با دستگاه‌های نوروفیدبک خانگی، قابلیت‌های ذهنی خود را شکوفا کنید! این فناوری پیشرفته که بر پایه سال‌ها تحقیق علمی است، با استفاده از EEG (الکتروانسفالوگرافی) غیرتهاجمی، راهی نوین برای بهبود خلق‌وخو، افزایش تمرکز و ارتقای عملکرد شناختی، بدون نیاز به مراجعه به مراکز درمانی فراهم کرده است. در این مقاله بهترین دستگاه‌های نوروفیدبک سال ۲۰۲۵ را بررسی می کنیم.
چه به دنبال دستگاه‌های خانگی برای کاهش استرس باشید، چه به دنبال نوروفیدبک مبتنی بر EEG برای مدیریت ADHD (بیش‌فعالی و نقص توجه)، یا بهبود وضوح ذهنی از طریق فناوری‌های پوشیدنی، فهرستی که از بهترین دستگاه‌های نوروفیدبک ۲۰۲۵ تهیه شده، اطلاعات کامل درباره قیمت، کارایی و سهولت استفاده ارائه می‌دهد. در این میان، نوآوری‌هایی مانند عینک‌های هوشمند ناربیس به چشم می‌خورند که نوروفیدبک را به شکلی بی‌نیاز از صفحه‌نمایش و بدون دخالت دست، به زندگی روزمره شما وارد می‌کنند.
۱. ناربیس (Narbis)
نحوه عملکرد:
عینک‌های هوشمند ناربیس دستگاهی پیشرفته برای آموزش نوروفیدبک در خانه هستند که از الگوریتم‌های توسعه‌یافته توسط ناسا استفاده می‌کنند تا تمرکز، آرامش و حواس‌پرتی را به‌صورت لحظه‌ای ردیابی کنند. این عینک‌ها با حسگرهای پیشرفته روی سر و پشت گوش‌ها، الگوهای امواج مغزی شما را بررسی می‌کنند: زمانی که تمرکز دارید، لنزها شفاف باقی می‌مانند و در صورت افت تمرکز، به آرامی تیره می‌شوند تا شما را دوباره به حالت توجه بازگردانند.
این عینک‌ها، با برنامه‌هایی مخصوص افزایش تمرکز و همچنین جلسات آرامش‌بخش، گزینه‌ای عالی برای مدیریت بیش‌فعالی و رفتارهای تکانشی هستند. توصیه می‌شود دو تا سه جلسه ۲۰ دقیقه‌ای پرانرژی در هفته انجام شود. ناربیس از چند کاربر پشتیبانی می‌کند، دارای یک کیف محافظ شیک است و می‌توانید آن را در فعالیت‌های روزمره مانند کار با رایانه، خواندن، انجام تکالیف، تماشای فیلم یا بازی استفاده کنید.
نکات مهم:
ناربیس با الگوریتم‌های دقیق ناسا، ردیابی بی‌نظیری از تمرکز و آرامش ارائه می‌دهد. طراحی آن به گونه‌ای است که بدون نیاز به جلسات ویژه یا کار با صفحه نمایش، به‌طور طبیعی در زندگی روزمره شما جا می‌گیرد. همچنین سیستم الکترود خشک بهبود یافته آن، راحتی بیشتری ایجاد می‌کند و نیازی به ژل یا مواد چسبنده ندارد.
۲. میوز (Muse)
نحوه عملکرد:
دستگاه Muse S با قیمت ۳۹۹.۹۹ دلار، یک وسیله EEG برای مدیتیشن، تمرکز ذهنی و بهبود کیفیت خواب است. این دستگاه با پردازش پیشرفته سیگنال‌های مغزی، بازخورد صوتی ارائه می‌دهد: زمانی که ذهن آرام است، صدای آرامش‌بخش طبیعت شنیده می‌شود و وقتی حواس پرت می‌شود، صداهای طوفانی‌تر به گوش می‌رسد. Muse S همچنین برنامه‌هایی اختصاصی برای بهبود خواب دارد و ابزاری چندکاره برای آرامش و خواب بهتر به شمار می‌رود.
نکات مهم:
برای استفاده کامل از همه ویژگی‌های Muse S باید سالانه بیش از ۱۳۰ دلار اشتراک پرداخت کنید که هزینه نهایی را افزایش می‌دهد. گاهی اوقات بسته‌های ترکیبی با قیمت بهتر ارائه می‌شود. همچنین این دستگاه بیشتر برای مدیتیشن و خواب طراحی شده و ممکن است برای تمرکز فعال یا کارهای بهره‌وری مناسب نباشد. Muse S معمولاً با چشمان بسته استفاده می‌شود و به بازخورد صوتی متکی است که ممکن است در فعالیت‌هایی که نیاز به دیدن دارند، کاربرد محدودی داشته باشد.
۳. سنس.ای‌آی (Sens.ai)
نحوه عملکرد:
سنس.ای‌آی ترکیبی منحصر به فرد از نوروفیدبک، نوردرمانی، بیوفیدبک قلبی، ارزیابی عملکرد مغز و آموزش مدیتیشن ارائه می‌دهد. این دستگاه با ترسیم فرکانس‌های مغزی به وضعیت‌های شناختی خاص، برنامه‌های متنوعی برای ارتقای حالات ذهنی فراهم می‌کند. جلسات از طریق هدست و اپلیکیشن Sens.ai انجام می‌شوند و هر جلسه حدود ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. کاربران می‌توانند جلسات جداگانه یا یکی از ۱۶ مسیر “ماموریت” را دنبال کنند.
نکات مهم:
قیمت بالای ۱۴۵۰ دلار برای هدست، به‌علاوه هزینه عضویت جداگانه، سرمایه‌گذاری قابل توجهی نیاز دارد. اندازه بزرگ هدست ممکن است برای افراد با سرهای کوچک یا کودکان مناسب نباشد. همچنین نیاز به زمان‌بندی منظم برای جلسات می‌تواند برای افراد پرمشغله چالش‌برانگیز باشد.
۴. مِندی (Mendi)
نحوه عملکرد:
هدبند مِندی با قیمت ۲۹۹ دلار، تجربه‌ای متفاوت از نوروفیدبک را از طریق فناوری HEG (هموانسفالوگرافی) ارائه می‌دهد. برخلاف سیستم‌های مبتنی بر EEG، مِندی جریان خون اکسیژنه و فعالیت عصبی را اندازه‌گیری می‌کند. کاربران با بازی‌ای ویژه تمرین می‌کنند که در آن می‌توانند فعالیت مغز خود را به‌صورت دیداری ببینند و با تمرکز، اجسامی مانند یک توپ را حرکت دهند.
نکات مهم:
فناوری HEG با تمرکز بر جریان خون، با نوروفیدبک سنتی مبتنی بر امواج مغزی تفاوت دارد. استفاده از مِندی نیاز به شرکت فعال در جلسات بازی‌محور دارد که ممکن است برای برخی افراد پرمشغله یا کسانی که جلسات غیرتعاملی‌تر را ترجیح می‌دهند، مناسب نباشد.
۵. نوروسیتی (Neurosity)
نحوه عملکرد:
نوروسیتی کراون با فناوری EEG فعالیت مغزی را ردیابی می‌کند و تمرکز ویژه‌ای بر امواج گاما دارد که با عملکرد شناختی بالاتر مرتبط است. این دستگاه، از بازخورد صوتی و لمسی برای هدایت کاربران در طول جلسات آموزش ذهنی استفاده می‌کند. نوروسیتی این فرآیند را “مدیتیشن نئوآداپتیو” می‌نامد.
نکات مهم:
تمرکز خاص بر امواج گاما ممکن است برای همه کاربران مناسب نباشد. همچنین قیمت بالای ۱۴۹۹ دلار، این دستگاه را به سرمایه‌گذاری بزرگی در فناوری‌های شخصی تبدیل می‌کند. استفاده از بازخورد صوتی و لمسی ممکن است برای برخی افراد کمتر شهودی باشد، به‌ویژه کسانی که ترجیح می‌دهند از بازخوردهای دیداری استفاده کنند.
۶. اینوفون (Enophone)
نحوه عملکرد:
اینوفون ترکیبی از موسیقی و مانیتورینگ EEG (بررسی امواج مغزی) است که برای افزایش تمرکز و بهره‌وری طراحی شده است. این دستگاه دارای حسگرهای EEG است که فعالیت مغز را در لحظه ردیابی می‌کند و با اپلیکیشن ویژه خود ترکیب می‌شود تا یک تجربه‌ی موسیقایی شخصی‌سازی‌شده ارائه دهد. آن‌ها وعده داده‌اند: «با شنیدن صداهایی متناسب با فعالیت مغزی لحظه‌ای خود، تمرکزی بی‌نظیر و آرامشی عمیق را تجربه کنید.»
برخلاف دستگاه‌های سنتی نوروفیدبک، اینوفون کاربر را در یک محیط شنیداری غوطه‌ور می‌کند که برای بهبود عملکرد ذهنی طراحی شده است.
نکات مهم:
سوزن‌های فلزی روی هدست ممکن است برای برخی کاربران ناراحت‌کننده باشد. همچنین تمرکز اینوفون بر موسیقی و بهره‌وری ممکن است برای کسانی که سکوت یا موسیقی دلخواه خود را حین کار ترجیح می‌دهند مناسب نباشد. برای استفاده کامل، اتصال به اپلیکیشن Enophone و دسترسی به اینترنت پایدار لازم است. همچنین این دستگاه در حال حاضر فقط برای iOS در دسترس است و نسخه اندروید در آینده ارائه خواهد شد.
۷. نورآپتیمال (NeurOptimal)
نحوه عملکرد:
نورآپتیمال یک فناوری پیشرفته نوروفیدبک برای بهبود عملکرد مغز، عمدتاً در محیط‌های کلینیکی است. در هر جلسه، کاربر کلیپ‌هایی به گوش و حسگرهایی کوچک به دو طرف سر خود متصل می‌کند تا فعالیت‌های الکتریکی بسیار ظریف مغز ثبت شود. در حین استراحت با چشمان بسته و گوش دادن به موسیقی یا تماشای فیلم، نورآپتیمال سیگنال‌های مغزی را پردازش می‌کند. اگر بی‌ثباتی تشخیص داده شود، موسیقی یا فیلم برای لحظه‌ای قطع می‌شود.
نکات مهم:
نورآپتیمال پیشرفته است اما برای مصارف کلینیکی طراحی شده و هزینه بسیار بالایی (بیش از ۱۰,۰۰۰ دلار) دارد. اتصال حسگرها نیازمند استفاده از ژل هادی است که ممکن است برای بعضی کاربران ناراحت‌کننده باشد. همچنین، برگزاری جلسات نورآپتیمال به زمان مشخصی نیاز دارد و ممکن است با برنامه‌ی روزانه کاربر تداخل داشته باشد.
۸. نوروسکای (NeuroSky)
نحوه عملکرد:
هدست‌های MindWave Mobile 2 و Excellent Brain از نوروسکای کاربر را درگیر بازی‌ها یا ویدئوهایی می‌کنند که به او یاد می‌دهند چگونه تمرکز کند. این دستگاه با قیمت ۱۲۹.۹۹ دلار و تنها با یک باتری قلمی (AAA) کار می‌کند.
نکات مهم:
نوروسکای مانند سایر دستگاه‌های بازی‌محور، نیازمند صرف زمان برای بازی است. همچنین، این دستگاه تنها دارای یک حسگر در پیشانی است که برای آموزش تمرکز ایده‌آل نیست. موقعیت مناسب‌تر حسگرها، طبق استانداردهای کلینیکی، روی بالای سر و پشت گوش‌ها است. همچنین این هدست برای کار در مناطقی با فرکانس برق ۶۰ هرتز (مثل آمریکا) طراحی شده است.
۹. فوکوس‌کالم (FocusCalm)
نحوه عملکرد:
فوکوس‌کالم یک هدبند EEG است که فعالیت مغزی را ارزیابی کرده و بازی‌ها، تمرینات و مدیتیشن‌هایی برای افزایش تمرکز و آرامش ارائه می‌دهد. قیمت هدبند ۲۴۹.۹۹ دلار است و اشتراک ماهانه‌ی ۹.۹۹ دلار یا عضویت مادام‌العمر با قیمت ۱۴۹.۹۹ دلار ارائه می‌شود.
نکات مهم:
هرچند فوکوس‌کالم رویکردی نوآورانه دارد، اما داده‌های جامع درباره‌ی اثربخشی طولانی‌مدت آن محدود است. بازی‌ها و تمرینات آن ممکن است پس از مدتی تکراری و کمتر انگیزه‌بخش شوند. همچنین، تمرکز محدود آن بر طیف خاصی از وضعیت‌های ذهنی ممکن است نیازهای همه کاربران را برآورده نکند.
۱۰. مایندلیفت (Myndlift)
نحوه عملکرد:
مایندلیفت از هدبند Muse و یک اپلیکیشن هوشمند استفاده می‌کند تا جلسات نوروفیدبک شخصی‌سازی‌شده برای بهبود تمرکز و کاهش استرس ارائه دهد. کاربران بازخورد لحظه‌ای دریافت می‌کنند و مشاوره ماهیانه با یک متخصص دارند، در حالی که فعالیت‌هایی مانند تماشای ویدئو را انجام می‌دهند.
نکات مهم:
این سیستم از الکترودهای خیس استفاده می‌کند که نیاز به ژل یا خمیر هادی دارند و ممکن است دردسرساز باشد. همچنین هزینه‌ی برنامه بالا است و سالانه تا ۱۸۰۰ دلار هزینه دارد (علاوه بر هزینه‌ی اولیه‌ی تجهیزات). یکی دیگر از نکات قابل توجه، افزایش زمان استفاده از صفحه‌نمایش در طول تمرین‌هاست.
دستگاه‌های قابل توجه دیگر:
فیشر والاس (Fisher Wallace)
نحوه عملکرد:
این دستگاه که به‌صورت هدبند پوشیده می‌شود، مغز را برای تولید سروتونین، اندورفین و ملاتونین تحریک کرده و سطح کورتیزول را کاهش می‌دهد. فیشر والاس با تحریک فعالیت امواج مغزی و تعدیل سیستم عصبی سمپاتیک (واکنش جنگ یا گریز) کار می‌کند، بدون عوارض جانبی شدید داروها. نسخه جدید آن “OAK” نام دارد.
نکات مهم:
این دستگاه تنها برای اضطراب، افسردگی و بی‌خوابی تأیید شده است و در برخی مطالعات فقط روی زیرگروه‌های خاص (مثلاً افسردگی دوقطبی نوع دوم) بررسی شده است. همچنین عوارض جانبی جدی مانند سردرگمی، مشکلات تعادلی، سردرد، وزوز گوش، اضطراب، خستگی، خونریزی مغزی و حتی مرگ گزارش شده است. استفاده طولانی‌مدت ممکن است نیاز به استفاده دائمی داشته باشد. این دستگاه برای کودکان توصیه نمی‌شود.
مایتیِر (Mightier)
نحوه عملکرد:
مایتیِر، هرچند یک دستگاه نوروفیدبک واقعی نیست، اما به خاطر کارایی بالا در کمک به کودکان برای مدیریت استرس، قابل توجه است. این دستگاه با ترکیب بازی‌های دیجیتال و فعالیت‌های بدون صفحه، مهارت‌های مقابله‌ای را به کودکان آموزش می‌دهد. با پوشیدن مانیتور مایتیِر (۴۰ دلار در ماه)، کودکان ضربان قلب خود را هنگام بازی می‌بینند و در صورت افزایش استرس، بازی سخت‌تر می‌شود. سپس تکنیک‌های آرام‌سازی مایتیِر به آن‌ها کمک می‌کند تا دوباره کنترل خود را به دست آورند.
نکات مهم:
کودکان باید زمان مشخصی از روز را به بازی اختصاص دهند.
اومنای‌پمف (Omnipemf)
نحوه عملکرد:
اگرچه یک دستگاه نوروفیدبک واقعی نیست، اما اومنای‌پمف (دستگاه NeoRhythm) از فناوری میدان مغناطیسی پالسی (PEMF) برای کمک به رسیدن به حالات خاص ذهنی استفاده می‌کند. این دستگاه فرکانس‌های رادیویی خاصی منتشر می‌کند تا مغز با آن‌ها همسو شود و وارد حالت‌هایی مانند تمرکز، خواب یا آرامش شود.
نکات مهم:
این دستگاه مهارت‌های تمرکزی ایجاد نمی‌کند، بلکه تنها هنگام استفاده، کاربر را به آن وضعیت ذهنی می‌برد. قیمت هر هدست، پد یا لوله ۳۸۹ دلار است.
تینک (Thync)
نحوه عملکرد:
تینک نیز نوروفیدبک واقعی نیست. محصول آن به نام FeelZing، یک “پچ انرژی” است که با تحریک غیرتهاجمی مغز و سیستم عصبی، تمرکز و هوشیاری را افزایش می‌دهد. این پچ پشت گوش نصب می‌شود و جلسات ۷ دقیقه‌ای دارد و تأثیر آن تا چهار ساعت دوام دارد.
نکات مهم:
اثرات آن موقت است و برخلاف نوروفیدبک سنتی، مبتنی بر تحریک خارجی است.
نتیجه‌گیری
با افزایش تقاضا برای راهکارهای خانگی و غیرتهاجمی بهبود مغز، محبوبیت بهترین دستگاه‌های نوروفیدبک پوشیدنی افزایش یافته است. چه برای مدیریت ADHD، کاهش استرس یا رسیدن به حداکثر عملکرد ذهنی، این ابزارها به کاربران این امکان را می‌دهند که از خانه سلامت روان خود را بهبود بخشند.
در میان این گزینه‌ها، عینک‌های هوشمند به دلیل ادغام طبیعی نوروفیدبک در فعالیت‌های روزمره بدون نیاز به صفحه نمایش یا بازی‌های خاص، برجسته هستند. متخصصان و کاربران خانگی، این ابزار را برای آموزش تمرکز، بهبود شناختی و مانیتورینگ لحظه‌ای امواج مغزی انتخاب می‌کنند.
با پیشرفت‌های سریع در نوروتکنولوژی، از جمله نوروفیدبک مبتنی بر هوش مصنوعی و آموزش‌های تطبیقی مغز، آینده‌ی بهبود سلامت روان بسیار امیدوارکننده‌تر خواهد بود.
در سال‌های آینده، با توسعه‌ی تحلیل‌های لحظه‌ای داده‌های مغزی و پروتکل‌های تمرینی هوشمند، دستگاه‌های نوروفیدبک خانگی دسترس‌پذیرتر و پیشرفته‌تر می‌شوند.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.