مولتیپل اسکلروزیس (MS) یا ام اس یک بیماری التهابی خود ایمنی است که زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به غلاف‌های میلین که سلول‌های عصبی را پوشانده و محافظت می‌کند، آسیب می‌زند. اما درمان و تشخیص زودهنگام ام اس چگونه پیشرفت بیماری را کند می کند؟
علائم ام اس شامل از دست دادن تعادل، بی حسی یا سوزن سوزن شدن و ضعف است. حدود 2.8 میلیون نفر در سراسر جهان با این بیماری زندگی می کنند.
در حالی که در حال حاضر هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد، درمان هایی برای کمک به مدیریت علائم وجود دارد. تحقیقات نشان می دهد که درمان و تشخیص زودهنگام ام اس با پیشرفت کندتر ناتوانی و کاهش بهره وری کمتر از درمان این بیماری در مراحل بعدی مرتبط است.
درک بیشتر در مورد اینکه چگونه درمان ام اس در مراحل مختلف بر ناتوانی تأثیر می گذارد، می تواند استراتژی های درمانی را برای این بیماری بهبود بخشد و کیفیت زندگی را در بین بیماران بالا ببرد.
اخیراً، محققان پیامدهای سلامتی را در میان بیمارانی که دیر یا زود پس از شروع علائم شروع به درمان ام اس کرده بودند، بررسی کردند.
آنها دریافتند که بیمارانی که در 6 ماه اول پس از تجربه علائم، تحت درمان قرار گرفتند، نسبت به افرادی که دیرتر شروع به درمان کردند، خطر ناتوانی کمتری داشتند.
این مطالعه در ژورنال Neurology منتشر شد.
درمان فوری ام اس و 60 درصد کاهش خطر پیشرفت
برای این مطالعه، محققان 580 بیمار ام اس را با میانگین سنی 34 سال در ابتدای مطالعه شرکت دادند. حدود 70 درصد از شرکت کنندگان زن بودند و همه حداقل یک بار پس از اولین دوره علائم ام اس مانند گزگز، بی حسی و ضعف عضلانی دریافت کرده بودند.
آنها بر اساس زمان شروع درمان پس از شروع علائم، به سه گروه تقسیم شدند:
- 0-6 ماه
- 6-16 ماه
- بیش از 16 ماه
سپس محققان سطوح ناتوانی و اسکن مغز آنها را به طور متوسط به مدت 11 سال زیر نظر گرفتند. نمرات ناتوانی از صفر تا 10 متغیر بود.
در نهایت، اولین گروه درمانی در مقایسه با گروهی که اخیراً تحت درمان قرار گرفتند، 45 درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به نمره ناتوانی 3 تا پایانتر در مطالعه بودند.
نمره سه نشان دهنده توانایی راه رفتن بدون کمک اما داشتن ناتوانی متوسط در یکی از هشت زمینه مانند عملکرد حرکتی، بینایی، یا مهارت های تفکر، یا ناتوانی خفیف در سه یا چهار زمینه است.
آنها همچنین دریافتند بیمارانی که زودتر درمان می‌شوند، 60 درصد کمتر به مرحله بعدی بیماری که به آن ام‌اس پیشرونده ثانویه می‌گویند، پیشرفت می‌کنند.
آنها علاوه بر این دریافتند افرادی که زودتر تحت درمان قرار گرفته‌اند، 50 درصد بیشتر از آخرین گروه درمانی، یک سال پس از درمان اولیه در سطح پایداری از وضعیت باقی می‌مانند.
مزایای درمان زودهنگام ام اس
ام اس یک فرآیند مداوم است و آسیب عصبی در طول زمان، حتی در بین حملات بالینی، انباشته می شود. با شروع زودتر درمان، بیماران ممکن است بتوانند از آسیب بیشتر جلوگیری کرده یا آن را به حداقل برسانند.
همیشه به بیماران توصیه می شود که هدف از درمان در حال حاضر حفظ سطح عملکرد آنها دقیقاً همانطور که اکنون هستند است و به بیماران اجازه می دهد تا زندگی خود را با حداکثر پتانسیل ممکن بگذرانند.
اگر بیماران متوجه کاهش عملکرد خود شوند، پزشک را باید در جریان بگذارند چون ممکن است درمانی وجود داشته باشد که بهتر از درمان فعلی آنها باشد. ام اس در مقایسه با 20 تا 30 سال پیش به دلیل درمان های اصلاح کننده بیماری (DMT) که امروزه در دسترس ماست، بیماری بسیار متفاوتی است.
بهترین گزینه های درمانی برای ام اس
رسیدن به یک تشخیص دقیق از قبل کلیدی است. در حال حاضر، هیچ آزمایشی به تنهایی نمی تواند ام اس را تشخیص دهد و برای اطمینان از صحت تشخیص ام اس، ابتدا باید بسیاری از اختلالات دیگر را رد کرد.
آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص دقیق ام اس:
- آزمایش‌های خون، که برخی از آنها نیاز به آزمایشگاه‌های تخصصی برای آنالیز دارند
- تصویربرداری MRI از مغز، ستون فقرات گردنی و ستون فقرات قفسه سینه
- پونکسیون کمری برای آنالیز مایع مغزی نخاعی
پس از تشخیص، بهترین درمان واحدی برای ام اس وجود ندارد، زیرا این بیماری در بین بیماران به طور متفاوتی ظاهر می شود.
این بدان معنی است که درمان ها باید برای افراد با توجه به عواملی از جمله موارد زیر باشد:
- چند پلاک ام اس در ام آر آی دیده می شود
- سطح ناتوانی
- سن
- نگرانی های تنظیم خانواده
- سایر بیماری ها
- آیا سابقه عفونت های مکرر وجود دارد
- ترجیح بیمار برای راه تجویز، یعنی خوراکی، تزریقی یا از طریق انفوزیون.
هدف ما این است که از درمان های اصلاح کننده بیماری پیروی کنیم، و هر چه بیشتر در مورد درمان های اصلاح کننده بیماری فکر شود، شانس بیشتری برای اینکه بیمار در درمان ها به خوبی عمل کند و به درمان پایبند بماند ایجاد می شود.
انطباق با درمان ممکن است یک مانع باشد
مطالعات دیگر نشان داده‌اند که درمان زودهنگام با درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری با اثربخشی بالاتر ممکن است مؤثرتر از درمان با عوامل کم‌تأثیر باشد. در این مطالعه، بیمارانی که زودهنگام درمان شدند، بیشتر با داروهای کم تا متوسط درمان شدند، اما همچنان نسبت به گروه‌هایی که بعداً درمان شدند، ناتوانی کمتری داشتند. این مساله نیاز به مطالعه بیشتر دارد.
راه های کاهش خطر ام اس
احتمالا بهترین کاری که هر کسی می تواند برای جلوگیری از خطر ابتلا به ام اس انجام دهد این است که در صورت عمل سیگار کشیدن، سیگار را ترک کند، زیرا این یک عامل خطر بزرگ است. و حفظ یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین D نیز مهم است.
مطالعات نشان می‌دهد که رژیم‌های غذایی سالم‌تر، مانند رژیم مدیترانه‌ای، با ناتوانی کمتر مرتبط است و ممکن است خطر سایر عوارض از جمله بیماری قلبی، تصلب شرایین و دیابت را کاهش دهد که می‌تواند سلامت عصبی را بیشتر کاهش دهد.
عوامل فوق باید حفظ شود حتی اگر فردی مبتلا به ام اس تشخیص داده شده باشد.
سلامت کلی مغز نیز مهم است و شامل موارد زیر است:
- خواب کافی و با کیفیت
- اجتناب از سبک زندگی بی تحرک
- اطمینان از ورزش منظم کافی
- یک رژیم غذایی سالم و متعادل
- اجتناب از غذاهای شیرین یا فرآوری شده
- تکنیک های مدیریت استرس
مهمتر از همه این است که به درمان پایبند باشید و با پزشک خود در مورد هرگونه عدم تحمل یا دوز فراموش شده صادق باشید. گزینه‌های درمانی زیادی وجود دارد و اگر به هر دلیلی نیاز به تغییر درمان داشته باشید، گزینه‌هایی وجود دارد. فقط بیماران با پزشک خود صادق باشند.
این مطلب چه معنایی برای شما دارد
اگرچه سن معمول تشخیص ام اس بین 20 تا 40 سالگی است، اما افراد در هر سنی می توانند مبتلا به ام اس تشخیص داده شوند. برای به دست آوردن بهترین نتایج درمانی، مداخله زودهنگام کلیدی است.
از کمک گرفتن دریغ نکنید و بدانید سلامت شما مهم ترین چیز است. در انستیتو سلامت مغز دانا مفتخریم با ارائه تکنیک‌های علمی به بهبود عملکرد مغز شما کمک کنیم. مغز ما تا حد زیادی تعیین می کند که چه کسی هستیم، چه کاری انجام می دهیم و چگونه رفتار می‌کنیم. برنامه های جامع ما می تواند به شما کمک کند تا سلامت مغز خود را ارتقا بخشید. اگر می‌خواهید درباره روش‌هایی که می‌توانید مغز خود را به سلامت بهینه برگردانید، بیشتر بدانید، با ما تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.