اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلالات مربوط به غذا خوردن و اشتها، اغلب با هم اتفاق می افتد. مبتلایان به اختلالات خوردن ممکن است شرایط روانشناختی دیگری مانند اختلال اضطراب عمومی، اختلال اضطراب اجتماعی یا اختلال وسواس-اجباری (OCD) داشته باشند. در حقیقت، بسیاری از افراد مبتلا به اختلال خوردن نیز دارای یک یا چند اختلال اضطراب هستند که غالباً نشان دهنده اختلال خوردن است.
PTSD چیست؟
پیش از جدیدترین نسخه کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانشناختی، نسخه DSM-5، اختلال PTSD در گروه اختلالات اضطرابی DSM قرار داشت. در سال 2013، تشخیص PTSD به دسته جدیدی از اختلالات به نام اختلالات تروما منتقل شد.
PTSD زمانی تشخیص داده می شود که فرد یک واقعه آسیب زا را تجربه کرده و در پی آن رویداد دچار مشکل بزرگی شود. این حادثه آسیب زا همچنان بر زندگی روزمره آنها حاکم است.
برای تشخیص ابتلا به PTSD در یک شخص، علائم خاصی مد نظر است که می تواند شامل خاطرات ناراحت کننده، کابوس، جلوگیری از یادآوری رویداد، افکار منفی یا احساسات مربوط به آن رویداد، مشکل در تمرکز، اضطراب مداوم و افزایش برانگیختگی فیزیولوژیکی از زمان وقوع این رویداد، باشد. این علائم باید به مدت یک ماه یا بیشتر ادامه یابد.
اختلالات اشتها چیست؟
اختلالات اشتها شرایط پیچیده ای است که بر خوردن غذا تأثیر می گذارد و می تواند به طور جدی سلامت و عملکرد اجتماعی را مختل کند. شایع ترین اختلالات اشتها:
Binge-eating disorder BED: خوردن مقادیر زیادی از غذا در حالی که احساس می کنید ازکنترل شما خارج شده است.
Bulimia nervosa: خوردن مقادیر زیادی از مواد غذایی متناوب با رفتارهایی که برای خنثی کردن تأثیر این خوردن غذا ایجاد شده است
Anorexia nervosa: به دلیل ترس از افزایش وزن، خوردن کافی برای نیازهای انرژی فرد، صورت نمیگیرد.
اینها سه نوع اختلال در خوردن هستند که بیشتر در رابطه با PTSD مورد بررسی قرار گرفته است.
تروما چیست؟
تروما به طیف گسترده ای از تجربیات منفی اشاره دارد. در حالی که در ابتدا اعتقاد بر این بود که اختلالات غذا خوردن اغلب با سوء استفاده جنسی در دوران کودکی در ارتباط است، تعریف تروما گسترده شده است که شامل بسیاری از انواع دیگر قربانی شدن، از جمله موارد دیگر مربوط به کودکان مانند سوء استفاده عاطفی، بی توجهی عاطفی و جسمی، اذیت و آزار است. و تجربیات در بزرگسالان مانند تجاوز جنسی، آزار جنسی. همچنین می تواند شامل بلایای طبیعی، تصادفات وسایل نقلیه و جنگ نیز باشد.
متأسفانه، وقایع آسیب زا نسبتاً متداول است. اکثر مردم در ایالات متحده حداقل یک واقعه آسیب زا در طول زندگی خود را تجربه می کنند.
چگونه PTSD با تروما ارتباط دارد
هر کس می تواند در هر سنی دچار PTSD شود. هر شخصی که دچار تروما شده باشد، دچار PTSD نمی شود. در حقیقت، اکثر افراد قادر به مدیریت وکنترل یک رویداد آسیب زا و حرکت بدون پیشرفت اختلال خواهند بود. برخی دیگر نیز برخی از رفتارها یا علائم زودرس PTSD را نشان می دهند اما هرگز به این اختلال مبتلا نمی شوند.
برخی از عوامل می تواند احتمال ابتلا به PTSD را در اثر آسیب های ناشی از تروما افزایش دهد – این موارد می تواند شامل نوع آسیب، تعداد آسیب های تجربه شده، مشکلات قبلی در ارتباط با اضطراب و افسردگی، حمایت اجتماعی ضعیف و مستعد ژنتیکی باشد.
اختلالات خوردن و PTSD
تروما، از جمله سوء استفاده جنسی در کودکان، یک عامل خطرناک “غیر اختصاصی” برای اختلالات خوردن است – غیر اختصاصی نامیده می شود، زیرا می تواند مقدم بر تعدادی دیگر از اختلالات روانپزشکی نیز باشد. در ایالات متحده، شیوع طول عمر PTSD در 6.4 درصد تخمین زده می شود. نرخ PTSD در بین مبتلایان به اختلالات خوردن کمتر مشخص است، زیرا مطالعات کمی وجود دارد. مطالعاتی وجود دارد که نرخ زیر را برای PTSD در طول عمر نشان می دهد:
زنان مبتلا به bulimia nervosa: به میزان 37-40 درصد
زنان مبتلا به BED: به میزان 21-26 درصد
زنان مبتلا به بی اشتهایی عصبی: 16 درصد
مردان مبتلا به bulimia nervosa : به میزان 66 درصد
مردان مبتلا به BED: به میزان 24 درصد
نرخ PTSD معمولاً در موارد اختلالات خوردن با علائم زخم و پاکسازی از جمله زیرگونه بی اشتهایی-پاکسازی / بیشتر است.
در مورد شیوع بالاتر PTSD در بین افراد مبتلا به اختلالات خوردن نظریه های مختلفی وجود دارد. یک تئوری این است که تروما به طور مستقیم بر تصویر بدن یا احساس خویشتن تأثیر می گذارد و فرد را به سمت تلاش برای تغییر شکل بدن خود سوق می دهد تا از آسیب های بعدی جلوگیری کند.
دیگر اینکه، قرار گرفتن در معرض تروما منجر به اختلال در تنظیم عاطفی (مشکل در مدیریت واکنشهای عاطفی) می شود که به نوبه خود می تواند خطر ابتلا به انواع مختلف مشکلات روانپزشکی از جمله PTSD، اختلال شخصیت مرزی و اختلالات مصرف مواد را افزایش دهد. در این مدل اعتقاد بر این است که binge eating و purging تلاشی از طرف فرد مبتلا برای مدیریت یا خنثی کردن علائم شدید PTSD است. هنگامی که آنها در انجام این کار موفق شوند، رفتارهای اختلال خوردن تقویت می شوند.
درمان روانشناختی
در هر حالتی که چندین بیماری روانپزشکی اتفاق بیفتد، درمان پیچیده تر می شود. این قطعاً می تواند در مورد PTSD و اختلالات خوردن نیز صادق باشد. یک بیمار مبتلا به اختلال در اشتها با PTSD ممکن است در اعتماد کردن به دیگران برای دیکته معالجه مشکل داشته باشد.
دستورالعمل بالینی ویژه ای برای معالجه بیماران مبتلا به PTSD و اختلالات خوردن وجود ندارد. خوشبختانه درمانهای موثری وجود دارند. هر دو PTSD و اختلالات خوردن را می توان با درمان شناختی رفتاری (CBT) بهبود بخشید، درمانی که بر درک رابطه بین افکار، احساسات و رفتارها تمرکز دارد.
درمان روان شناختی، پیشرو در درمان PTSD است. برخی از روشهای درمانی مبتنی بر شواهد برای PTSD عبارتند از:
درمان شناختی پردازش (CPT) می آموزد که چگونه می توانید عقاید ناسازگارانه خود را در مورد آسیب مجدد تغییر دهید.
قرار گرفتن در معرض طولانی مدت (PE) نحوه برخورد با احساسات را آموزش می دهد و شامل صحبت در مورد آسیب است.
Trauma-Focused CBT (TF-CBT) برای کودکان و نوجوانان طراحی شده است و نحوه درک، پردازش و مقابله با تروما را آموزش می دهد.
حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکت چشم (EMDR) به فرد کمک می کند تا هنگام انجام حرکات چشم هدایت، پردازش و درک تروما را انجام دهد.
درمان های روانشناختی نیز روش مقدماتی برای اختلالات خوردن است. درمان شناختی پیشرفته (CBT-E) پروتکل با بیشترین شواهد برای درمان اختلالات خوردن در بزرگسالان است. این مسئله بر تغییر رفتارها متمرکز است که به نوبه خود، به چالش کشیدن افکار مشکل ساز کمک می کند.
در درمان همزمان اختلالات خوردن و PTSD، هیچ نقطه نظر مشترکی درمورد اینکه آیا درمان باید پیاپی باشد (در ابتدا درمان اختلال خوردن یا اول درمان PTSD)، یا همزمان / یکپارچه (درمان اختلال خوردن و PTSD) در همان صورت وجود ندارد.
اگر یک بیمار به دلیل اختلال در خوردن غذا از نظر پزشکی ناپایدار باشد، احتمالاً تا زمانی که این مسائل بهبود نیابند، اختلال خوردن درمان نمی شود. بعضی اوقات، درمان یک اختلال می تواند به مؤثرتر شدن درمان سایر اختلالات دیگر نیز کمک کند.
با این حال، یکی از مشکلات مربوط به درمان پی در پی این است که بعضی اوقات درمان یک اختلال می تواند دیگری را بدتر کند. این می تواند باعث ایجاد چرخه خود پایدار شود و از بهبودی هر دو اختلال جلوگیری می کند. اگر بیمار مبتلا به اختلال خوردن با خاطرات تروما دردناک روبرو شود، ممکن است رفتارهای خود را افزایش دهد تا از احساسات منفی خودداری کند و این اجتناب به حفظ PTSD کمک می کند.
در مقابل، درمان همزمان می تواند در رفع هر دو مشکل به طور همزمان مؤثر باشد، اما هیچ پروتکل درمانی یکپارچه ای برای PTSD و اختلالات خوردن وجود ندارد.
تصمیم دیگر در برنامه ریزی درمانی این است که کدام یک از درمان های فوق الذکر مبتنی بر شواهد باید استفاده شود. نتایج در بین چهار درمان کاملاً مشابه بوده است و هیچ مطالعه ای نشان نداده است که کدام یک ممکن است برای افراد مبتلا به PTSD و اختلالات خوردن مؤثر باشد.
برخی از متخصصان خاطرنشان کردند که CPT ممکن است به CBT-E نزدیکتر باشد، بنابراین یک روش درمانی یکپارچه می تواند جنبه های هر دو را با هم ترکیب کند.
برای بیمارانی که مشکلات بیشتری در زمینه اختلال در تنظیم هیجان و رفتارهای پرخطر دارند، نوعی از رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) ، پروتکل درمان PTSD ، DBT-PE است. این روش درمانی قرار گرفتن در معرض طولانی مدت با DBT را ترکیب می کند. این پروتکل، جدید است و هنوز هیچ مطالعه ای در مورد DBT-PE در خصوص بیماران مبتلا به اختلال در خوردن وجود ندارد، اما برخی از متخصصان معتقدند که این می تواند گزینه مناسبی برای بیماران مبتلا به اختلالات خوردن و PTSD باشد.
معیارهای زیر برای بیماران مبتلا به اختلالات خوردن در مورد شروع درمان PTSD پیشنهاد شده است:
بیمار آمادگی پذیرش درمان را دارد.
بیمار به اندازه کافی تغذیه می شود و می تواند اطلاعات را پردازش کند.
علائم اختلال خوردن نسبتاً تحت کنترل است.
بیمار توانایی کافی در تحمل احساسات منفی را نشان می دهد.
بیماران مبتلا به PTSD و اختلالات خوردن باید ارزیابی جامعی داشته باشند. برخی از بیماران ممکن است در اوایل درمان احساس راحتی نکنند، بنابراین ارزیابی باید یک روند مداوم باشد. درمانگر آنها باید یک فرمول موردی را ایجاد کند که به آنها کمک می کند رابطه بین اختلال خوردن و PTSD را درک کنند و می تواند به آن ها در راهنمایی به منظور رفع اختلالات مختلف کمک کند.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
MindVeryWell
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.