اختلال طیف اوتیسم یک وضعیت مرتبط با رشد مغز است که بر نحوه درک و معاشرت فرد با دیگران تأثیر می گذارد و باعث ایجاد مشکلاتی در تعامل اجتماعی و ارتباطات می شود. این اختلال همچنین شامل الگوهای رفتاری محدود و تکراری است. اصطلاح «طیف» در اختلال طیف اوتیسم به طیف وسیعی از علائم و شدت آن اشاره دارد.
اختلال طیف اوتیسم شامل شرایطی است که قبلاً جداگانه در نظر گرفته می شد. اوتیسم، سندرم آسپرگر، اختلال تجزیه کننده دوران کودکی و شکل نامشخصی از اختلال نافذ رشد. برخی از افراد هنوز از اصطلاح “سندرم آسپرگر” استفاده می کنند، که عموماً تصور می شود در انتهای خفیف اختلال طیف اوتیسم قرار دارد.
اختلال طیف اوتیسم در اوایل کودکی شروع می شود. در نهایت باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد جامعه می شود. برای مثال از نظر اجتماعی، مدرسه و محل کار مشکلاتی را ایجاد می کند. اغلب کودکان در سال اول علائم اوتیسم را نشان می دهند. به نظر می‌رسد تعداد کمی از کودکان در سال اول به طور طبیعی رشد می‌کنند و پس از آن بین 18 تا 24 ماهگی زمانی که علائم اوتیسم در آنها ایجاد می‌شود، دوره پسرفت را پشت سر می‌گذارند.
در حالی که هیچ درمانی برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد، درمان فشرده و زودهنگام می تواند تفاوت بزرگی در زندگی بسیاری از کودکان ایجاد کند.
علائم اوتیسم
- برخی از کودکان علائم اختلال طیف اوتیسم را در اوایل دوران نوزادی نشان می دهند: مانند کاهش تماس چشمی، عدم پاسخ به نام خود یا بی تفاوتی به مراقبین.
- سایر کودکان ممکن است در چند ماه یا چند سال اول زندگی به طور طبیعی رشد کنند، اما ناگهان گوشه‌گیر یا پرخاشگر شوند یا مهارت‌های زبانی خود را از دست بدهند. علائم معمولا در سن 2 سالگی دیده می شود.
هر کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم احتمالاً دارای یک الگوی رفتاری منحصر به فرد و شدت متفاوت است. از عملکرد پایین تا عملکرد بالا.
- برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در یادگیری مشکل دارند.
- برخی نشانه‌هایی از هوش کمتر از حد معمول دارند.
- سایر کودکان مبتلا به این اختلال از هوش طبیعی تا بالایی برخوردارند. آنها به سرعت یاد می گیرند، اما در برقراری ارتباط و به کار بردن آنچه می دانند در زندگی روزمره و سازگاری با موقعیت های اجتماعی مشکل دارند.
به دلیل ترکیب منحصر به فرد علائم در هر کودک، گاهی اوقات تشخیص شدت ممکن است دشوار باشد. به طور کلی بر اساس سطح اختلالات و نحوه تأثیر آنها بر توانایی عملکرد است.
در زیر برخی از علائم رایج که توسط افرادی که دارای اختلال طیف اوتیسم هستند نشان داده شده است.
ارتباطات و تعامل اجتماعی
یک کودک یا بزرگسال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است مشکلاتی در تعامل اجتماعی و مهارت های ارتباطی داشته باشد، از جمله هر یک از علائم زیر:
- به نام خود پاسخ نمی دهد یا به نظر می رسد گاهی اوقات صدای شما را نمی شنود
- از در آغوش گرفته شدن مقاومت می کند. به نظر می رسد که ترجیح می دهد به تنهایی بازی کند و به دنیای خودش باشد.
- تماس چشمی ضعیفی دارد و حالت چهره ندارد.
- صحبت نمی کند یا با تاخیر صحبت می کند، یا توانایی قبلی در بیان کلمات یا جملات را از دست می دهد.
- نمی‌تواند مکالمه‌ای را شروع کند یا ادامه دهد، یا فقط یک مکالمه را برای درخواست یا برچسب‌گذاری موارد شروع می‌کند.
- با لحن یا ریتم غیرعادی صحبت می کند. ممکن است از صدای آواز یا گفتار ربات مانند استفاده کند.
- کلمات یا عبارات را کلمه به کلمه تکرار می کند، اما نحوه استفاده از آنها را نمی داند.
- به نظر نمی رسد سوالات یا دستورالعمل های ساده را درک کند.
- عواطف یا احساسات را بیان نمی کند و از احساسات دیگران بی خبر به نظر می رسد.
- به اشیایی اشاره نمی کند یا برای اشتراک علاقه ندارد.
- در تشخیص نشانه های غیرکلامی مانند تفسیر حالات چهره، وضعیت بدن یا لحن صدای دیگران مشکل دارد.
الگوهای رفتاری
یک کودک یا بزرگسال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است الگوهای رفتاری، علایق یا فعالیت های محدود و تکراری داشته باشد، از جمله هر یک از علائم زیر:
- حرکات تکراری مانند چرخیدن یا تکان دادن دست را انجام می دهد
- فعالیت هایی را انجام می دهد که می تواند به خود آسیب برساند، مانند گاز گرفتن یا ضربه زدن به سر
- روال یا مناسک خاصی را ایجاد می کند و با کوچکترین تغییر دچار اختلال می شود
- مشکلات هماهنگی دارد یا الگوهای حرکتی عجیبی دارد. مانند دست و پا چلفتی بودن یا راه رفتن روی انگشتان پا، و زبان بدن عجیب، سفت یا اغراق آمیز دارد.
- مجذوب جزئیات یک شی، مانند چرخ‌های چرخان یک ماشین اسباب‌بازی است، اما هدف یا عملکرد کلی شی را درک نمی‌کند.
- به طور غیرعادی به نور، صدا یا لمس حساس است. اما ممکن است نسبت به درد یا دما بی تفاوت باشد.
- درگیر بازی های تقلیدی یا ساختگی نمی شود.
- بر روی یک شی یا فعالیت با شدت یا تمرکز غیر طبیعی ثابت می شود.
- ترجیحات غذایی خاصی دارد، مانند خوردن تنها چند غذا، یا امتناع از غذاهای با بافت خاص.
با بالغ شدن، برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بیشتر با دیگران درگیر می شوند و اختلالات کمتری در رفتار نشان می دهند. برخی، معمولاً آنهایی که کمترین مشکلات را دارند، در نهایت ممکن است زندگی عادی یا تقریباً عادی داشته باشند. با این حال، برخی دیگر همچنان با مهارت های زبانی یا اجتماعی مشکل دارند و سال های نوجوانی می تواند مشکلات رفتاری و عاطفی بدتری را به همراه داشته باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
نوزادان با سرعت رشد می کنند و بسیاری از آنها از جدول زمانی دقیقی که در برخی کتاب های والدین یافت می شود پیروی نمی کنند. اما کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم معمولاً برخی از علائم تاخیر در رشد را قبل از 2 سالگی نشان می دهند.
اگر نگران رشد فرزندتان هستید یا مشکوک هستید که فرزندتان ممکن است به اختلال طیف اوتیسم مبتلا باشد، نگرانی های خود را با پزشک خود در میان بگذارید. علائم مرتبط با این اختلال همچنین می تواند با سایر اختلالات رشدی مرتبط باشد.
علائم اختلال طیف اوتیسم اغلب در اوایل رشد ظاهر می شوند. زمانی که تاخیرهای آشکاری در مهارت های زبانی و تعاملات اجتماعی وجود دارد.
پزشک شما ممکن است آزمایش‌های رشدی را برای تشخیص تاخیر در مهارت‌های شناختی، زبانی و اجتماعی توصیه کند، اگر کودک شما:
- اگر تا 6 ماهگی با لبخند یا ابراز خوشحالی پاسخ نمی دهد
- یا 9 ماهگی صداها یا حالات چهره را تقلید نمی کند
- یا اینکه تا 12 ماهگی غرغر نمی کند و غرغر نمی کند
- تا 16 ماهگی تک کلمه نمی گوید
- تا 18 ماهگی “باورپذیر” بازی نمی کند یا وانمود نمی کند
- تا 24 ماهگی عبارات دو کلمه ای را نمی گوید
- مهارت های زبانی یا مهارت های اجتماعی را در هر سنی از دست می دهد
برای اینکه بتوانید درمان اوتیسم را به نحو موثرتری برای کودکتان انجام دهید بهتر است زیر نظر یک مرکز چند تخصصی معتبر باشید. برای اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان و تخصصی با ما در انستیتو سلامت مغز دانا در تماس باشید.
منبع: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/autism-spectrum-disorder/symptoms-causes/syc-20352928
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.