همه ما در شرایطی قرار گرفته ایم که ممکن است چیزهای مهمی مانند نام مشتری یا محل قرارگیری کلیدهای ماشین را فراموش کرده باشیم. این شرایط معمولا احساس بدی به افراد می دهد. با این حال، برخی از مشکلات مکرر تمرکز یا حافظه را میتوان با جایگزین کردن دوز های مشخصی از تستوسترون درمان کرد!
مردان مبتلا به هیپوگنادیسم یا تستوسترون پایین، اغلب احساس می کنند که در تفکر واضح مشکل دارند. با این حال، اغلب آنها متوجه نمی شوند که این می تواند نشانه کمبود تستوسترون باشد. به طور کلی، مردم این مسائل را به پیری طبیعی نسبت می دهند، اما ممکن است اینطور نباشد. سطح تستوسترون به طور طبیعی در حدود 30 سالگی شروع به کاهش می کند، اما برخی از مردان افت قابل توجهی و بیش از حد طبیعی تستوسترون را تجربه می کنند. که می تواند باعث تغییر در کیفیت زندگی شود، یکی از آنها “مه ذهنی” است. با این حال، نشان داده شده است که درمان جایگزینی تستوسترون به بسیاری از علائم از جمله مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن کمک می کند. بنابراین، مهم است که سطح تستوسترون خود را بررسی کنید تا مشخص شود آیا علائمی که در شما دیده میشود وابسته به تستوسترون پایین است یا خیر و آیا کاندید مناسبی برای تزریق تستوسترون هستید.
تستوسترون و شناخت
مردان با تستوسترون کم معمولاً مشکلات شناختی را تجربه می کنند، که اغلب به عنوان “مه مغز” توصیف می شود. به عنوان مثال، ممکن است متوجه شوید که تمرکز یا تفکر دشوار است، یا ممکن است یادآوری چیزها سخت تر شود. در حقیقت، بسیاری از مطالعات نشان می دهد که نمره مردان با تستوسترون کم در آزمون های شناختی مانند تسلط کلامی، پردازش بینایی، حافظه، توجه و عملکرد اجرایی کمتر از حد متوسط می باشد. ولی این دقیقا به چه معنی است؟
اساساً، اگر تستوسترون کمی داشته باشید، ممکن است در حین صحبت با بکاربردن جملات یا یافتن کلمات مناسب مشکل داشته باشید. ممکن است متوجه شوید که بیشتر از حد معمول به اجسام برخورد می کنید یا در درک عمق مشکل دارید. همچنین، ممکن است موارد مهم را فراموش کنید یا متوجه شوید که در تمرکز روی بعضی کارها مشکل دارید. علاوه بر این، ممکن است در تنظیم و برنامه ریزی مشکلی داشته باشید یا حتی متوجه شوید کنترل احساساتان سخت است. علائم در هر فرد متفاوت است، اما اینها علائم متداول مه مغزی است که ممکن است با کمبود تستوسترون مرتبط باشد.
با این حال، مطالعات نشان می دهد که تزریق تستوسترون می تواند به افزایش حافظه و تمرکز شما کمک کند. بسیاری از مردان با تستوسترون پایین پس از شروع رژیم جایگزینی تستوسترون، در آزمون های شناختی به نمرات بالاتری می رسند. بنابراین، تستوسترون ممکن است در سلامت مغز و عملکرد شناختی نقش داشته باشد.
جایگزینی تستوسترون چگونه بر سلامت مغز تأثیر می گذارد؟
هیچ شکی نیست که تستوسترون نقش بسیار قابل توجهی در بدن شما بازی می کند. این ماده به تولید گلبول های قرمز خون، میل جنسی، توزیع چربی، توده عضلانی و بسیاری از عملکردهای دیگر کمک می کند. بنابراین، جای تعجب نیست که همچنین می تواند تأثیر زیادی بر مغز و توانایی تمرکز، یادآوری و تفکر شما بگذارد. تستوسترون کم ممکن است بر سطح کورتیزول تأثیر بگذارد، که درنهایت بر مغز شما تأثیر می گذارد. همچنین، می تواند به طور غیر مستقیم بر شناخت شما تأثیر بگذارد.
سطح تستوسترون و کورتیزول
یک توضیح در مورد اینکه چرا سطح کم تستوسترون می تواند چنین تأثیر شدیدی بر عملکرد شناختی بگذارد این است که تستوسترون به تنظیم سطح کورتیزول کمک می کند. کورتیزول معمولاً به عنوان “هورمون استرس” شناخته می شود و مسئول جنگ یا حالت فرار است. مقادیر بالای کورتیزول می تواند بر عملکرد مغز شما تأثیر منفی بگذارد. بسیاری از ما هنگام استرس، مسائل مربوط به اختلال تمرکز را تجربه کرده ایم. با این حال، به طور مزمن میزان بالای کورتیزول می تواند عملکرد مغز شما را دشوار کند، که می تواند باعث مشکلات حافظه، تمرکز و سایر اختلالات شناختی شود.
چگونه با تستوسترون ارتباط دارد؟ خوب، بسیاری از دانشمندان معتقدند که تستوسترون و کورتیزول بر علیه یکدیگر کار می کنند. سطح بالای کورتیزول اغلب با تستوسترون پایین همراه است و بسیاری بر این باورند که تستوسترون می تواند به مقابله با اثرات منفی هورمون استرس کمک کند. بنابراین، اگر تستوسترون کم دارید، ممکن است با جایگزینی تستوسترون برای کاهش سطح کورتیزول که باعث “مه مغز” شود، کمک کنید.
علائم تستوسترون کم که بر سلامت مغز شما تأثیر می گذارد
با این حال، مانند بسیاری از شرایط دیگر، هایپوگنادیسم نیز می تواند تأثیرات غیرمستقیمی بر سلامت مغز شما بگذارد. بیایید برخی از علائم رایج تستوسترون پایین را بررسی کنیم:
- خستگی
- مشکلات خواب
- افسردگی
- تحریک پذیری
- اضطراب
- میل جنسی کم
هر یک از این علائم همچنین می تواند به خاطر سپردن، تمرکز و تفکررا دشوار کند. سطح پایین انرژی و کیفیت بد خواب می تواند حافظه را دچار اختلال کند.
همچنین، تغییرات خلقی مانند تحریک پذیری، افسردگی و اضطراب می تواند بر توانایی شما در تمرکز و به خاطر سپردن جزئیات مهم تأثیر بگذارد. غالباً، این تغییرات تمرکز روی هر چیز دیگری می تواند تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، هنگامی که احساس اضطراب می کنید، تمرکز بر روی یک پروژه بزرگ در محل کار دشوار است.
در مورد میل جنسی چطور؟ آیا این واقعاً ارتباطی با عملکرد های شناختی دارد؟ کمبود تستوسترون مجددا ممکن است تأثیر غیر مستقیمی بر کیفیت زندگی شما داشته باشد، که تمرکز روی کارهای روزمره را نیز دشوار می کند. به عنوان مثال، میل جنسی کم می تواند بر روابط شما تأثیر بگذارد، که درنتیجه می تواند میزان قابل توجهی از استرس و نگرانی را در شما ایجاد کند. همانطور که می دانیم، این می تواند باعث ایجاد برخی از مه های ذهنی شود که بسیاری از مردان با کم بودن تستوسترون تجربه می کنند. با این حال، درمان جایگزینی تستوسترون می تواند با بازگشت سطح تستوسترون به سطح اولیه، به کاهش این علائم کمک کند.
به دست آوردن سطح بهینه با تزریق تستوسترون
همانطور که اشاره کردیم ، جایگزینی تستوسترون ممکن است به بهبود عملکرد شناختی در مردان دارای تستوسترون پایین کمک کند. با این حال، این بدان معنا نیست که مصرف روزانه مقادیر بالای تستوسترون، شما را به یک نابغه فوق العاده تبدیل می کند. در حالی که تستوسترون ممکن است تأثیر مثبتی بر عملکرد ذهنی مردان دارای تستوسترون کم داشته باشد، مطالعات نشان می دهد که این مزایا فقط در محدوده بهینه هورمون ظاهر شوند. پس باید توجه داشت که این تغییرات حتما باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود.
تحقیقات نشان می دهد اگرچه نمرات آزمون های شناختی برای مردان هیپوگناد با دریافت تستوسترون، بالاتر است، اما وقتی سطح آنها کمتر یا بالاتر از حد مطلوب باشد، نمره کمتری دارند. بنابراین، جایگزینی تستوسترون باید به عنوان راهی به حد طبیعی رساندن این هورمون باشد.
سطح تستوسترون طبیعی چقدر است؟ در مردان سالم سطح تستوسترون بین 350 ng / dL و 1000 ng / dL است. اگر علائم تستوسترون پایین را تجربه می کنید، آزمایش خون به ما کمک می کند تا میزان کمتر از حد نرمال را تشخیص دهیم. برای تستوسترون کم، پزشک ممکن است تزریقات جایگزین تستوسترون را تجویز کند. هدف از این درمان کمک به بالا بردن تستوسترون در سطح طبیعی است. در طول رژیم تستوسترون شما، پزشک سطح تستوسترون شما را کنترل می کند.
مطالعات نشان می دهد که جایگزینی تستوسترون همچنین می تواند به دمانس، آلزایمر و سایر شرایطی که بر مغز تأثیر می گذارد کمک کند.
تستوسترون کم نیز ممکن است خطر ابتلا به اختلالات نورودژنراتیو مانند آلزایمر و اختلالات شناختی خفیف را افزایش دهد. چندین مطالعه، هیپوگنادیسم را با افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط می دانند. با این حال، مطالعات اخیر نشان می دهد که جایگزینی تستوسترون ممکن است به کاهش این خطر کمک کند. محققان اثرات درمانی تستوسترون را بر روی بیماران مبتلا به اختلال شناختی خفیف بررسی کردند و پس از شروع درمان جایگزینی تستوسترون، بهبود علائم را در بیمارانی که سطح تستوسترون پایینی داشتند، مشاهده کردند. برخ از دانشمندان به این باورند که تستوسترون ممکن است اثر محافظتی بر عملکردهای شناختی داشته باشد و به طور بالقوه سرعت افت شناختی را کند می کند. در حالی که مطالعات بیشتری باید انجام شود، جایگزینی تستوسترون حتی ممکن است مزایای بیشتری برای مردان هیپوگناد داشته باشد.
تستوسترون و مغز
تستوسترون در تعدادی از فرایندهای فیزیولوژیکی مغز نقش اساسی دارد. این ماده می تواند با اتصال به گیرنده های آندروژن، بیان ژن های خاصی را تعدیل کند. با استفاده از گیرنده های انتقال دهنده عصبی، نشان داده شده که تستوسترون می تواند یک اثر غیر ژنومی به اصطلاح “اثر عصبی” را واسطه کند. سیستم های مختلف انتقال دهنده عصبی نیز تحت تأثیر فرمی از تستوسترون، (استرادیول) قرار می گیرند . با استفاده از مطالعات تصویربرداری عصبی شامل تصویربرداری ام آر آی عملکردی (MRI / fMRI)، مورفومتری مبتنی بر وکسل (VBM) و همچنین fMRI دارویی (phfMRI) و پت اسکن (PET) در مورد اثرات تستوسترون بر مغز انسان تحقیق شده است. همچنین تحقیقات در مورد اثر ضد افسردگی تستوسترون انجام شده است.
داده های تصویربرداری عصبی در انسان نشان می دهد که تستوسترون بر سیستم لیمبیک، به ویژه آمیگدال تأثیر می گذارد. آمیگدال منطقه ای از مغز واقع در زیر قشر که با احساسات مرتبط است و همچنین به پردازش اطلاعات مرتبط با ترس مشغول است بعلاوه در شناخت، از جمله توجه و یادگیری نقش مهمی دارد.
مطالعه fMRI، بررسی بیماران مبتلا به اضطراب عمومی و افسردگی اساسی، نشان دهنده کاهش فعالیت آمیگدال و شبکه های مرتبط با آن است. بعلاوه مطالعات fMRI دارویی و همچنین fMRI نشان می دهد که ارتباط مثبت بین سطح پلاسما تستوسترون و عملکرد هیپوکامپ وجود دارد.
مطالعات زیادی نشان داده اند که جاگزینی تستوسترون با تاثیر بر آمیگدال در افراد دچار افسردگی باعث بهبود علائم بیماری شده است.
اگرچه اختلال افسردگی در زنان شیوع بیشتری دارد ( Bebbington، 1996 ) در مقایسه با مردان، شیوع افسردگی در مردان با افزایش سن افزایش می یابد ( Khera ، 2013 ) با کاهش میزان تستوسترون پلاسما. در نتیجه، آزمایشات و مطالعات زیادی برای تأیید نقش کاهش تستوسترون در پاتوژنز افسردگی انجام شد. در اختلالات افسردگی با کاهش میل جنسی و تستوسترون پایین، بررسی شد که تستوسترون می تواند انتقال سروتونرژیک را تعدیل کند، جایی که سروتونین نقش مهمی در ایجاد افسردگی دارد ( جووانوویچ و همکاران ، 2014 ).
مطالعات مشاهده ای روی مردان مسن نشان داد که علائم افسردگی آنها با تستوسترون پلاسما پایین ارتباط دارد. تستوسترون کم و علائم افسردگی هر دو برای امید به زندگی در افراد مسن مهم هستند.
تستوسترون و حافظه
زنان حافظه کلامی بهتری دارند، در حالی که مردان از حافظه فضایی – بصری بهتری برخوردار هستند ( لوین و همکاران ، 2001 ). به ویژه، تفاوت در حافظه فضایی به طور دقیق مورد مطالعه قرار گرفته است ( شا و همکاران ، 2013 ). در یک تحلیل نشان داده شد که مردان در انجام وظایف حافظه فضایی، از زنان بهتر عمل می کنند ( Jonasson ، 2005 ). تأثیر مثبت تستوسترون بر حافظه، در هر دو جنس به خوبی اثبات شده است. مطالعات بالینی متعدد در زنان و مردان، بهبود یادگیری و حافظه پس از مصرف مکمل تستوسترون را نشان داد.
حتی یک درمان کوتاه مدت 6 هفته ای تستوسترون منجر به بهبود حافظه فضایی و کلامی مردان مسن شد ( Cherrier و همکاران ، 2001)) تستوسترون حتی تأثیر مثبتی بر حافظه فضایی و کلامی بیماران مبتلا به آلزایمر نشان داده است ( چریر و همکاران ، 2005 ). در زنان جوان، یک دوز تستوسترون باعث بهبود حافظه فضایی می شود ( Postma و همکاران ، 2000 ). با این حال، مکانیسم عملکرد نامشخص است، زیرا اکنون تستوسترون به عنوان یک پیش ماده در نظر گرفته می شود تا به عنوان یک هورمون نهایی. بر خلاف برخی از آزمایشات حیوانی، مطالعات مشاهده ای در مردان مسن نشان داد که تستوسترون پایین؛ با حافظه بینایی-فضایی بدتری همراه است ( موفت و همکاران ، 2002 ).
نتیجه گیری
fMRI و مطالعات رفتاری دیگر در مورد سطح تستوسترون نتایج بسیار جالبی را بر مغز نشان داده اند، طبق مطالعات متعدد منتشر شده و آزمایشات حیوانی، به نظر می رسد تستوسترون بر عملکرد مغز تأثیر می گذارد. تعداد بالای نشریات مربوطه نیز نشان می دهد که این موضوع داغ، مورد توجه بسیاری از محققین است. با این حال، علیرغم انتشار مقالات متعدد، هنوز دلیل اینکه تستوسترون چگونه بر شناخت و احساسات تأثیر می گذارد به درستی مشخص نشده است. بیشتر مقالات منتشر شده در این واقعیت که تستوسترون ضد اضطراب، ضد افسردگی است و توانایی های فضایی را بهبود می بخشد، اتفاق نظر دارند. بسیاری از متغیرها به فعل و انفعالات پیچیده بین تستوسترون و مغز اضافه می شوند. حافظه، چه کلامی و چه مکانی، مثال خوبی است. سن، جنس، وضعیت غدد درون ریز فعلی ،همچنین زمان تجزیه و تحلیل یا تجویز تستوسترون، وضعیت بافت های هدف و چندین عامل دیگر بر نتیجه مطالعات مشاهده ای یا مداخله ای تأثیر می گذارد. بنابراین، روشن است که مطالعات کوچک فقط می توانند پنجره بسیار کوچکی از کل فیزیولوژی پیچیده را توصیف کنند. تجزیه و تحلیل غلظت تستوسترون، انتخاب دوزهای مناسب و فرم های دارویی به اندازه کافی دشوار است. استاندارد سازی در این زمینه مطمئناً درک ما از نورو اندوکرینولوژی تستوسترون را بهبود می بخشد. تحقیقات منظم تر با استفاده از طیف وسیعی از ابزارهای موجود و بررسی جنبه های مختلف فیزیولوژیکی مورد نیاز است. با این حال، برای انتشار چنین پژوهش هایی، مجلات باید نسخه های خطی را بر اساس طرح و نه بر اساس نتایج بپذیرند. در غیر این صورت، سوگیری انتشار مشهود خواهد بود.
با این حال اگر سطح انرژی کم، کاهش میل جنسی، مه ذهنی یا سایر علائم تستوسترون پایین را دارید، مهم است که سطح هورمون های خود را بررسی کنید.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).