سالهای اولیه زندگی کودک برای سلامتی و رشد مغز در مراحل بعدی زندگی بسیار مهم است. رشد مغز از قبل از تولد شروع شده و در دوران کودکی ادامه دارد. اگرچه مغز به رشد و تکامل خود در بزرگسالی ادامه می دهد، 8 سال اول می تواند پایه و اساس یادگیری، سلامتی و موفقیت در زندگی را ایجاد کند.
رشد مغز چقدر به فاکتورهای مختلف علاوه بر ژنها بستگی دارد؟
تغذیه مناسب که از دوران بارداری شروع می شود
قرار گرفتن در معرض سموم یا عفونت ها
تجربیات کودک با سایر مردم و جهان
پرورش و مراقبتی که پاسخگوی بدن و ذهن کودک باشد، کلید پشتیبانی از رشد سالم مغز است. تجربیات مثبت یا منفی می تواند به رشد کودک کمک کند و می تواند اثرات مادام العمر داشته باشد. برای پرورش جسم و عوامل روانشناختی کودک، والدین و مراقبان نیاز به حمایت و منابع مناسب دارند. مراقبت صحیح از کودکان، از قبل از تولد و تا زمان کودکی ادامه می یابد، و تضمین می کند که مغز کودک به خوبی رشد کند و به تمام توان خود برسد. CDC مرکز مراقبت و پیشگیری از بیماری ها در حال تلاش برای محافظت از کودکان است تا مغز آنها شروع سالمی داشته باشد.
اهمیت تجربیات کودکی در رشد مغز
کودکان برای یادگیری آماده هستند و مهارتهای بسیاری در طی سالهای متمادی برای یادگیری دارند. آنها به عنوان اولین معلمان به والدین، اعضای خانواده و سایر مراقبان برای کسب مهارتهای مناسب جهت استقلال و زندگی سالم و موفق، وابسته هستند. نحوه رشد مغز به شدت تحت تأثیر تجربیات کودک با سایر افراد و جهان قرار دارد. مراقبت از پرورش ذهن برای رشد مغز بسیار مهم است. کودکان در یک محیط امن رشد می کنند و به بهترین وجه یاد می گیرند که فرصت های زیادی برای بازی و کشف داشته باشند.
والدین و سایر مراقبان می توانند با صحبت کردن، بازی کردن و مراقبت از فرزند خود از رشد سالم مغز حمایت کنند. پرورش کودک با درک نیازهای آنها به محافظت از مغز کودکان در برابر استرس کمک می کند. صحبت با کودکان و قرار گرفتن در معرض کتابها، داستانها و آهنگها به تقویت زبان و ارتباطات کودکان کمک می کند و آنها را در مسیر یادگیری و موفقیت در مدرسه قرار می دهد.
قرار گرفتن در معرض استرس و تروما می تواند عواقب منفی طولانی مدت برای مغز کودک داشته باشد، در حالی که صحبت کردن، خواندن و بازی کردن می تواند رشد مغز را تحریک کند. اطمینان از اینکه والدین، مراقبان و ارائه دهندگان مراقبت های اولیه کودک از منابع و مهارتهای لازم برای ارائه خدمات ایمن، پایدار، پرورش و تحریک برخوردار هستند، یک هدف مهم بهداشت عمومی است.
هنگامی که کودکان در معرض خطر هستند، ردیابی پیشرفت کودکان و اطمینان از دستیابی به نقاط عطف رشد، می تواند به تشخیص هر گونه مشکلی در اوایل رشد مغز کمک کند و کودکان می توانند مداخله مورد نیاز خود را دریافت کنند.
درباره پشتیبانی از تجربیات اولیه کودکی بیشتر بیاموزید:
پیگیری نقاط عطف رشد
جلوگیری از سوء مصرف الکل و مواد
تقویت نکات مثبت و آگاهی در والدین
شروع سالم برای مغز
برای یادگیری و رشد مناسب، مغز کودک باید سالم باشد و از بیماری ها و خطرات دیگر محافظت شود. رشد مغز سالم می تواند حتی قبل از بارداری شروع شود. به عنوان مثال، یک رژیم غذایی سالم و مواد مغذی مناسب مانند اسید فولیک کافی باعث ایجاد یک بارداری سالم و یک سیستم عصبی سالم در کودک در حال رشد می شود. واکسیناسیون ها می تواند زنان باردار را از عفونت هایی که به مغز نوزاد متولد نشده آسیب می رساند، محافظت کند.
در دوران بارداری، مغز می تواند در معرض انواع بسیاری از خطرات، از جمله بیماری های عفونی مانند سیتومگالوویروس یا ویروس Zika، قرار گرفتن در معرض سموم از جمله سیگار کشیدن یا الکل باشد، یا وقتی مادران باردار دچار استرس، تروما یا شرایط بهداشت روانی مانند افسردگی می شوند. مراقبت منظم از سلامت در دوران بارداری می تواند به جلوگیری از عوارض، از جمله تولد زودرس، که ممکن است بر مغز کودک تأثیر بگذارد، کمک کند. غربالگری در نوزادان می تواند شرایطی را که احتمالاً برای مغز کودک خطرناک است، مانند فنیل کتونوری (PKU) تشخیص دهد.
رشد سالم مغز در شیرخوارگی همچنان به مراقبت و تغذیه مناسب بستگی دارد. از آنجا که مغز کودکان هنوز در حال رشد است، به ویژه در برابر آسیب های ضربه مغزی، عفونت ها یا سموم مانند سرب آسیب پذیر هستند. واکسنهای کودکی، مانند واکسن سرخک، می توانند کودکان را از عوارض خطرناک مانند تورم مغز محافظت کنند. اطمینان از دسترسی والدین و سرپرستان به غذاهای سالم و مکانهایی برای زندگی و بازی سالم و بی خطر برای فرزندشان می تواند به آنها در مراقبت بیشترکمک کند.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
CENTERS FOR DISEASE CONTROL AND PREVENTION
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).