در بحبوحه ویروس کورونا، بسیاری از متخصصان در حیطه های مختلف از سراسر جهان، از طریق ارتباطات اینترنتی سعی در به اشتراک گذاشتن دانش خود دارند. دکتر محمد نامی، متخصص علوم اعصاب و مدیر انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس، معتقد است جامعه جهانی در واقع یک دهکده جهانی است. اطلاع رسانی ها و خدمات باید به صورت جهانی، فارغ از این که از چه جنس و نژادی هستیم، صورت گیرد و همه از دانش و راهنمایی یکدیگر بهره مند شوند.
فعالیت های دانشگاه و موسسه سلامت مغز دانا با چه رویکردی در حال اجرا می باشد؟
در حیطه آموزش کلاس ها، جلسات مسئولین دانشگاه و جلسات دفاع به صورت مرتب و online تشکیل می شود. در گروه علوم اعصاب دانشگاه شیراز، یک آزمایشگاه بین رشته ای وجود دارد که امکان انجام پژوهش های بین رشته ای را برای بسیاری از دانشجویان از رشته های مختلف فراهم می آورد. ژرنال های کلاب های بسیاری نیز به صورت آنلاین و به زبان انگلیسی با همکاری کشورهایی که تفاهم نامه همکاری وجود دارد، مانند آمریکای شمالی، پاناما، کانادا، ترکیه و برزیل تشکیل خواهد شد.
در مرکز سلامت مغز دانا با حضور متخصصان و درمانگران مجرب سه هدف دنبال می شود:
آموزش
پژوهش
ارائه خدمات سلامت مغز
که شامل چکاپ مغز، ارزیابی و تشخیص، مداخلات کاردرمانی عصبی-کارکردی (neuromodulation)، گفتار درمانی عصبی-کارکردی، نوروفیدبک، بیوفیدبک، اختلالات خواب، نقشه برداری مغز، ارزیابی های رفتاری و … می باشد.
دانشجویان و پژوهشگران از نقاط مختلف چگونه میتوانند با مرکز علوم اعصاب و DBHI همکاری داشته باشند و طرح های پژوهشی خود را با همکاری این بخش ها به انجام برسانند؟
ضمن اینکه من و همکارانم از پیوستن به پژوهشگران سراسر کشور خوشحال میشویم و بسیار استقبال می کنیم، توصیه می کنم با مراجعه به وبسایت سلامت مغز دانا، در مورد حیطه های پژوهشی اطلاع کسب کنند. بعلاوه، پژوهشگران و دانشجویان علاقه مند می توانند با متخصصان و اساتید برجسته و شاخص سایر کشورها که با آن ها دارای تفاهم نامه می باشیم، ارتباط برقرار کرده و از راهنمایی ها و مزایا و فرصت هایی که آن ها در اختیار ما قرار می دهند نیز بهره مند شوند.
در خصوص نرم افزارهای آنلاینی که در اختیار اشخاص و کودکان دچار مشکلات شناختی مانند اختلال کم توجهی-بیش فعالی قرار داده می شود، توضیحاتی را ارائه دهید؟
این نرم افزارها می توانند به طرق مختلف استفاده شوند، بعضی از آن ها میتوانند به صورت آفلاین و بدون نیاز به اینترنت و برخی به صورت آنلاین و یا ترکیبی می توانند مورد استفاده قرار گیرند
ابزارهای قوی و معتبری وجود دارند که نباید در اختیار درمان پذیر قرار داده شوند. بلکه در صورت امکان، به شکل ارتباط تلفنی و یا اینترنتی به آن ها راهنمایی ها و بازخورد لازم را بدهیم. اما در صورت وجود شرایط اورژانسی و فوری، با رعایت نکات ایمنی و استاندارد عملیات محاففظتی (SOP) برای بیمار و درمانگر، بیمار میتواند حضور فیزیکی داشته باشد.
برای استفاده از ابزارهای شناختی افراد باید به مراکز دانشگاهی، تیم های فعال در حوضه آکادمیک و معتبر رجوع کنند و به کمک یک متخصص بررسی کنند آیا یک پروتوکول یا یک ابزار درمانی بخصوص برای آن ها مناسب خواهد بود یا خیر.
در حیطه پزشکی و سلامت باید به چند نکته توجه شود:
Predictive Medicine: پزشکی پیش بینی کننده که پیش بینی می کند با توجه به سبک زندگی و شرایط خواب، ورزش، تغذیه و مصرف الکل به چه میزان در آینده احتمال ابتلا به بیماری های شناختی و دمانس در من وجود خواهد داشت؟ افرادی که به سلامت مغز خود اهمیت می دهند، به دنبال پزشکی پیش بینی کننده هستند.
Preventive Medicine: پزشکی پیشگیری کننده، مثلا یک زن 57 ساله مراجعه می کند، در این شرایط با شاخص های پیشگیری که فراتر از دارو و معاینه می باشد باید به فرد ترکیبی از درمان های دارویی و مداخلات شناختی داده شود.
Precision Medicine: پزشکی فردی سازی شده، بیماران متفاوت پروتوکول درمانی متفاوتی نیز نیاز دارند. نقشه شناختی-رفتاری باید مناسب هر فرد باشد و شخصی سازی شود.
participatory medicine: پزشکی مشارکتی، در این حالت بهتر است بین پزشک و بیمار و حتی متخصصان مختلف برای بررسی و در نظر گرفتن شرایط ویژه بیمار مشارکت وجود داشته باشد.
اختلالات خواب و سلامت خواب در کودکان دچار فلج مغزی یا ناکارآمدی های شناختی و عصبی
افراد خبره بسیاری در این حوضه وجود دارند که می توان با تشکیل یک سمینار آنلاین برای خانوانده هایی که دارای فرزندان با مشکلات اینچنینی هستند، آگاهی رسانی کرده و راهنمایی های لازم را برای این خانواده ها مهیا کرد. در کودکانی که دچار neurodevelopmental delay هستند، بسیار مشکل خواب مطرح می باشد. زیرا خواب ناکارآمد به بیداری ناکارآمد منجر میشود که درمان در این کودکان را با محدودیت مواجه خواهد کرد. حدود 80 نوع اختلال خواب وجود دارد که باید نوع مشکل خواب آن ها را تشخیص داده و سپس بر اساس آن دست به اقدامات و مداخلات لازم زد.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.