تنفس فقط برای اکسیژن رسانی نیست؛ همچنین با عملکرد مغز و رفتار نیز مرتبط است. دانشمندان پزشکی برای اولین بار کشف کرده اند که ریتم تنفس، یک فعالیت الکتریکی در مغز انسان ایجاد می کند که قضاوت عاطفی و فراخوانی حافظه را تقویت می کند. این تأثیرات در رفتار به فاکتورهایی مانند: دم و بازدم و اینکه از طریق بینی یا دهان نفس می کشید، وابسته است.
در این مطالعه، افراد صورت های ترسناک را هنگام دم، سریع تر تشخیص می دادند در مقایسه با بازدم. همچنین، آن ها هنگام دم توانایی بیشتری برای به یاد آوردن داشتند در مقایسه با هنگام بازدم. اگر تنفس از طریق دهان اتفاق می افتاد، این اثر از بین می رفت.
کریستینا زلانو، استادیار عصب شناسی دانشکده پزشکی دانشگاه فاینبرگ اظهار داشت: “یکی از مهمترین یافته های این مطالعه این است که تفاوت چشمگیری در فعالیت مغز در آمیگدال و هیپوکامپ در هنگام دم در مقایسه با بازدم وجود دارد.“
“هنگام دم، متوجه شدیم که نورون ها در قشر بویایی، آمیگدال و هیپوکامپ، در سراسر سیستم لیمبیک تحریک می شوند.”
دانشمندان اولین بار هنگام مطالعه در هفت بیمار مبتلا به صرع که برای جراحی مغز درانتظار به سر می بردند، این اختلافات را در فعالیت مغز کشف کردند. یک هفته قبل از عمل، یک جراح الکترود را به منظور شناسایی منشأ تشنج در مغز بیماران قرار داد.
این به دانشمندان این امکان را می دهد تا داده های الکتروفیزیولوژیکی را مستقیماً از خود مغز بدست آورند. سیگنال های الکتریکی ضبط شده نشان می دهد فعالیت مغز با تنفس در نوسان است. این فعالیت در مناطقی از مغز انجام می شود که احساسات، حافظه و بویایی پردازش میشوند.
این کشف دانشمندان را به سوی این سوال سوق داد که آیا عملکردهای شناختی معمولاً با این مناطق مغز – بخصوص پردازش ترس و حافظه – در اثر تنفس نیز تحت تأثیر قرار می گیرند؟؟؟
آمیگدال به شدت با پردازش عاطفی به ویژه احساسات مرتبط با ترس مرتبط است. بنابراین دانشمندان از حدود 60 فرد خواسته اند تا ضمن ثبت تنفس، بلافاصله در مورد عواطف نیز در آزمایشگاه تصمیم بگیرند. با ارائه چهره هایی که ترس و تعجب را نشان می داد، سوژه ها باید هر چه سریعتر نشان می دادند که هر چهره چه احساسی را ابراز می کرد.
هنگامی که در هنگام دم با این اشکال روبرو می شدند، افراد سریعتر از مواقعی که هنگام بازدم با آنها روبرو می شدند، ترس را احساس میکردند. این در مورد چهره هایی که ابراز تعجب می کردند صحیح نبود.
وقتی افراد هنگام انجام تنفس از دهان خود، همان کارها را انجام می دادند، این اثرات کاهش می یابد. بنابراین اثر فقط برای محرکهای ترسناک و فقط هنگام تنفس بینی بود.
در یک آزمایش با هدف ارزیابی عملکرد حافظه – گره خورده با هیپوکامپ – به همان افراد، عکس هایی از اشیاء روی صفحه کامپیوتر نشان داده شد و به آنها گفته شد که آنها را به خاطر بسپارید. بعداً از آنها خواسته شد آن اشیاء را به یاد بیاورند. محققان دریافتند که در صورت دیدن تصاویر در هنگام دم، فراخوانی اطلاعات و حافظه بهتر خواهد بود.
Zelano بیان کرد، که این یافته ها حاکی از آن است، وقتی فردی در شرایط خطرناکی قرار دارد، تنفس سریع می تواند مزیتی برای او داشته باشد.
Zelano گفت: “اگر حالت هراس داشته باشید، ریتم تنفس شما سریعتر می شود.” “در نتیجه، نسبت به حالت آرامش، زمان بیشتری تنفس خواهید کرد. بنابراین، پاسخ ذاتی بدن ما به ترس با تنفس سریع تر می تواند تأثیر مثبتی بر عملکرد مغز داشته باشد و منجر به زمان پاسخ سریعتر به محرک های خطرناک محیط شود. “
بینش بالقوه دیگر تحقیق در مورد سازوکارهای اساسی مدیتیشن یا تنفس متمرکز است. Zelano خاطرنشان کرد: “هنگام دم، به نوعی در حال همگام سازی نوسانات مغزی در سراسر شبکه لیمبیک هستید.”
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
“Nasal Respiration Entrains Human Limbic Oscillations and Modulates Cognitive Function” by Christina Zelano, Heidi Jiang, Guangyu Zhou, Nikita Arora, Stephan Schuele, Joshua Rosenow and Jay A. Gottfried in Journal of Neuroscience
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.