تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به پیش دیابت یا دیابت نوع 2 در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر انواع زوال عقل در آینده هستند.
دانشمندان فکر می کنند چند راه وجود دارد که مشکلات مربوط به کنترل قند خون می تواند منجر به مشکلات حافظه و تفکر شود.
بیماری آلزایمر چیست؟
آلزایمر بیماری است که حافظه افراد را از بین می برد. در ابتدا، مردم به سختی وقایع اخیر را به خاطر می آورند. اگرچه ممکن است به راحتی چیزهایی را که سال ها پیش اتفاق افتاده به یاد بیاورند.
با گذشت زمان، علائم دیگری ممکن است ظاهر شوند، از جمله:
- مشکل در تمرکز.
- انجام فعالیت های معمولی سخت است.
- احساس گیجی یا ناامیدی، به خصوص در شب.
- نوسانات خلقی چشمگیر – طغیان خشم، اضطراب و افسردگی.
- احساس سردرگمی و به راحتی گم شدن.
- مشکلات جسمی، مانند پیاده روی عجیب و غریب یا هماهنگی ضعیف.
- مشکل در برقراری ارتباط.
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است عزیزان خود را فراموش کنند.
آنها ممکن است فراموش کنند که چگونه خودشان لباس بپوشند. فراموش می کنند چگونه خودشان غذا بخورند و از توالت استفاده کنند. این بیماری باعث می شود بافت مغز به مرور زمان تجزیه شود. معمولا برای افراد بالای 65 سال اتفاق می افتد. یک فرد می تواند تنها چند سال یا چند دهه با با این بیماری زندگی کند. با این حال، اغلب افراد حدود 9 سال با آن زندگی می کنند. از هر 8 نفر 65 سال و بالاتر، 1 نفر به این بیماری مبتلا است. زنان بیشتر از مردان به آن مبتلا می شوند.
چه چیزی باعث بیماری آلزایمر می شود؟
افرادی که به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شوند معمولا مسن‌تر هستند. اما این بیماری بخشی طبیعی از پیری نیست. دانشمندان مطمئن نیستند که چرا برخی افراد به آن مبتلا می شوند و برخی دیگر نه. اما آنها می دانند که به نظر می رسد علائم ناشی از آن از دو نوع آسیب عصبی ناشی می شود:
- سلول های عصبی دچار گره خوردگی می شوند که به آن گره های نوروفیبریلاری می گویند.
- رسوبات پروتئینی به نام پلاک های بتا آمیلوئید در مغز ایجاد می شود.
علت بیماری
محققان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این آسیب می شود یا چگونه اتفاق می افتد. اما می تواند پروتئینی در خون به نام ApoE (آپولیپوپروتئین E) باشد که بدن از آن برای حرکت کلسترول در خون استفاده می کند. چند نوع ApoE وجود دارد که ممکن است با خطر بالاتر ابتلا به آلزایمر مرتبط باشد. ممکن است اشکال خاصی از آن باعث آسیب مغزی شود. برخی از دانشمندان فکر می کنند که در ساختن پلاک در مغز افراد مبتلا به آلزایمر نقش دارد.
اینکه ApoE تا حدی باعث آلزایمر شود یا نه، ژن‌ها تقریباً به طور قطع در این بیماری نقش دارند.
افرادی که والدینشان به این بیماری مبتلا بوده اند نیز احتمال بیشتری دارد که به آن مبتلا شوند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد افراد مبتلا به فشار خون و کلسترول بالا شانس بیشتری برای ابتلا به آلزایمر دارند. به ندرت، آسیب‌های سر نیز ممکن است دلیلی باشد. هرچه شدیدتر باشند، خطر ابتلا به آلزایمر در زندگی بعدی بیشتر می‌شود. دانشمندان هنوز در حال مطالعه بسیاری از این نظریه ها هستند. اما واضح است که بزرگترین خطرات مرتبط با بیماری آلزایمر، بالا رفتن سن و ابتلا به آلزایمر در خانواده است.
دیابت نوع 2 چیست؟
دیابت نوع 2 یک بیماری مادام العمر است که بدن شما را از استفاده از انسولین آنطور که باید، باز می دارد. گفته می شود افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مقاومت به انسولین دارند. افرادی که میانسال یا مسن تر هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع دیابت هستند. قبلاً به آن دیابت بزرگسالان می گفتند. اما دیابت نوع 2 عمدتاً به دلیل چاقی دوران کودکی، بر کودکان و نوجوانان نیز تأثیر می گذارد. نوع 2 شایع ترین نوع دیابت است. حدود 29 میلیون نفر در ایالات متحده مبتلا به نوع 2 هستند. 84 میلیون نفر دیگر به پیش دیابت مبتلا هستند. به این معنی که قند خون (یا گلوکز خون) آنها بالا است اما هنوز آنقدر بالا نیست که به دیابت مبتلا شوند.
علائم و نشانه های دیابت نوع 2
علائم می تواند آنقدر خفیف باشد که شما متوجه آنها نشوید. حدود 8 میلیون نفر از بیماری خود اطلاع ندارند. علائم عبارتند از:
- تشنگی زیاد
- ادرار کردن زیاد
- تاری دید
- بداخلاق بودن
- سوزن سوزن شدن یا بی حسی در دست یا پا
- خستگی/احساس فرسودگی
- زخم هایی که خوب نمی شوند
- عفونت های قارچی که مدام عود می کنند
- احساس گرسنگی
- کاهش وزن بدون تلاش
- ابتلا به عفونت های بیشتر
مقاومت به انسولین
وقتی سلول‌های شما آنطور که باید از انسولین استفاده نمی‌کنند، این روی مکانیک مغز شما تأثیر می‌گذارد. سلول های شما سوخت مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند. بنابراین مغز شما نمی تواند درست کار کند. قند خون شما بالا می رود و به مرور زمان می تواند باعث رسوبات مضر چربی در رگ های خونی شود. انسولین بیش از حد می تواند تعادل مواد شیمیایی را در مغز شما از بین ببرد. این اثرات بر روی مغز آنقدر قوی است که برخی از دانشمندان احساس می کنند آلزایمر مربوط به مقاومت به انسولین را باید “دیابت نوع 3” نامید.
التهاب و آسیب عروق خونی
با دیابت، شما در معرض خطر بیشتری برای حمله قلبی یا سکته هستید. سطوح بالای قند خون می تواند باعث التهاب شود. هیچ کدام از اینها برای رگ های خونی شما خوب نیست. عروق آسیب دیده در مغز شما می تواند منجر به آلزایمر شود. التهاب همچنین می تواند سلول های شما را به انسولین مقاوم کند، به خصوص اگر چاق هستید.
ارتباط عصبی مسدود شده است
قند خون بالا با سطوح بالاتری از قطعات پروتئینی به نام بتا آمیلوئید مرتبط است. وقتی این ها به هم می رسند، بین سلول های عصبی مغز شما گیر می کنند و سیگنال ها را مسدود می کنند. سلول های عصبی که نمی توانند با یکدیگر صحبت کنند یکی از ویژگی های اصلی آلزایمر است.
پروتئین تائو
سلول‌های شما دائماً غذا و سایر منابع را در مسیرهایی مانند ریل راه‌آهن جابه‌جا می‌کنند. پروتئینی به نام تائو به این مسیرهایی که وارد سلول‌ها می‌شوند، از آن خارج می‌شوند، و در ردیف‌های مستقیم باقی می‌مانند، کمک می‌کند. اما در مغز مبتلا به آلزایمر، تائو در هم پیچیده می شود. نظم عصبی ها از هم می پاشند و سلول ها می میرند زیرا نمی توانند مواد را به جایی که نیاز دارند منتقل کنند. برخی از مطالعات نشان می دهد که افراد مبتلا به دیابت دارای تائو درهم پیچیده تری در مغز خود هستند. این می تواند به این معنی باشد که آنها سلول های در حال مرگ بیشتری در مغز خود دارند که می تواند منجر به زوال عقل شود.
آنچه شما می توانید انجام دهید
سطح قند خون خود را مدیریت کنید. برخی دانشمندان به این باوراند که نگه داشتن A1c زیر 7 درصد ممکن است به سلامت مغز شما کمک کند. ورزش کنید. ورزش به سلول های شما کمک می کند انسولین را بهتر استفاده کنند. همچنین به شما کمک می کند قند خون خود را مدیریت کنید و از انسولین بیش از حد در خون و مغز خودداری کنید.
فعالیت بدنی، خون غنی از اکسیژن را به مغز شما می آورد و خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می دهد. در مطالعه ای بر روی بیش از 15000 نفر بالای 55 سال مبتلا به دیابت نوع 2، کسانی که متفورمین (فورتامت، گلوکوفاژ، گلومتزا، ریومت) مصرف می کردند نسبت به افرادی که سایر داروهای دیابت مصرف می کردند کمتر به آلزایمر و سایر انواع زوال عقل مبتلا شدند.
چنانچه از مشکلات مربوط به حافظه رنج می برید، ما در انستیتو سلامت مغز دانا در کنارتان هستیم.
منبع: Alzheimer’s Disease Information: Facts, Causes, Definition, and More (webmd.com)
Type 2 Diabetes: Symptoms, Causes, Diagnosis, and Treatment (webmd.com)
The Link Between Insulin Resistance, Alzheimer’s, & Type 3 Diabetes (webmd.com)
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.