در سال 1993، اینترفرون بتا-1b به عنوان اولین دارویی که برای بیماری ام اس (MS) تایید شد، تاریخ ساز شد. همچنین اتفاقاً این همان سالی است که نانسی دیویس Race to Erase MS را تأسیس کرد، سازمانی که به تأمین مالی تحقیقات پیشرفته، تهاجمی و امیدوارکننده برای پیگیری درمان MS اختصاص دارد. تا به امروز، این سازمان بیش از 50 میلیون دلار برای تحقیقات بیماری ام اس جمع آوری کرده است. در 3 ژوئن 2023، این سازمان محققان برتر ام اس را از سراسر ایالات متحده برای انجمن و نمایشگاه ام اس خود در لس آنجلس گرد هم آورد تا در مورد آخرین پیشرفت ها و جدیدترین درمان های ام اس بحث کنند. در اینجا برخی از نکات برجسته این رویداد آورده شده است.
محققان درمان ام اس را متحول کرده اند اما هنوز کارهای زیادی باقی مانده است
دکتر امانوئل واوبانت، پروفسور نورولوژی و محقق در زمینه MS در دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو، ارائه خود را در مورد درمان های اصلاح کننده بیماری ام اس (DMTs) با برجسته کردن “تحول قابل توجه” در چشم انداز درمان بیش از 25 مورد آغاز کرد.
دکتر Waubant خاطرنشان کرد: طبقات یا خانواده های مختلفی از داروها وجود دارد که برخی از آنها خودشان شامل چندین گزینه می‌شوند، در حالی که کلاس های دیگر ممکن است گزینه های محدودی داشته باشند. شرکت های زیادی روی بهبود تحمل پذیری این داروها و عرضه داروهای جدید به بازار کار می کنند.
به گفته دکتر Waubant، پزشکان در حال حاضر داروهای DMARD را برای جلوگیری از شعله‌ور شدن و کاهش یا جلوگیری از پیشرفت ناتوانی تجویز می‌کنند.
با این حال، چالش در یافتن داروهایی است که در واقع می توانند از ناتوانی پس از شروع پیشرفت بیماری، جلوگیری کنند. این یک زمینه تحقیقاتی واقعاً بزرگ در حال حاضر است.
درمان های بالقوه ام اس که به آنها امیدواریم…
مهارکننده های BTK
این داروها که در مقایسه با داروهای موجود به روشی منحصربه‌فرد با التهاب مبارزه می‌کنند، در حال حاضر جزو امیدوارکننده‌ترین گزینه‌های در دست توسعه هستند. سرنوشت آنها در مورد تأیید سازمان غذا و داروی ایالات متحده(FDA) پس از پایان کارآزمایی های بالینی مشخص می شود.
مهارکننده‌های BTK هم در ام‌اس عودکننده و هم پیشرونده آزمایش می‌شوند تا اثربخشی آنها مشخص شود.
این کلاس دارویی برای مبارزه با التهاب در ام اس عودکننده و پیشرونده طراحی شده است. هدف جلوگیری از التهاب و اثرات مرتبط با آن است.
N-استیل سیستئین
این مکمل یک اسید آمینه است که دکتر Waubant برای افراد مبتلا به ام اس پیشرونده در آزمایشی با بودجه وزارت دفاع ایالات متحده مطالعه می کند.
جدیدترین درمان های ام اس: داروهای ام اس با اهداف جدید
محققان در حال بررسی داروها یا درمان هایی هستند که به طور خاص ویروس اپشتین بار (EBV) را هدف قرار می دهند.
اسپری بینی برای ام اس
دکتر هاوارد واینر، استاد نورولوژی در دانشکده پزشکی هاروارد و مدیر مرکز مولتیپل اسکلروزیس در بیمارستان زنان و بریگهام در بوستون، در مورد تحقیقات در حال انجام خود برای تولید اسپری بینی ام اس صحبت کرد.
او گفت: «این دارو یک آنتی‌بادی مونوکلونال است که ما آن را در بینی اسپری می‌کنیم و متوجه شدیم که در مدل‌های حیوانی ام‌اس پیشرونده کمک کننده است – و بیماری در آنها پیشرفت چندانی نداشت.»
طی چند سال گذشته، اسپری بینی در شش بیمار ام اس مورد مطالعه قرار گرفته است. دکتر واینر گفت: تا کنون، به خوبی تحمل شده است. برخی از آنها احساس بهتری داشتند و ما شاهد تغییراتی در مغز در اسکن PET بودیم.
وی افزود: به دلیل این موفقیت‌ها، آزمایش‌های دو سوکور در حال انجام است.
داروهای در حال توسعه برای ترویج ترمیم میلین
در ام اس، میلین آسیب می بیند و منجر به پیشرفت ام اس می شود، که می تواند سرنخی برای یافتن درمان بهتر باشد.
این سوال توسط دکتر پیتر کالابرسی، مدیر بخش عصبی ایمونولوژی و استاد نورولوژی در پزشکی جان هاپکینز در بالتیمور مطرح شد:
چگونه است که برخی از افراد مبتلا به ام اس که اکثراً روی ویلچر باید بشینند، بعضی روزها می‌توانند بلند شوند و در آشپزخانه خود قدم بزنند؟
اما در آسیب نخاعی این اتفاق نمی افتد. بنابراین اعصابی در ام اس وجود دارند که احتمالا هنوز به اندازه کافی دست نخورده هستند تا پالس‌های عصبی را هدایت کنند. هدف تحقیق دکتر کالابرسی در حال حاضر این است که بفهمد چگونه می تواند این اتفاق را برای همه اعصاب انجام دهد و فقط یکبار اتفاق نیفتد.
او گفت که شواهدی مبنی بر ترمیم میلین در بافت های برخی از افراد وجود دارد که در طول زندگی با وجود ام اس عملکرد بسیار خوبی دارند، و تحقیقات جدید به دنبال این است که چگونه داروها می توانند این امر را تسهیل کنند.
یافتن اهداف جدید در مغز برای ترویج ترمیم میلین
دکتر کالابرسی توضیح داد که داروهای کنونی ام اس بیشتر نوعی التهاب را هدف قرار می دهند که در سلول های ایمنی در خون که به طحال و غدد لنفاوی شما می آیند، وجود دارد.
اکنون می‌دانیم که نوع متفاوتی از التهاب در مغز وجود دارد، در برخی از خود سلول‌های مغز، به نام سلول‌های گلیال. قبلا فکر می‌کردیم که آنها فقط سلول‌هایی هستند که به عنوان چسب عمل می‌کنند و اعصاب را روی هم نگه می‌دارند، اما در واقع می‌توانند به‌عنوان یک نوع سلول ایمنی عمل کنند.
این سلول ها بخشی از عوامل عود ام اس هستند. اگر عود ام‌اس را مثل یک آتش‌سوزی در جنگل در نظر بگیریم، داروهای کنونی ام اس بالگردهایی هستند که وارد می‌شوند و آنتی‌بادی‌های مونوکلونال را برای خاموش کردن آن آتش می‌ریزند، اما آتش سوزان و التهابی را که هنوز در سلول‌های گلیال وجود دارد، خاموش نمی‌کنند.
شناسایی اهداف جدید روی آستروسیت ها و میکروگلیا (انواع خاصی از سلول های گلیال) می تواند کلید ترمیم میلین باشد. خبر خوب این است که چند فناوری شگفت‌انگیز وجود دارد که به ما امکان می‌دهد این اهداف را شناسایی کنیم.
به عنوان مثال، فناوری RNAseq تک سلولی به دانشمندان اجازه می دهد تا به درون هر سلول نگاه کنند تا ببینند آیا هنوز به درستی کار می کند یا آسیب می رساند.
بسیاری از اهداف جدید در 20 سال گذشته شناسایی شده اند. ما اکنون در حال تولید داروهایی هستیم که وارد مغز می‌شوند و این فرضیه‌ها را آزمایش می‌کنند.
هدف قرار دادن آتروفی مغز در میانسالی و تغییرات در ام اس
دکتر روندا وسکوهل، پروفسور نورولوژی و مدیر برنامه ام اس در UCLA Health، در سخنرانی خود در مورد ام اس گفت: پیش از این تصور می شد که انتقال از ام اس عود کننده- فروکش کننده به ام اس پیشرونده ثانویه در درجه اول تحت تاثیر طول مدت بیماری است.
او گفت: «تحلیل بیشتر این داده‌ها توسط بسیاری از گروه‌ها نشان داد که در واقع مدت زمان زیاد بیماری نیست که منجر به انتقال به این مرحله ناتوانی پیشرونده می‌شود، بلکه افزایش سن است.»
چرا با افزایش سن، علائم ام اس بدتر می شوند؟
این تغییر به دلیل “پیری سیستم ایمنی” است، کاهش تدریجی عملکرد سیستم ایمنی که با افزایش سن به وجود می آید. افراد مسن بیشتر در معرض ابتلا به عفونت و سرطان هستند. اما چه اتفاقی برای مغز می افتد؟ مغز دچار تحلیل عصبی می‌شود، و حتی در افراد سالم، آتروفی مغز وجود دارد و افراد دچار زوال شناختی می شوند. با توجه به این موضوع، منطقی است که فرد مبتلا به ام اس که جنبه های عصبی بیماری خود را دارد، با افزایش سن بدتر می شود.
او اشاره کرد که انتقال از ام اس عودکننده- فروکش کننده به ام اس پیشرونده ثانویه با افزایش ناگهانی ضایعات یا عودهای تشدید کننده همراه نیست. در عوض، این بیماران عود کمتری را تجربه می‌کنند، اما افزایش ناتوانی را نشان می‌دهند که عمدتاً با آتروفی مغز مرتبط است، به‌ویژه در مناطقی که تحت تأثیر پیری قرار دارند.
راه های بالقوه ای برای مداخله وجود دارد، از جمله بررسی نقش هورمون ها
استروژن‌ها که به‌خاطر اثرات محافظتی عصبی‌شان شناخته می‌شوند و تستوسترون که در مغز به استروژن تبدیل می‌شود، برای عملکرد بهینه مغز ضروری هستند. مشخص شده است که زنان یائسه مبتلا به ام اس ناتوانی و آتروفی مغزی بدتری را تجربه می کنند که اهمیت تعادل هورمونی در پیشرفت ام اس را برجسته می کند.
نتایج تا کنون امیدوارکننده بوده است و Voskuhl و تیم او در حال انجام یک آزمایش بزرگ برای بررسی بیشتر تأثیر سن و جنسیت بر پیشرفت ام اس با کمک مالی 7.2 میلیون دلاری از مؤسسه ملی بهداشت هستند.
Voskuhl گفت: ما زنان یائسه را با استروژن خاصی متمایز از مواردی که معمولاً استفاده می شود، درمان خواهیم کرد تا از آتروفی مغز و زوال شناختی که می تواند با یائسگی رخ دهد جلوگیری کنیم.
این مطلب چه معنایی برای شما دارد
اگرچه سن معمول تشخیص ام اس بین 20 تا 40 سالگی است، اما افراد در هر سنی می توانند مبتلا به ام اس تشخیص داده شوند. برای به دست آوردن بهترین نتایج درمانی، مداخله زودهنگام کلیدی است.
از کمک گرفتن دریغ نکنید و بدانید سلامت شما مهم ترین چیز است. در انستیتو سلامت مغز دانا مفتخریم با ارائه تکنیک‌های علمی به بهبود عملکرد مغز شما کمک کنیم. مغز ما تا حد زیادی تعیین می کند که چه کسی هستیم، چه کاری انجام می دهیم و چگونه رفتار می‌کنیم. برنامه های جامع ما می تواند به شما کمک کند تا سلامت مغز خود را ارتقا بخشید. اگر می‌خواهید درباره روش‌هایی که می‌توانید مغز خود را به سلامت بهینه برگردانید، بیشتر بدانید، با ما تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.