نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی (EEG) یک روش فیزیولوژیکی عصبی است که برای ثبت فعالیت الکتریکی مغز استفاده می شود. برای نوار مغز، چندین الکترود روی پوست سر بیمار قرار می‌گیرد. این الکترودها ویژگی‌های فعالیت الکتریکی خود به خودی مغز را اندازه‌گیری می‌کنند و آنها را به صورت موج روی صفحه کامپیوتر نمایش می‌دهند. برخی از بیماری ها، مانند تشنج، با تغییر در الگوی طبیعی فعالیت الکتریکی مغز قابل مشاهده است. اما نوار مغز چگونه به تشخیص اوتیسم کمک می‌کند؟ نحوه انجام نوار مغزی به چه صورت است؟
- چرا نوار مغز یا آزمایش EEG انجام می شود؟
- نوار مغز برای پاسخ به موارد زیر مفید است:
- چرا نوار مغز برای اوتیسم انجام می‌شود؟
- نوار مغز چگونه انجام می شود؟
- انجام نوار مغز چه احساسی دارد؟ آیا نوار مغزی درد دارد؟
- آیا می توان پروسه نوار مغز را تحت اثر داروی آرامش بخش انجام داد؟
- آیا انجام نوار مغز خطری دارد؟
- تشخیص اوتیسم در کلینیک سلامت مغز دانا
چرا نوار مغز یا آزمایش EEG انجام می شود؟
شایع ترین دلیل انجام نوار مغز کمک به تشخیص تشنج است. تشنج به عنوان دوره های گذرا تخلیه بیش از حد و نامنظم نورون ها، عمدتاً در قشر مغز (که لایه بیرونی بافت مغز است) تعریف می شود. آنها معمولاً به عنوان وقفه های کوتاهی در رفتار مداوم یک فرد ظاهر می شوند. تشنج ها به طور ناگهانی رخ می دهند و ممکن است به صورت حرکات غیر طبیعی، کاهش پاسخگویی، خیره شدن یا طیف گسترده ای از علائم دیگر ظاهر شوند. تشخیص صرع (یا اختلال تشنج) زمانی داده می شود که فرد دو یا چند تشنج داشته باشد که به عنوان علت ثانویه تب، آسیب، عفونت یا بیماری متابولیک نباشد.
نوار مغز برای پاسخ به موارد زیر مفید است:
- آیا اپیزودها تشنج هستند یا نوع دیگری از رویداد؟
- در صورت تشنج، چه نوع تشنجی است (این به تصمیم گیری برای ادامه درمان کمک می کند)؟
- آیا تشنج های تحت بالینی (تشنج هایی که تظاهرات بیرونی واضحی ندارند) وجود دارد؟
- خطر عود تشنج چیست؟
- آیا ناهنجاری کانونی در مغز وجود دارد؟
- آیا مناطقی از فعالیت الکتریکی غیرعادی وجود دارد که ممکن است بر شناخت، رفتار و/یا رشد تأثیر بگذارد؟
نوار مغز همچنین اطلاعاتی در مورد خواب فرد ارائه می دهد – به ویژه، پیشرفت مغز در مراحل مختلف خواب و اینکه آیا خواب مختل شده است.
چرا نوار مغز برای اوتیسم انجام می‌شود؟
بنابراین، چرا نوار مغزی اغلب برای افراد مبتلا به اختلالات عصبی رشدی مانند اوتیسم، اختلال رشد فکری، یا تاخیر رشد توصیه می‌شود؟
به عنوان مثال، صرع در 1-2٪ از جمعیت عمومی و در 20-40٪ از افراد مبتلا به اوتیسم رخ می دهد. نوار مغزی غیرطبیعی در حدود 2-4٪ از جمعیت عمومی و در 50-80٪ از افراد مبتلا به اوتیسم رخ می دهد. (منبع)
چرا تشنج در اوتیسم و سایر اختلالات عصبی رشدی با این میزان بالا رخ می دهد؟
اختلال در مغز که منجر به تاخیر در رشد می شود مغز را نیز مستعد ابتلا به تشنج می کند. در برخی موارد، تشنج‌های شدید نیز ممکن است مغز را به گونه‌ای مختل کنند که منجر به تاخیر در رشد شود. در این موارد، کاهش یا از بین بردن تشنج از طریق درمان مناسب، پتانسیل بهبود رفتار، شناخت و رشد را دارد.
نوار مغز چگونه انجام می شود؟
نوار مغز را می توان در بیمارستان، کلینیک یا در خانه توسط یک متخصص EEG انجام داد. هنگامی که بیمار روی تخت معاینه دراز کشیده یا روی صندلی می نشیند، الکترودها روی پوست سر قرار می گیرد. تکنسین EEG چندین دیسک فلزی مسطح (الکترود) را با استفاده از ژل به نقاط مختلف سر متصل می کند تا الکترودها را در جای خود نگه دارد. الکترودها به سیم هایی متصل می شوند که به کامپیوتری وصل می شوند که فعالیت الکتریکی را ثبت می کند. ضبط ممکن است 30 دقیقه طول بکشد یا ممکن است چند روز یا بیشتر طول بکشد.
مدت زمان ضبط بستگی به اطلاعاتی دارد که پزشک شما سعی دارد به دست آورد. معمولاً EEG هم در هنگام بیداری و هم در هنگام خواب انجام می شود. این کار را می توان با ضبط 24 ساعت کامل یا با محروم کردن بیمار از خواب شب قبل از آزمایش انجام داد تا احتمال به خواب رفتن او در طول آزمایش افزایش یابد (به این حالت EEG محرومیت از خواب می گویند). پس از اتمام ثبت نوار مغز، توسط متخصص مغز و اعصاب خوانده می شود. نتایج نهایی معمولاً در عرض 2-4 هفته بعد از تاریخ آزمون در دسترس است.
انجام نوار مغز چه احساسی دارد؟ آیا نوار مغزی درد دارد؟
نوار مغز به طور کلی یک روش بدون درد در نظر گرفته می شود. با این حال، برای افرادی که به لمس سر حساس هستند، ممکن است ناخوشایند باشد. از آنجایی که هنگام اتصال الکترودها به پوست سر بیمار باید بی حرکت بماند، ممکن است به تکنیک های خاصی مانند پیچیده شدن در پتو یا نگه داشتن توسط والدین نیاز باشد. پس از قرار دادن الکترودها (که ممکن است تقریباً 20 دقیقه طول بکشد)، الکترودها ممکن است با گاز و باندهای چسبنده محکم شوند. اینها به الکترودها کمک می کنند تا در جای خود باقی بمانند. بیمار باید در طول مدت ثبت نوار مغز تحت نظر باشد تا اطمینان حاصل شود که بانداژها یا سیم‌ها را نمی‌کند.
آیا می توان پروسه نوار مغز را تحت اثر داروی آرامش بخش انجام داد؟
در صورتی که بیمار در همکاری با آزمایش مشکل داشته باشد، گاهی اوقات دارو برای آرام کردن بیمار تجویز می شود. داروی آرام بخش می تواند یافته های نوار مغز را تغییر دهد و ممکن است ناهنجاری هایی را که آزمایش برای تشخیص آنها طراحی شده است، پنهان کند. اگرچه می توان داروهای آرام بخش را برای کمک به بیمار در انجام آزمایش تجویز کرد، اما این مطلوب ترین راه برای انجام EEG نیست.
آیا انجام نوار مغز خطری دارد؟
نوار مغز یک آزمایش بسیار ایمن و غیر تهاجمی است. فعالیت الکتریکی مغز ثبت می شود، اما بدن هرگز در معرض هیچ جریان یا تشعشع الکتریکی قرار نمی گیرد.
تشخیص اوتیسم در کلینیک سلامت مغز دانا
اگر مطمئن نیستید که فرزندتان اوتیستیک است یا خیر، اما متوجه علائم اوتیسم شده اید، میتوانید از مرکز سلامت مغز دانا کمک بگیرید. اگر کودکی را میشناسید که مبتلا به علائم اوتیسم است، بهترین کاری که می توانید برای او انجام دهید این است که به او کمک کنید تا تشخیص داده شود و مطمئن شوید که از حمایت لازم برای پیشرفت برخوردار است.
در سال های اخیر، پیشرفت در تحقیقات علوم اعصاب راه را برای چندین فناوری مهم مانند نوار مغز یا الکتروانسفالوگرافی (EEG) برای استفاده در تشخیص و درمان اوتیسم هموار کرده است. در مرکز سلامت مغز دانا، ما چندین فناوری تشخیصی و درمانی را به عنوان بخشی از برنامه ارزیابی و درمان جامع شخصی سازی شده به کار می گیریم.
البته نوار مغز تنها آزمایشی نیست که در مرکز سلامت مغز دانا ارائه می‌دهیم، ما مجموعه‌ای از ارزیابی‌های دیگر برای اوتیسم را نیز ارائه می‌کنیم.
برای تماس با کارشناسان و کسب اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.