در قسمت اول این مقاله درباره بدترین غذا ها برای مغز صحبت کردیم. از لیست بدترین غذا ها به نوشیدنی های قندی و کربوهیدرات های تصفیه شده و غذا ها ی سرشار از چربی‌های ترانس اشاره کردیم. در این قسمت در خصوص غذا ها ی بسیار فرآوری شده که بر مغز دارای اثر سوء هستند صحبت خواهیم کرد.
4. غذاهای بسیار فرآوری شده
غذاهای بسیار فرآوری شده دارای قند، چربی و نمک زیاد هستند.
آنها شامل غذا ها یی مانند چیپس، شیرینی، نودل فوری، ذرت بو داده مایکروویو، سس های خریداری شده در فروشگاه و وعده های غذایی آماده هستند.
این غذاها معمولاً کالری بالایی دارند. و سایر مواد مغذی کمی دارند. آنها دقیقاً انواع غذا ها یی هستند که باعث افزایش وزن می شوند. که می تواند تأثیر منفی بر سلامت مغز شما داشته باشد.
مطالعه ای روی 243 نفر نشان داد افزایش چربی اطراف اندام ها یا چربی احشایی با آسیب بافت مغز مرتبط است. مطالعه دیگری روی 130 نفر نشان داد که حتی در مراحل اولیه سندرم متابولیک کاهش قابل توجهی در بافت مغز وجود دارد. 24 ، 25 ).
ترکیب مواد مغذی غذاهای فرآوری شده در رژیم غذایی غربی نیز می تواند بر مغز تأثیر منفی بگذارد. و به توسعه بیماری های دژنراتیو منجر کند ( 26 ، 27 ).
مطالعات چه میگویند؟
یک مطالعه شامل 52 نفر نشان داد که رژیم غذایی سرشار از مواد ناسالم منجر به کاهش سطح متابولیسم قند در مغز و کاهش بافت مغز می شود. تصور می شود که این عوامل نشانگر بیماری آلزایمر باشند ( 28 ).
مطالعه دیگری شامل 18080 نفر نشان داد که رژیم غذایی سرشار از غذا ها ی سرخ شده و گوشت های فرآوری شده با نمرات پایین تری در یادگیری و حافظه مرتبط است ( 29 ).
نتایج مشابهی در یک مطالعه بزرگ دیگر روی 5038 نفر یافت شد. رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز، گوشت فرآوری شده، لوبیا پخته شده و غذای سرخ شده با التهاب و کاهش سریعتر استدلال در طی 10 سال همراه بود ( 11 ).
در مطالعات حیوانی، موش‌هایی که به مدت هشت ماه از رژیم غذا یی پرچرب و قند تغذیه شدند. نتایج توانایی یادگیری ضعیف و تغییرات منفی در انعطاف‌پذیری مغز را نشان دادند. مطالعه دیگری نشان داد که موش‌هایی که از رژیم غذایی پرکالری تغذیه می‌کردند، اختلالاتی در سد خونی مغزی داشتند. 30 ، 31 ، 32 ).
سد خونی مغزی غشایی بین مغز و خون رسانی به بقیه بدن است. با جلوگیری از ورود برخی از مواد به محافظت از مغز کمک می کند.
نحوه اثر گذاری غذاهای فرآوری شده
یکی از راه هایی که غذا ها ی فرآوری شده ممکن است بر مغز تأثیر منفی بگذارد، کاهش تولید مولکولی به نام فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) است. 10 ، 33 ).
این مولکول در قسمت های مختلف مغز از جمله هیپوکامپ یافت می شود. و برای حافظه بلند مدت، یادگیری و رشد نورون های جدید مهم است. بنابراین، هر گونه کاهش می تواند اثرات منفی بر این عملکردها داشته باشد ( 33 ).
شما می توانید با خوردن غذا ها ی تازه و کامل مانند میوه ها، سبزیجات، آجیل، دانه ها، حبوبات، گوشت و ماهی از غذا ها ی فرآوری شده اجتناب کنید. علاوه بر این، نشان داده شده است که یک رژیم غذایی به سبک مدیترانه ای در برابر زوال شناختی محافظت می کند ( 28 ، 34 ).
خلاصه
غذا ها ی فرآوری شده باعث ایجاد چربی اضافی در اطراف اندام ها می شود که با کاهش بافت مغز همراه است. علاوه بر این، رژیم های غذا یی به سبک غربی ممکن است التهاب مغز را افزایش دهد. و حافظه، یادگیری، انعطاف پذیری مغز و سد خونی مغزی را مختل کند.
5. آسپارتام
آسپارتام یک شیرین کننده مصنوعی است که در بسیاری از محصولات بدون قند استفاده می شود. مردم اغلب هنگام تلاش برای کاهش وزن از آن استفاده می کنند. یا زمانی که دیابت دارند از مصرف شکر اجتناب می کنند. همچنین در بسیاری از محصولات تجاری یافت می شود. که به طور خاص برای افراد مبتلا به دیابت مورد هدف قرار نمی گیرند.
سپارتام که به E951 نیز معروف است، جزء شیرین کننده های قوی همچون سوکرالوز و نئوتام محسوب می شود. و قدرت شیرین کنندگی آن ۱۵۰ تا ۲۰۰ برابر بیشتر از قند است و به سختی انرژی تولید یا آزاد می کند.
این ترکیب از نظر عطر و طعم بسیار شبیه قند طبیعی است. و بیش از سایر شیرین کننده های مصنوعی با ویژگیهای قند مطابقت دارد. این ماده برای تقویت طعم و رایحه میوه ها به مواد غذا یی اضافه می شود. و هیچ حس ناخوشایندی در خوراکیها به جا نمی گذارد.
متابولیزه شدن در بدن
از نظر FDA استفاده از آسپارتام به عنوان شیرین کننده برای انسانها بی خطر و ایمن است. و نگرانی ناشی از مصرف این ماده برای انسان ناشی از این مسئله است که آسپارتام در حین پردازش در بدن به متانول تبدیل می شود که در مقادیر بالا سمی است.
با این حال، این شیرین کننده پرمصرف با مشکلات رفتاری و شناختی نیز مرتبط است. اگرچه تحقیقات بحث برانگیز بوده است.آسپارتام از فنیل آلانین، متانول و اسید آسپارتیک ساخته شده است. 35 ).
فنیل آلانین می تواند از سد خونی مغزی عبور کند. و ممکن است تولید انتقال دهنده های عصبی را مختل کند. علاوه بر این، آسپارتام یک عامل استرس زا شیمیایی است. و ممکن است آسیب پذیری مغز را در برابر استرس اکسیداتیو افزایش دهد. 35 ، 36 ).
برخی از دانشمندان پیشنهاد کرده اند که این عوامل ممکن است اثرات منفی بر یادگیری و احساسات داشته باشند. که در صورت مصرف بیش از حد آسپارتام مشاهده شده است. 35 ).
مطالعات چه میگویند؟
یک مطالعه به بررسی اثرات رژیم غذایی با آسپارتام بالا پرداخت. شرکت کنندگان حدود 11 میلی گرم آسپارتام به ازای هر پوند از وزن بدن خود (25 میلی گرم در کیلوگرم) به مدت هشت روز مصرف کردند.
افراد در پایان مطالعه، آنها تحریک پذیرتر بودند. میزان افسردگی بالاتری داشتند. و در تست های ذهنی عملکرد بدتری داشتند. 37 ).
مطالعه دیگری نشان داد افرادی که نوشابه‌های غیرالکلی شیرین شده مصنوعی مصرف می‌کنند، خطر سکته مغزی و زوال عقل را افزایش می‌دهند. اگرچه نوع دقیق شیرین‌کننده مشخص نشده بود ( 38 ).
برخی تحقیقات تجربی بر روی موش ها و موش ها نیز این یافته ها را تایید کرده است.
مطالعه‌ای روی مصرف مکرر آسپارتام در موش‌ها نشان داد که این ماده باعث اختلال در حافظه و افزایش استرس اکسیداتیو در مغز می‌شود. دیگری دریافت که مصرف طولانی مدت منجر به عدم تعادل در وضعیت آنتی اکسیدانی در مغز می شود. 39 ، 40 ).
سایر آزمایش‌های حیوانی هیچ اثر منفی پیدا نکرده‌اند. اگرچه این آزمایش‌ها اغلب آزمایش‌های بزرگ و تک دوز بودند تا آزمایش‌های طولانی‌مدت. علاوه بر این، موش‌ها 60 برابر کمتر از انسانها نسبت به فنیل آلانین حساس هستند. 35 ، 41 ).
حد مجاز مصرف اسپارتام
علی‌رغم این یافته‌ها، اگر افراد آسپارتام را در حدود 18 تا 23 میلی‌گرم در هر پوند (40 تا 50 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم) وزن بدن در روز یا کمتر مصرف کنند، به‌طور کلی به عنوان یک شیرین‌کننده بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. 42 ).
طبق این دستورالعمل ها، یک فرد 150 پوندی (68 کیلوگرمی) باید حداکثر میزان مصرف آسپارتام خود را کمتر از 3400 میلی گرم در روز نگه دارد.
برای مرجع، یک بسته شیرین کننده حاوی حدود 35 میلی گرم آسپارتام و یک قوطی معمولی 12 اونسی (340 میلی لیتری) نوشابه رژیمی حاوی حدود 180 میلی گرم است. مقدار ممکن است بسته به برند متفاوت باشد ( 42 ).
علاوه بر این، تعدادی از مقالات گزارش کرده اند که آسپارتام هیچ عوارض جانبی ندارد. 42 ).
با این حال، اگر ترجیح می دهید از آن اجتناب کنید، می توانید به سادگی شیرین کننده های مصنوعی و قند اضافی را از رژیم غذا یی خود حذف کنید.
خلاصه
آسپارتام یک شیرین کننده مصنوعی است که در بسیاری از نوشابه ها و محصولات بدون قند یافت می شود. این محصول با مشکلات رفتاری و شناختی مرتبط است. اگرچه به طور کلی یک محصول بی خطر در نظر گرفته می شود.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.