مقدمه: شکم درد و سرگیجه
درد شکم یا معده درد و سرگیجه اغلب دست به دست هم می دهند. به منظور یافتن علت این علائم، مهم است که بدانید کدام یک اول ایجاد شده است. درد در اطراف ناحیه شکم شما می تواند موضعی یا در تمام نقاط احساس شود. همچنین می تواند نواحی دیگر بدن را تحت تاثیر قرار دهد. اغلب اوقات، سرگیجه پس از درد شکم به عنوان یک علامت ثانویه ظاهر می شود. سرگیجه مجموعه ای از احساسات است که باعث می شود احساس عدم تعادل یا بی ثباتی کنید. در ادامه به این سوال که علت درد شکم و سرگیجه چیست می پردازیم.
علائم درد شکم می تواند:
- تیز
- مبهم
- آزاردهنده
- ادامه دار
- روشن و خاموش
- سوزش
- گرفتگی
- درد شدید از هر نوع می تواند باعث ایجاد احساس سبکی سر یا سرگیجه شود. شکم درد و سرگیجه اغلب بدون درمان برطرف می شود. ممکن است پس از کمی استراحت احساس بهتری داشته باشید. بنشینید یا دراز بکشید و ببینید آیا تفاوتی را مشاهده می کنید یا خیر.
شکم درد و سرگیجه همراه با علائم دیگر
اگر درد شکمی و سرگیجه شما با علائم دیگری مانند تغییر در بینایی و خونریزی نیز همراه باشد، می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد. اگر علائم شما ناشی از آسیب است، با فعالیت های روزانه شما تداخل می کند یا به تدریج بدتر می شود، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. در موارد نادر، درد قفسه سینه می تواند شبیه درد شکم باشد. درد حتی اگر از قفسه سینه شروع شود به ناحیه بالای معده شما منتقل می شود.
اگر علاوه بر شکم درد و سرگیجه این موارد را احساس کردید فوراً با پزشک تماس بگیرید:
- ضربان قلب غیر طبیعی
- سبکی سر
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- درد یا فشار در شانه، گردن، بازوها، پشت، دندان ها یا فک
- پوست عرق کرده و لطیف
- تهوع و استفراغ
اینها علائم حمله قلبی هستند و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند.
علل احتمالی درد شکم و سرگیجه
- آپاندیسیت
- حاملگی خارج رحمی
- پانکراتیت
- مسمومیت غذایی
- خونریزی گوارشی
- مسمومیت غذایی و گیاهی
- مگاکولون سمی
- سوراخ شدن روده یا معده
- آنوریسم آئورت شکمی
- پریتونیت
- سرطان معده
- بحران آدیسون (بحران حاد آدرنال)
- کتواسیدوز الکلی
- اختلال اضطراب
- آگورافوبیا
- سنگ کلیه
- هیپوگلیسمی (قند خون پایین)
- ایلئوس
- سوختگی های شیمیایی
- آنفلوآنزای معده
- میگرن شکمی
- حساسیت به دارو
- سوء هاضمه
- سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یا قاعدگی دردناک
- بیماری عروق محیطی
- مسمومیت با الکل ایزوپروپیل
- اندومتریوز
- دریازدگی
- ورزش بیش از حد
- کم آبی بدن
چه چیزی می تواند باعث درد شکم و سرگیجه بعد از غذا خوردن شود؟
افت فشار خون پس از غذا
اگر بعد از خوردن غذا احساس درد شکم و سرگیجه می کنید، ممکن است به این دلیل باشد که فشار خون شما تثبیت نشده است. به این افت ناگهانی فشار خون بعد از غذا، افت فشار خون پس از غذا گفته می شود.
به طور معمول، هنگام غذا خوردن، جریان خون به معده و روده کوچک افزایش می یابد. قلب شما همچنین برای حفظ جریان خون و فشار در بقیه بدن شما سریعتر می تپد. در افت فشار خون پس از غذا، خون شما در همه جا به جز سیستم گوارش کاهش می یابد. این عدم تعادل می تواند باعث این موارد شود:
- سرگیجه
- درد معده
- درد قفسه سینه
- حالت تهوع
- تاری دید
در افراد مسن و افرادی که گیرنده های عصبی یا حسگرهای فشار خون آسیب دیده دارند، بیشتر دیده می شود. این گیرنده ها و حسگرهای آسیب دیده بر نحوه واکنش سایر قسمت های بدن در طول هضم تأثیر می گذارند.
زخم معده
زخم معده یک زخم باز در پوشش داخلی معده شما است. درد معده اغلب در عرض چند ساعت پس از خوردن غذا رخ می دهد. علائم دیگری که به طور معمول با زخم معده همراه است عبارتند از:
- حالت تهوع خفیف
- احساس سیری
- درد در قسمت بالای شکم
- وجود خون در مدفوع یا ادرار
- درد قفسه سینه
بیشتر زخم‌های معده تا زمانی که عارضه‌ای جدی مانند خونریزی رخ دهد، مورد توجه قرار نمی‌گیرند. همین می تواند منجر به درد معده و سرگیجه ناشی از از دست دادن خون شود.
چه زمانی باید به دنبال کمک پزشکی باشید؟
همیشه برای هر دردی که 7 تا 10 روز طول می کشد یا آنقدر مشکل ساز می شود که در فعالیت های روزانه شما اختلال ایجاد می کند، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. شما می توانید در خصوص علائم خود با ما در انستیتو سلامت مغز دانا در تماس باشید. اگر درد شکم و سرگیجه همراه با موارد زیر را تجربه می کنید به پزشک مراجعه کنید:
- تغییرات در بینایی
- درد قفسه سینه
- تب بالا
- سفتی گردن
- سردرد شدید
- از دست دادن هوشیاری
- درد در شانه یا گردن
- درد شدید لگن
- تنگی نفس
- استفراغ یا اسهال کنترل نشده
- درد واژن و خونریزی
- ضعف
- خون در ادرار یا مدفوع
شما اگر هر یک از علائم زیر را برای بیش از 24 ساعت تجربه کردید، با پزشک خود وقت ملاقات بگیرید:
- رفلکس اسید
- خون در ادرار
- سردرد
- سوزش سردل
- خارش، بثورات تاولی
- ادرار دردناک
- خستگی غیر قابل توضیح
- بدتر شدن علائم
- این اطلاعات فقط خلاصه ای از علائم اورژانسی است.
درد شکم و سرگیجه چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. در مورد سابقه پزشکی شما می پرسد تا به تشخیص کمک کند. توضیح دقیق علائم به پزشک کمک می کند تا علت را تعیین کند.
برای مثال، درد بالای شکم ممکن است نشانه‌ای از زخم معده، پانکراتیت یا بیماری کیسه صفرا باشد. درد پایین سمت راست شکم می تواند نشانه سنگ کلیه، آپاندیسیت یا کیست تخمدان باشد.
مراقب شدت سرگیجه خود باشید. مهم است که توجه داشته باشید که سبکی سر به نظر می رسد که شما در شرف غش هستید. در حالی که سرگیجه احساسی است که محیط شما در حال حرکت است.
تجربه سرگیجه به احتمال زیاد مشکلی در سیستم حسی شماست. این معمولا یک اختلال گوش داخلی است تا نتیجه گردش خون ضعیف.
درد شکم و سرگیجه چگونه درمان می شود؟
درمان درد شکمی و سرگیجه بسته به علامت اولیه و علت زمینه ای متفاوت است. برای مثال، زخم معده ممکن است به دارو یا جراحی نیاز داشته باشد.
پزشک شما می تواند یک دوره درمانی خاص را برای درمان این بیماری توصیه کند. در برخی موارد، درد شکم و سرگیجه بدون درمان برطرف می شود. این برای مسمومیت غذایی، آنفولانزای معده و بیماری حرکت رایج است.
اگر استفراغ و اسهال با درد معده همراه است، سعی کنید مایعات زیادی بنوشید. دراز کشیدن یا نشستن می تواند در انتظار بهبود علائم کمک کند. همچنین می توانید از دارو برای کاهش درد معده و سرگیجه استفاده کنید.
چگونه می توانم از درد شکم و سرگیجه جلوگیری کنم؟
تنباکو، الکل و کافئین با درد شکم و سرگیجه مرتبط هستند. اجتناب از مصرف بیش از حد این موارد می تواند به کاهش این علائم کمک کند. نوشیدن آب در حین ورزش شدید نیز می تواند به کاهش گرفتگی معده و کم آبی بدن کمک کند.
توصیه می شود زمانی که در گرما هستید یا ورزش می کنید، حداقل 4 اونس آب هر 15 دقیقه بنوشید. مراقب باشید بیش از حد ورزش نکنید تا حدی که استفراغ کنید. هوشیاری خود را از دست ندهید یا به خودتان آسیب نرسانید.
برای اطلاعات بیشتر و اطلاع از درمان های جدید سرگیجه، با ما در تماس باشید.
منبع: Abdominal Pain and Dizziness (healthline.com)
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.