بیوفیدبک چیست؟
بیوفیدبک یک روش کمکی یا جایگزین درمان های دارویی است که به افراد می آموزد نحوه عملکرد بدن خود را تغییر دهند. این یک نوع درمان ذهن و بدن است که ممکن است سلامت جسمی و روان شما را بهبود بخشد.
در طول جلسه بیوفیدبک، یک متخصص از تجهیزات و ابزار نظارت برای اندازه گیری عملکرد بدن شما استفاده می کند. بر اساس بازخوردی که از بدن شما میگیرد، متخصص روش هایی را پیشنهاد می کند که چگونه می توانید تغییرات فیزیولوژیکی در بدن خود ایجاد کنید. با آموزش و تمرین، می توانید بیاموزید که تغییرات بدن را بدون تجهیزات انجام دهید.
بیوفیدبک چه چیزهایی را درمان کند؟
افراد از بیوفیدبک برای بهبود بسیاری از مسائل استفاده می کنند، مانند:
- اضطراب ، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه .
- اختلالات نقص توجه .
- مشکلات تنفسی مانند آسم .
- مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر و یبوست .
- بی خوابی .
- درد ، شامل سردرد ، فیبرومیالژیا و درد مفاصل و ماهیچه ها.
بیوفیدبک همچنین ممکن است به افراد زیر کمک کند:
- دیابت .
- صرع .
- فشار خون بالا .
- اختلالات مصرف مواد مانند اعتیاد به الکل و اعتیاد به مواد مخدر .
در طول بیوفیدبک چه اتفاقی می افتد؟
در طول جلسه بیوفیدبک، که معمولا حدود 45 دقیقه زمان می برد متخصص سنسورهای بدون درد را روی پوست شما قرار می دهد. این سنسورها سیگنالهای فیزیولوژیکی بدن شما را اندازه گیری می کنند، مانند:
- ریتم و عمق تنفس.
- ضربان قلب.
- فعالیت عضلانی.
- عرق.
- حرکت و کشش ماهیچه ه ، با استفاده از الکترومیوگرافی سطحی یا sEMG.
- فعالیت الکتریکی مغز، با استفاده از نوروفیدبک یا بیوفیدبک _EEG.
- دمای پوست.
- تعریق پوست
در صفحه مانیتور این نتایج نمایش داده می شود. و متخصص برای شما توضیح میدهد که هرکدام مربوط به چه عملکرد بدن شما است. سپس متخصص بیوفیدبک استراتژی هایی را برای تغییر نحوه عملکرد بدن شما پیشنهاد می کند. ممکن است پزشک از شما بخواهد:
- نحوه نشستن، ایستادن یا حرکت را تغییر دهید: موقعیت متفاوت بدن شما ممکن است تنش عضلانی را کاهش دهد.
- تنفس خود را تغییر دهید: الگوهای تنفس می تواند به کاهش اضطراب کمک کند.
- رها کردن ماهیچه ها: اگر تمرکز خود را روی شل شدن عضلات خود قرار دهید، ممکن است درد را تسکین دهد.
- از تمرکز حواس استفاده کنید: فکر کردن در مورد چیزهای مختلف می تواند به شما در کنترل تنفس یا کاهش ضربان قلب کمک کند.
- ازمایش استرس (استرس تست): اگر سعی کنید یک مسئله یا معمای ریاضی را حل کنید، می توانید متوجه شوید که استرس ناشی از آن چگونه بر پاسخ بدن شما تأثیر می گذارد.
وقتی هر پیشنهاد را امتحان می کنید، می توانید نحوه تأثیر آن بر نتایج روی صفحه را در زمان واقعی مشاهده کنید. با تمرین، می توانید بیاموزید که همان تغییرات بدنی را بدون صفحه نمایش بازخورد یا دستورات متخصص ایجاد کنید.
خطرات و مزایای بایوفیدبک چیست؟
بیوفیدبک می تواند به شما در کنترل بیشتر سلامتی کمک کند. این یک روش غیر تهاجمی و امن است و هیچ عارضه جانبی یا عوارض احتمالی ندارد.
با تمرین در طول و بین جلسات، می توانید یاد بگیرید که چگونه تغییرات کوچکی را برای تسکین استرس، بهبود عملکرد و تسکین دردها ایجاد کنید.
هر چند وقت یکبار باید بایوفیدبک را انجام دهم؟
برخی بیوفیدبک را نوعی آموزش می دانند تا درمان. برای بهترین عملکرد آن، باید در چندین جلسه شرکت کنید. تا مغز یاد بگیرد چگونه تغییرات لازم را ایجاد کند. شما باید به طور فعال مشارکت کرده و بین قرارهای ملاقات تمرین کنید.
بسته به موارد زیر، تعداد جاسات بسیار متفاوت است.
- شرایطی که سعی در مدیریت آن دارید.
- شدت علائم شما
- پاسخ بدن شما.
- مقداری که بین جلسات تمرین می کنید.
آیا به غیر از بایوفیدبک به درمان دیگری نیاز خواهم داشت؟
بیوفیدبک مکمل مراقبت های پزشکی است – و جایگزین آن نمی شود. اکثر مردم از بیوفیدبک در کنار سایر درمان ها استفاده می کنند. به عنوان مثال، کسی که درد مزمن دارد ممکن است از داروها استفاده کرده و بیوفیدبک را بیاموزد. این باعث میشود تا سریعتر با نتایج لازم دست پیدا کنید و بهبودی پایدارتر باقی بماند.
با این حال به خاطر داشته باشید مصرف داروهای تجویز شده خود را ادامه دهید، مهم نیست که بیوفیدبک چقدر مفید است.
آیا بیمه بیوفیدبک را پوشش می دهد؟
در ایران برخی از بیمه های تکمیلی بیوفیدبک را پوشش می دهند، اما برخی دیگر اینگونه نیستند. و ممکن است برنامه شما تعداد درمانهایی را که تحت پوشش قرار می دهد محدود کند.
از شرکت بیمه خود بپرسید که آیا درمان مسائل خاص شما به کمک بایوفیدبک را پوشش می دهد و چند جلسه را پوشش می دهد. ممکن است نیاز به ارجاع پزشک یا سایر ارائه دهندگان خدمات درمانی داشته باشید.
موارد ارجاع
افراد ممکن است برای آموزش بیوفیدبک به عنوان درمان جایگزین یا کمکی معرفی شوند. افرادی که درمان کنونی آنها پاسخ ناکافی یا حتی هیچ پاسخی ایجاد نکند. افرادی که نسبت به دارو مشکل دارند. یا درمان دارویی برای آنها منع مصرف دارد (به عنوان مثال بیمار باردار است یا ممکن است باردار شود یا بیمار در حال تغذیه با شیر مادر است) ممکن است برای آموزش بیوفیدبک ارجاع داده شوند. بیمارانی که به هر دلیلی رژیم درمانی فعلی خود را رعایت نمی کنند، ممکن است به آموزش بازخورد زیستی نیز پاسخ دهند. برخی از بیماران ممکن است درخواست کمک یا درمان بیشتری کنند. افرادی که استرس را به عنوان بخش مهمی از وضعیت پزشکی خود دارند می توانند برای آموزش بیوفیدبک همراه با روان درمانی ارجاع داده شوند. همچنین بیمارانی که برای خودکنترلی ارزش قائل هستند، به احتمال زیاد درخواست بیوفیدبک می کنند.
یادداشتی از انستیتو سلامت مغز دانا
بسیاری از مردم برای بهبود سلامت به روشهای مکمل یا جایگزین روی می آورند. بیوفیدبک یک راه بدون خطر برای کنترل سلامت جسمی و روانی است. با آموزش و تمرین، می توانید کنترل برخی از عملکردهای بدن را بیاموزید. این نتایج می تواند عملکرد شما را بهبود بخشد، علائم را کاهش داده و سلامت را افزایش دهد. اگر تصمیم دارید بیوفیدبک را امتحان کنید، یک مرکز واجد شرایط پیدا کنید.
برای اطلاعات بیشتر به واحد نوروفبیدبک- بایوفیدبک انستیتو سلامت مغز مراجعه کنید.
منابع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2939454/
https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=mqgHDgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PP1&dq=Biofeedback&ots=o0N5_h1YwZ&sig=1zPteNxqNvTqyZsscSiNjxKoz0Q#v=onepage&q=Biofeedback&f=false
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.