حالت تدافعی شامل توجیه رفتار خود یا بهانه تراشی برای خود در هنگام مواجهه با عصبانیت، انتقاد، احساس گناه یا خجالت است.
همه ما در موقعیت‌هایی بوده‌ایم که بازخورد منفی دریافت کرده‌ایم، با خشم کسی مواجه شده‌ایم، نسبت به کارهایمان احساس گناه کرده‌ایم یا خجالت زده شده‌ایم.
ایمی داراموس، روانشناس بالینی دارای مجوز و نویسنده کتاب «درک اختلال دوقطبی» می‌گوید: «حالت تدافعی به معنای عجله کردن برای دفاع از خود در هنگام مواجهه با یک موقعیت ناراحت‌کننده است، به جای اینکه گوش دهید و واقعاً در مورد مشکل صحبت کنید».
اگر شما این رفتار را دارید، تنها نیستید. حالت تدافعی یک مکانیسم روانشناختی خودکار است که توسط استرس‌های هیجانی درونی یا بیرونی ایجاد می‌شود. این واکنش ممکن است آگاهانه یا ناخودآگاه باشد.
این مقاله ویژگی‌های افراد تدافعی، علل بالقوه حالت تدافعی، استراتژی‌های کمتر تدافعی و مزایایی که می‌تواند به شما ارائه دهد را بررسی می‌کند.
نمونه هایی از رفتار حالت تدافعی
اینها نمونه هایی از حالت تدافعی هستند:
بهانه جویی:
اگر کسی از شما انتقاد می کند، ممکن است بهانه ها و توضیحاتی در مورد اینکه چرا مقصر نیستید بیاورید.
منحرف کردن سرزنش:
اگر کسی شما را متهم به انجام کار اشتباهی می‌کند، ممکن است با یادآوری اشتباهی که انجام داده‌اید منحرف شوید تا تمرکز را به سمت او تغییر دهید و در مورد به چالش کشیدن شما احساس ریا کند.
پاسخ دراماتیک:
ممکن است در آنچه می گویند اغراق کنید.
دادن وعده‌های دروغین:
ممکن است عجله کنید تا چیزهایی را که احتمالاً نمی‌توانید انجام دهید قول دهید تا از رویارویی اجتناب کنید.
حالت دفاعی در لحظه احساس خوبی دارد زیرا فشار را از شما دور می کند، اما بعداً باید مشکلاتی را که ایجاد می کند برطرف کنید.
ویژگی های افراد با رفتار حالت تدافعی
اینها برخی از ویژگی های افراد با حالت تدافعی در مقایسه با افرادی است که پذیرش بیشتری دارند:
- واکنش تدافعی تند
- پذیرای بازخورد نیستند
- بهانه آوردن برای اشتباهات
- طاقت نشان دادن هیچ نقطه ضعفی را ندارند
- محافظت از ذهنیت دیگران به خود به هر قیمتی
اما افراد پذیرنده بر خلاف افراد با حالت تدافعی:
- حاضرند حرف را بشنوند
- پذیرای انتقاد سازنده هستند
- می توانند به اشتباهات خود اعتراف کنند
- می توانند با دیگران صادق باشد
- بیشتر روی یافتن راه حل ها و درس گرفتن از اشتباهاتشان تمرکز می کنند
علل بالقوه داشتن حالت تدافعی
اینها برخی از علل بالقوه حالت تدافعی هستند:
کمال گرایی:
اگر اغلب بحث های دشوار را با حالت تدافعی مدیریت می کنید، ممکن است کمال گرا باشید و از اینکه قبول کنید انسان هستید و اشتباه می کنید می ترسید. اشتباه کردن می تواند احساس ضعفی داشته باشد که برای نشان دادن آن به بقیه راحت نیستید.
ترس:
ممکن است پیشینه ای در کودکی یا زندگی کاری داشته باشید که در آن اشتباهات و نقص ها مجازات می شوند. در نتیجه، ممکن است تمام تلاش خود را بکنید تا از نشان دادن اشتباه خود جلوگیری کنید.
ناامنی:
اگر در مورد توانایی خود مطمئن نیستید، ممکن است سعی کنید پشت حالت تدافعی پنهان شوید.
احساسات ناخوشایند:
احساساتی مانند احساس گناه، شرم یا خجالت ممکن است برای این افراد ناراحت کننده باشد. دفاع از خود با بهانه آوردن می تواند آسان تر از احساس گناه، شرم یا خجالت باشد.
رفتار آموخته‌شده:
ممکن است ناخودآگاه این تاکتیک را از والدین یا شخصیت‌های تأثیرگذار دیگری یاد گرفته باشید که به جای اینکه مسئولیت اعمال خود را بر عهده بگیرند، با حالت تدافعی به انتقاد پاسخ می‌دهند.
اختلالات سلامت روان:
حالت تدافعی همچنین ممکن است نشانه یک اختلال در سلامت روان باشد، مانند اختلالات تغذیه یا اختلال اضطراب.
7 راه برای کاهش حالت تدافعی
گوش دادن:
قبل از اینکه برای دفاع از خود عجله کنید، به مسائل فرد گوش دهید. گاهی اوقات، فقط گوش دادن به صحبت های فرد می تواند به او کمک کند تا احساس کند دیده شده و معتبر است.
به دنبال توضیح باشید:
اگر کسی شما را به اشتباه متهم می‌کند، توضیح بخواهید تا متوجه شوید که او شما را به چه چیزی متهم می‌کند و چگونه بر او تأثیر می‌گذارد.
مسئولیت بپذیرید:
اگر کار اشتباهی انجام داده اید، مسئولیت آن را بپذیرید. با آن به عنوان فرصتی برای رشد شخصی یا حرفه ای رفتار کنید و سعی کنید از آن درس بگیرید.
بپرسید چگونه می توانید کمک کنید:
از طرف مقابل بپرسید که برای بهبود وضعیت چه کاری می توانید انجام دهید. در مورد آنچه می توانید برای رفع آن انجام دهید صادق باشید. به خاطر آن قول هایی ندهید که نتوانید به آنها عمل کنید.
مشکل را برطرف کنید:
اگر در توان شماست که کاری برای اصلاح وضعیت انجام دهید، آن را انجام دهید و کار را انجام دهید. به عنوان مثال، اگر به دلیل نشستن ظروف از شما بازخواست می شود، به جای اینکه بگویید چرا این کار را نکردید، آنها را بشورید!
به محرک‌های خود توجه کنید:
وقتی حالت تدافعی به خود می‌گیرید، از خود بپرسید چرا و با چه کسی چنین احساسی دارید. همچنین ممکن است به شما کمک کند که متوجه شوید با چه کسی و چرا راحت هستید. اگر رفتار شخص دیگری حالت تدافعی شما را نشان می‌دهد، می‌توان درباره اینکه چگونه آن را حل کنید صحبت کرد.
حد و مرزها را تعیین کنید:
اگر فرد خشن است یا بی احترامی می کند، می توانید برای بحث مرزهایی تعیین کنید، مانند “من حاضرم در مورد این موضوع صحبت کنم، اما نیاز دارم که بحث آرام تر و محترمانه تر باشد. به من اطلاع بده که چه زمانی تو آماده ای.”
مزایای کاهش حالت تدافعی
حل مسئله موثرتر:
به یاد داشته باشید که حالت تدافعی مشکل واقعی را حل نمی کند. به عنوان مثال، اگر رئیستان از شما بخواهد اشتباهی را اصلاح کنید و شما به جای تمرکز بر راه حل، حالت تدافعی به خود بگیرید، می تواند مانع از یافتن و رفع مشکل شود. کاهش حالت تدافعی به شما کمک می کند تا مشکلات را به طور موثرتری حل کنید.
بهبود روابط:
کم کردن حالت تدافعی می تواند به بهبود روابط شما کمک کند. در غیر این صورت، اگر افراد نتوانند برای همکاری در مسائل رابطه به شما تکیه کنند، حفظ روابط موفق بسیار دشوارتر خواهد بود.
وجهه بهتر:
تحقیقات نشان می دهد افرادی که در مورد اشتباهات خود صادق هستند، بسیار باورپذیرتر و قابل اعتمادتر به نظر می رسند تا افرادی که سعی می کنند با رد کردن سرزنش از خود دفاع کنند.
حرف آخر
اگر اغلب متوجه می‌شوید که به موقعیت‌های ناراحت‌کننده با حالت تدافعی پاسخ می‌دهید، می‌تواند مفید باشد که از چرایی این کار آگاه شوید و در عوض صادقانه‌تر پاسخ دهید. کمک گرفتن از یک متخصص سلامت روان برای پیدا کردن علت ها و کاهش حالت تدافعی برای بهبود روابط می تواند موثر باشد.
ممکن است بخواهید از صحبت با متخصص سلامت روان مرکز سلامت مغز دانا شروع کنید. از کمک گرفتن دریغ نکنید و بدانید سلامت روان شما مهم ترین چیز است. برای کسب اطلاعات بیشتر از خدمات ما، سایت انستیتو سلامت مغز دانا را ببینید یا با کارشناسان تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.