نوروپاتی محیطی چیست؟

نوروپاتی محیطی یک اختلال در اعصاب محیطی است. این اعصاب پیام هایی را بین سیستم عصبی مرکزی، مغز و نخاع و بقیه بدن ارسال می کنند.

نوروپاتی محیطی یک اصطلاح کلی است که بسیاری از شرایط ناشی از آسیب به سیستم عصبی محیطی را توصیف می کند که مسئول ارسال اطلاعات حسی به و از سیستم عصبی مرکزی است. به عنوان مثال، اعصاب محیطی می توانند به بدن بفهمانند که دست ها چه زمانی سرد هستند.

نوروپاتی محیطی بیش از 20 میلیون فرد را در ایالات متحده به طور کلی مبتلا کرده است. این بیماری می تواند باعث از دست دادن سیگنال های عصبی طبیعی یا سیگنال های نامناسب یا مخدوش شود.

این بیماری می تواند طیف وسیعی از اعصاب مختلف را تحت تأثیر قرار دهد، بنابراین می تواند مکان های مختلفی را به روش های مختلف تحت تأثیر قرار دهد. می تواند یک عصب یا چندین عصب را به طور همزمان تحت تاثیر قرار دهد.

نمونه هایی از نوروپاتی محیطی عبارتند از :

• نورالژی پس از تبخال، که می تواند به دنبال زونا رخ دهد و ماه ها پس از ناپدید شدن بثورات باقی بماند
• فلج عصب اولنار، مانند پس از آسیب به آرنج.
• سندرم تونل کارپال، که فشرده سازی اعصاب در مچ دست است.
• فلج عصب پرونئال که در اثر فشردگی عصب فیبولار در ساق پا ایجاد می شود.
• فلج بل، که یک نوروپاتی تک عصبی است که صورت را تحت تاثیر قرار می دهد.

علائم

علائم نوروپاتی محیطی ممکن است بسته به نوع نوروپاتی متفاوت باشد. محققان100 نوع مختلف  از نوروپاتی شناسایی کرده اند.

به طور کلی، انواع به سه دسته طبقه بندی می شوند که هر کدام مجموعه ای از علائم خاص خود را دارند. آن ها هستند:

نوروپاتی حسی

این نورپاتی بر اعصاب حسی تأثیر می گذارد، که بر حس درد، لمس و دما تأثیر می گذارد.

شخص ممکن است موارد زیر تجربه کند  :

• کاهش احساس لرزش و لمس
• سوزن و سوزن و حساسیت بیش از حد
• افزایش درد یا ناتوانی در احساس درد
• از دست دادن توانایی تشخیص تغییرات گرما و سرما
• مشکل در هماهنگی و تعادل
• دردهای سوزش دار، دردهای با حس چاقو خوردن به بدن که ممکن است در شب بدتر شوند

به خصوص در مواردی که علت آن دیابت باشد، نوروپاتی حسی نیز می تواند به زخم پا و ساق پا، عفونت و قانقاریا  منجر شود.

نوروپاتی حرکتی

نرووپاتیبر  ماهیچه هایی که مغز آگاهانه آنها را کنترل می کند تاثیر می گذارد .

علائم عبارتند از:

• ضعف عضلانی که منجر به بی ثباتی و مشکل در انجام حرکات کوچک مانند بستن دکمه های پیراهن می شود
• تحلیل رفتن عضلات
• انقباض و گرفتگی عضلات
• کوچک شدن عضلات

نوروپاتی اتونومیک

این نوع نوروپاتی بر  فرآیندهای بدن که مغز به طور غیرارادی آنها را کنترل می کند تاثیر می گذارد. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تعریق زیاد
• عدم تحمل گرما
• مشکلات مربوط به کنترل روده یا مثانه
• مشکلات فشار خون
• مشکل در بلع

رفتار

درمان یا علت زمینه‌ای را هدف قرار می‌دهد، یا هدف آن تسکین درد علامت‌دار و جلوگیری از آسیب بیشتر است. درمان ها عبارتند از  :

• حفظ سلامت اعصاب با حفظ یک سبک زندگی سالم. این می تواند شامل ورزش کردن، تغذیه سالم، حفظ وزن مناسب، اصلاح کمبود ویتامین ها و عدم مصرف الکل یا سیگار باشد.
• مدیریت قند خون در موارد نوروپاتی دیابتی، برای جلوگیری از آسیب بیشتر عصبی.
• مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی زمانی که علت آن اختلال خود ایمنی باشد یا استفاده از پلاسمافرزیس، روشی که خون را برای کاهش التهاب پاک می کند.
• از بین بردن قرار گرفتن در معرض سم مشکوک، یا توقف یک داروی مشکل ساز، برای جلوگیری از آسیب بیشتر عصبی.
• استفاده از بریس های دست و پا یا کفش های ارتوپدی برای کمک به مقابله با ناتوانی جسمی ناشی از علائم حرکتی.

داروها برای دردهای عصبی

داروهایی که ممکن است به تسکین علائم کمک کنند، اما مشکل را درمان نمی کنند، عبارتند از  :

• داروهایی که معمولاً برای صرع استفاده می شوند ، مانند کاربامازپین
• داروهای ضد افسردگی، مانند ونلافاکسین
• دولوکستین، که ممکن است به افراد مبتلا به نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی کمک کند.
• برچسب های پوستی تجویزی، مانند لیدودرم، برای تسکین موقت درد موضعی. این داروها شامل لیدوکائین بی حس کننده موضعی است. برچسب ها مانند باند هستند و فرد می تواند آنها را به اندازه برش دهد.
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) ، مانند ایبوپروفن، که ممکن است به کنترل درد کمک کند. این داروها بدون نسخه در دسترس هستند.
• پمادها و کرم های موضعی، مانند کپسایسین حاوی فلفل تند، که ممکن است درد را نیز کاهش دهد.

برای جلوگیری از تداخلات ناخواسته، در انتخاب درمان فرد باید داروهایی را که فرد برای سایر شرایط مصرف می کند، در نظر بگیرد.

درمان های مونو نوروپاتی

هنگامی که نوروپاتی یک فرد در نتیجه فشردگی یک عصب رخ می دهد، بدون توجه به اینکه کدام عصب درگیر است، درمان مشابه است. رویکرد به ثابت یا گذرا بودن فشرده سازی بستگی دارد.

فلج عصب اولنار، رادیال یا پرونئال ممکن است موقتی و برگشت پذیر باشد درصورتیکه فرد به سادگی از علت فشرده سازی عصب اجتناب کند. به عنوان مثال، فرد مبتلا به فلج عصب اولنار نباید به آرنج آسیب دیده تکیه کند.

ممکن است فرد نیاز به استراحت، استفاده از گرما یا مصرف یک دوره محدود دارو برای کاهش التهاب داشته باشد.

در سندرم تونل کارپال، درمان محافظه کارانه شامل آتل زدن مچ دست و مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی خوراکی یا تزریقی است.

اگر نوروپاتی تک عصب به این اقدامات پاسخ ندهد، جراحی ممکن است در موارد نادر یک گزینه باشد. در صورتی که فشردگی عصب ثابت شده باشد، برای مثال زمانی که علت آن تومور باشد، ممکن است جراحی نیز ضروری باشد.

پزشک باید در هر مرحله ای که باشد، فرد را به متخصص درد یا یک تخصص بالینی مربوطه ارجاع دهد:

• درد آنها شدید است
• درد آنها به طور قابل توجهی فعالیت های روزانه و کیفیت زندگی را محدود می کند
• یک وضعیت سلامت زمینه ای بدتر می شود

درمان های طبیعی

اقدامات غیر دارویی برای نوروپاتی محیطی عبارتند از  استفاده از بسته های گرم یا سرد، مگر اینکه گرما یا سرما علائم را بدتر کند.

تسکین استرس و سایر درمان های مکمل شامل مدیتیشن، تکنیک های آرام سازی، ماساژ و طب سوزنی است. اینها ممکن است به فرد کمک کند تا با درد ناشی از این بیماری کنار بیاید.

برخی افراد دریافتند که استفاده از دستگاه تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) کمک می کند. این دستگاه با ارسال یک جریان الکتریکی کوچک پیام های عصبی را قطع می کند. تحقیقات اثربخشی این درمان را تایید نکرده است.

علل

بسیاری از انواع نوروپاتی “ایدیوپاتیک” یا با علت ناشناخته هستند، اما تعدادی از شرایط می توانند باعث ایجاد مشکل شوند. اینها عبارتند از:

• بیماری مزمن کلیه: اگر کلیه ها به طور طبیعی کار نکنند، عدم تعادل نمک ها و مواد شیمیایی می تواند باعث نوروپاتی محیطی شود.
• صدمات: استخوان های شکسته و گچ های محکم می توانند مستقیماً به اعصاب فشار وارد کنند.
• عفونت ها: زونا، عفونت HIV ، بیماری لایم و بیماری های ویروسی می توانند منجر به آسیب عصبی شوند.
• سندرم گیلن باره: این یک نوع خاص از نوروپاتی محیطی است که توسط عفونت ایجاد می شود.
• برخی از اختلالات خود ایمنی: اینها شامل آرتریت روماتوئید و لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) است.
• برخی از انواع سرطان : از جمله لنفوم و مولتیپل میلوما
• بیماری مزمن کبد

علل دیگر می تواند شامل موارد زیر باشد:

• مصرف بیش از حد الکل
• برخی از داروها، مانند شیمی درمانی و داروهای درمان HIV
• کمبود ویتامین B12 یا فولات
• قرار گرفتن در معرض سمومی مانند حشره کش ها و حلال ها

اختلالات عروق خونی کوچک می تواند خون رسانی به اعصاب را کاهش دهد و در نتیجه باعث آسیب بافت عصبی شود. برخی از تومورهای خوش خیم نیز می توانند بر بافت عصبی تأثیر بگذارند و منجر به درد نوروپاتیک شوند.

نوروپاتی دیابتی

دیابت شایع ترین علت نوروپاتی مزمن محیطی در ایالات متحده است. 60-70   درصد افراد مبتلا به دیابت نوعی آسیب به اعصاب حسی، حرکتی یا خودمختار خود خواهند داشت. بسیاری از افراد دچار مشکلات پا و زخم خواهند شد.

سطح بالای قند خون باعث آسیب به دیواره رگ های خونی ریز می شود که اکسیژن و مواد مغذی را به اعصاب انتهای دست ها و پاها و اندام های ضروری بدن مانند چشم ها، کلیه ها و قلب می رسانند. هر زمان که پوست آسیب ببیند، از دست دادن حس خطر آسیب را بیشتر می کند.

تشخیص

نوروپاتی محیطی علائم مختلفی با علل احتمالی زیادی ایجاد می کند.

یک پزشک معمولا شروع  با گرفتن سابقه پزشکی فرد این شامل جمع آوری اطلاعات در مورد همه علائم، اما همچنین جزئیات در مورد زندگی یک فرد، قرار گرفتن در معرض محیطی بالقوه، و هر گونه خطر بیماری های عفونی یا عصبی است.

مرحله بعدی باید یک معاینه فیزیکی و عصبی باشد که به پزشک کمک می کند هر گونه آسیب عصبی را شناسایی کند. آزمایش‌های بالقوه‌ای که پزشک ممکن است انجام دهد شامل سرعت هدایت عصبی (NCV) و الکترومیوگرافی (EMG) است. این تست ها قدرت سیگنال عصبی و فعالیت الکتریکی را اندازه گیری می کنند.

پزشک همچنین ممکن است بیوپسی عصبی را انجام دهد. در موارد مشکوک به نوروپاتی محیطی اتونومیک، فرد می تواند آزمایش QSART را انجام دهد که توانایی آنها را برای تعریق اندازه گیری می کند.

برای برخی از انواع نوروپاتی‌ها، مانند فشرده‌سازی عصب، فرد می‌تواند اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) را انجام میدهد. گزینه دیگر سونوگرافی عضلانی و اعصاب است، اما این روش رایج نیست.

اگر پزشک تأیید کند که نوروپاتی وجود دارد، پزشک به دنبال علت خواهد بود. سپس پزشک ممکن است فرد را برای انجام آزمایش خون بفرستد تا دیابت و سایر شرایط بالقوه زمینه ای را بررسی کند.

پزشک ممکن است کمبود ویتامین، اختلال عملکرد کبد یا کلیه، عفونت ها، اختلالات متابولیک یا هر سلول ایمنی که ممکن است نشان دهنده یک اختلال ایمنی باشد را بررسی کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایشی را برای رد یک اختلال ژنتیکی تجویز کند.

اگر هیچ یک از این آزمایش ها نتواند دلیلی را نشان دهد، پزشک ممکن است آزمایش های اضافی انجام دهد.

چگونه نوروپاتی محیطی را به طور طبیعی درمان کنیم

اعصاب محیطی اطلاعات را به مغز و نخاع می فرستند. آسیب به این اعصاب می تواند بر سیگنال دهی آنها تأثیر بگذارد و در نتیجه انواع احساسات دردناک یا غیرعادی ایجاد شود. پزشکان این آسیب را نوروپاتی محیطی می نامند.

افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی ممکن است احساس سوزن سوزن شدن دردناک، احساس گرما و سرما، یا درد تیرکشنده در ناحیه آسیب دیده را تجربه کنند.

از آنجایی که نوروپاتی اغلب دست ها و پاها را تحت تاثیر قرار می دهد، علائم ممکن است در این نواحی شروع شود. با این حال، اعصاب محیطی در سراسر بدن قرار دارند، بنابراین ممکن است علائم در جای دیگری وجود داشته باشد و علائم مختلفی در مکان‌های مختلف وجود داشته باشد.

برخی از درمان های طبیعی ممکن است به کاهش برخی از علائم کمک کنند. در برخی موارد، مداخلات طبیعی ممکن است به جلوگیری از آسیب بیشتر عصبی کمک کند.

در زیر، با شش مورد از این درمان های طبیعی و همچنین اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری آشنا شوید.

1. ورزش کنید

پپورزش منظم ممکن است به کاهش علائم نوروپاتی محیطی کمک کند.

ورزش باعث تقویت عضلات می شود و این ممکن است برخی از علائم نوروپاتی را کاهش دهد.

ورزش همچنین می تواند به مبارزه با چندین مشکل سلامتی که باعث نوروپاتی می شود کمک کند. به عنوان مثال، دیابت می تواند منجر به نوروپاتی محیطی شود. ورزش به بدن کمک می کند سطح قند خون را مدیریت کند که ممکن است خطر ابتلا به دیابت و عوارض آن را کاهش دهد.

علاوه بر این، ورزش فشار روی رگ‌های خونی محیطی را کاهش می‌دهد، که ممکن است برای افراد در معرض خطر نوروپاتی مفید باشد.

2. تغییرات رژیم غذایی

دیابت یکی از علل اصلی نوروپاتی محیطی است. تغییرات رژیم غذایی که سطح قند خون فرد را کاهش می دهد می تواند علائم نوروپاتی را کاهش دهد یا به طور بالقوه از آن جلوگیری کند.

رژیم غذایی سرشار از فیبر و کم کربوهیدرات های ساده می تواند از افزایش قند خون جلوگیری کند. همچنین، اجتناب از غذاهای زیر ممکن است کمک کند، از جمله:

• محصولات نان سفید، از جمله پاستا
• شیرینی ها
• تنقلات فرآوری شده

سایر تغییرات رژیم غذایی ممکن است برای افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی مفید باشد، خواه دیابت داشته باشند یا نباشند.

موارد زیر را امتحان کنید:

• خوردن غذاهای غنی از آنتی اکسیدان، مانند زغال اخته، گردو، ماهی چرب و روغن بذر کتان، که ممکن است با التهاب مقابله کند.
• خوردن مواد غذایی با فیبر بالا و غذاهایی که بدن به کندی جذب می کند، مانند برخی سبزیجات، میوه ها و آجیل ها
• مصرف کمتر از 2300 میلی گرم سدیم در روز
• محدود کردن چربی های اشباع و ترانس
• کاهش یا حذف مصرف الکل

3. ترک سیگار

سیگار یک عامل خطر برای نوروپاتی محیطی است زیرا عروق خونی محیطی را باریک می کند و به آن آسیب می رساند.

همچنین می‌تواند علائم این آسیب عصبی را بدتر کند، حتی زمانی که شرایط دیگر یا عامل سبک زندگی علت اصلی نوروپاتی باشد.

ترک سیگار می تواند جریان خون را بهبود بخشد و منجر به رگ های خونی سالم تر شود.

 ویتامین ها

طیف وسیعی از مکمل های موجود وجود دارد که ممکن است به درمان نوروپاتی محیطی کمک کند.

تعدادی از ویتامین ها و مکمل ها ممکن است از سلامت اعصاب حمایت کرده و علائم نوروپاتی محیطی را کاهش دهند.

به گفته بنیاد نوروپاتی محیطی، این موارد عبارتند از:

• ویتامین های B کمپلکس : کمبود B-12 می تواند به پوشش محافظ اعصاب آسیب برساند، در حالی که کمبود B-9 می تواند سلامت اعصاب را مختل کند.مکمل B-1 ، B-6 و B-12 ممکن است به کاهش درد نوروپاتیک در افراد مبتلا به این کمبودها کمک کند.
• ویتامین E : ویتامین E یک آنتی اکسیدان است و غذاهای غنی از این ویتامین ممکن است التهاب را که منجر به آسیب عصبی می شود کاهش دهد. ویتامین E همچنین ممکن است به برخی از علائم نوروپاتی از جمله سوزش و سوزن سوزن شدن کمک کند.
• استیل ال کارنیتین (ALC) : برخی تحقیقات نشان می دهد که ALC ممکن است به نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی کمک کند .
• اسید آلفا لیپوئیک : اسید آلفا لیپوئیک ممکن است درد سوزش را در افراد مبتلا به دیابت کاهش دهد. با این حال، پزشکان نمی دانند که آیا این روش برای افراد مبتلا به نوروپاتی مرتبط با شیمی درمانی بی خطر است یا موثر.
• اسیدهای چرب امگا 3 : ماهی های چرب سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند. این چربی‌های سالم ممکن است به کاهش التهاب و حمایت از سیستم عصبی سالم کمک کنند و به طور بالقوه از نوروپاتی یا کاهش علائم جلوگیری کنند.
• N-استیل سیستئین : این یک آنتی اکسیدان است که می تواند احساس درد را کاهش دهد. در یک مطالعه روی موش‌ها، آنزیم‌های خاصی را که ممکن است منجر به درد نوروپاتیک شوند، مسدود کرد.
• منیزیم و کلسیم : وقتی فرد آنها را با هم مصرف می کند، منیزیم و کلسیم ممکن است به رفع گرفتگی عضلانی کمک کند، که ناراحتی نوروپاتی را تشدید می کند. با این حال، دوزهای بالا می تواند باعث اسهال شود .
• گلوتامین : این یک اسید آمینه غیر ضروری است که ممکن است به محافظت از سیستم عصبی کمک کند، اما درک کامل اثرات آن به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.

5. تکنیک های آرامش

تکنیک های آرام سازی ممکن است به فرد کمک کند تا درد ناشی از نوروپاتی را بهتر مدیریت کند. تنفس عمیق، مدیتیشن و آرامش تدریجی ممکن است کمی تسکین دهند.

برخی از تکنیک‌های تمدد اعصاب، مانند یوگا، تای چی، و کشش ترکیبی، ممکن است استرس را کاهش دهند و وضعیت بدن را بهبود بخشند و برخی از اثرات دردناک نوروپاتی را کاهش دهند.

6. طب جایگزین

برخی از افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی، طب جایگزین، از جمله طب سوزنی، تکنیک های کایروپراکتیک، و روش های مبتنی بر انرژی را امتحان می کنند.

محققان هنوز این روش ها را به طور کامل مطالعه نکرده اند. در حال حاضر، شواهد قانع کننده کمی نشان می دهد که آنها کار می کنند.

برای استفاده بیشتر از طب جایگزین، سعی کنید آن را با درمان های سنتی مانند دارو و ورزش همراه کنید.

نکاتی برای پیشگیری

بسیاری از تغییرات سبک زندگی که می تواند علائم نوروپاتی محیطی را کاهش دهد نیز می تواند از آن جلوگیری کند. اینها شامل ورزش، داشتن یک رژیم غذایی متنوع و سالم، و حفظ وزن بدن سالم است .

برخی از استراتژی های دیگر که ممکن است کمک کند عبارتند از:

• دریافت درمان برای شرایط پزشکی، مانند دیابت، که می تواند باعث نوروپاتی شود
• کنترل سطح گلوکز خون از طریق رژیم غذایی، ورزش و دارو
• اجتناب از مصرف بیش از حد الکل
• ترک سیگار

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر فردی علائم نوروپاتی را دارد، باید با پزشک خود صحبت کند.

بسیاری از مشکلات سلامتی می توانند باعث نوروپاتی شوند، از جمله:

• عفونت ها
• صدمات جسمی
• دیابت
• بیماری های خود ایمنی
• مشکلات کلیوی و کبدی
• سرطان

علاوه بر این، برخی داروها، از جمله برخی از داروهای شیمی درمانی، می توانند منجر به نوروپاتی شوند.

هر فردی که دچار گزگز، درد، بی‌حسی یا احساس غیرعادی در پاها یا دست‌ها می‌شود، باید فوراً به پزشک مراجعه کند، به خصوص اگر دیابت دارد.

نوروپاتی را خود تشخیص داده یا خوددرمانی نکنید. تشخیص و درمان صحیح می تواند از بدتر شدن نوروپاتی جلوگیری کند.

هر کسی که تشخیص نوروپاتی دارد باید با پزشک تماس بگیرد اگر:

• علائم به طور ناگهانی بدتر می شوند
• درد نوروپاتی شدید می شود
• درد یا علائم دیگر به ناحیه دیگری از بدن گسترش می یابد
• افراد  زخم یا جراحت روی پا دارند
• افراد تورم، تب یا سایر علائم عفونت دارند

خلاصه

نوروپاتی محیطی شامل آسیب به اعصاب محیطی است. می تواند دلایل متعددی از جمله دیابت داشته باشد.

نوروپاتی محیطی می تواند ناامید کننده، دردناک و درمان آن دشوار باشد بنابراین پیشگیری کلیدی است. هرکسی که بیماری مرتبط با نوروپاتی دارد باید در مورد راه های کاهش خطر خود بیاموزد. یک پزشک می تواند این اطلاعات را ارائه دهد.

تعدادی از مداخلات طبیعی می تواند به پیشگیری یا درمان نوروپاتی محیطی کمک کند، از جمله حفظ یک رژیم غذایی متعادل و سالم، ورزش و ترک سیگار.

افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی ممکن است مجبور باشند چندین روش درمانی یا ترکیبی را قبل از یافتن موثرترین گزینه امتحان کنند. از یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی در مورد استراتژی های مختلف سوال کنید.

اکثر افراد مبتلا به نوروپاتی محیطی متوجه می شوند که تنظیم سبک زندگی به بهبود علائم کمک می کند.

نوروپاتی محیطی شرایط مختلفی را توصیف می کند که به سیستم عصبی محیطی آسیب می رساند. بسیاری از بیماری های زمینه ای می توانند باعث نوروپاتی شوند که منجر به اختلال در سیگنال های عصبی فرد می شود.

علائم فرد بسته به اعصاب آسیب دیده و نوع نوروپاتی متفاوت خواهد بود. این وضعیت بیش از 20 میلیون  نفر در ایالات متحده را مبتلا کرده است.

چشم انداز

چشم انداز نوروپاتی محیطی بسته به علت زمینه ای و اینکه کدام اعصاب آسیب دیده اند متفاوت است.

اگر علت زمینه‌ای درمان شود، برخی از موارد ممکن است با گذشت زمان بهبود یابد، اما در برخی دیگر، آسیب ممکن است دائمی باشد یا به مرور زمان بدتر شود.

A.S.Jafari

دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.