با افزایش سن به طور فزاینده‌ای رایج می‌شوند، اما اکثر مردم هرگز دچار مشکلات شدید حافظه یا زوال عقل نمی‌شوند مگر اینکه بیماری یا آسیبی داشته باشند. برخی از این موارد عبارتند از بیماری آلزایمر، آسیب به سر، تشنج، اعتیاد به الکل، عفونت مغزی یا تومور، و سکته مغزی. برخی داروها نیز می توانند باعث از دست دادن حافظه شوند. دلیل دیگر ممکن است عدم استفاده ساده باشد.

منبع: Hidden Brain Risk: Midlife High Blood Pressure | Johns Hopkins Medicine

Untreated hypertension can lead to memory loss by cutting down on blood flow to the brain | Neurology

Dr.Kh.Rahimi Jaberi

درباره نویسنده

خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.