همگام سازی صوتی و تصویری (AVE): مکانیسم های فیزیولوژیک و نتایج بالینی
در تکنیک AVE، همزمان که نوری در چشم ها تابانیده می شود، فرد صدایی می شنود. درواقع تکنیکی است که با تولید پالس های نور و صدا در فرکانس‌های مشخص، به طور تدریجی و ایمن، امواج مغزی را به سمت الگوهای مشخصی هدایت می‌کند. این تکنیک، هم برای درمان اختلالات روانی و هم برای ارتقاء عملکرد مغزی و توانمندسازی انسان کاربردهای زیادی دارد.
این روش به نحو موثری منجر به افزایش توجه و تمرکز، به ویژه در کودکان دارای اختلال بیش فعالی–عدم تمرکز یا ADHD می شود. علاوه براین، مطالعات نشان داده است که، این تکنیک همگام سازی، منجر به بهبود حافظه و توجه، کاهش استرس و اضطراب، کاهش درد، تسهیل و افزایش قدرت یادگیری و درمان برخی از اختلالات خواب می گردد.
نکته جالب توجه این است که تکنیک AVE، در کنترل اضطراب و استرس و افزایش هماهنگی حسی-حرکتی به طور ویژه در ورزشکاران و افرادی که آزمون های طولانی و دشوار دارند، مفید است.
AVE به تنهایی یا در کنار درمان نوروفیدبک استفاده می شود.
فرکانس نور و صدا بین 1 تا 40 هرتز متغیر هستند. این روش یکی از جذاب ترین فناوری های تحریکی است. براساس مطالعات انجام شده، دستگاه های AVE تاثیرات بی شماری بر مغز دارند که اغلب بسیار فراتر از یک فرکانس ساده پس از پاسخ است ( جایی که فرکانس امواج مغزی، منطبق بر فرکانس نور و صدای تحریکی است). در طی AVE، مدیتیشن، القای هیپنوتیزم، آرامش سیستم اتونوم، تولید انتقال دهنده های عصبی، فعال شدن شبکه های عصبی رخ می دهد.
به طور ساده، زمانی که مغز ما، یک تحریک حسی به واسطه گوش، چشم، لامسه و غیره دریافت می کند، در پاسخ به آن، یک پاسخ الکتریکی ارائه می دهد. پاسخ الکتریکی مغز، از طریق الکترودهایی که رو پوست قرار می گیرند، ثبت می شوند.
بنابراین، تحریک ریتمیک در مغز، منجر به تولید پالس های الکتریکی در مغز می شود. اگر تحریک ریتمیک، سریع و پایدار باشد، مغز ما فرکانس امواج الکتریکی خود را با ریتم تحریکی که دریافت می کند، هماهنگ می کند.
برای مثال، اگر تحریک ریتمیک در حد فرکانس امواج بتا باشد که مرتبط با تمرکز است، منجر به افزایش تمرکز و توجه در مغز می شود. یا تحریک ریتمیک معادل امواج تتا، منجر به افزایش خلاقیت در افراد می شود.
بعد فرکانسی همگام سازی، بخش کوچکی از تاثیرات فراوان آن است و می توانیم به این روش، تکنیک تحریکی صوتی و تصویری یا AVS هم بگوییم.
حواس ما دائما به صورت تصادفی مثلا زمانیکه مشغول دیدن تلویزیون هستیم یا در گوشه ای از خیابان، نظاره گر ترافیک هستیم توسط AVS بمباران می شود. اثرات این بمباران تا زمانی که تاثیر اساسی بر مغز بگذارد، دیده نمی شود.
برای مثال، زمانی که AVE به طور رندوم بین 9 تا 11 هرتز اتفاق می افتد، اثر قابل توجهی دارد. اما زمانی که بین 2 تا 3 هرتز باشد، اثری ندارد. بنابراین، به نظر می رسد که اثرات ناشی از AVE، تنها زمانی اتفاق می افتد که تحریک نسبتا سازگار و موزون باشد.
به طور کلی، AVE، زیرمجموعه منحصر به فرد و مهم AVS است. در ادامه اثرات AVE را ذکر می کنیم.
AVE محرک و کنترل کننده امواج مغزی است، سبب القای هیپنوتیزم می شود، سبب آرامش سیستم عصبی خودکار (اتونوم) می شود، جریان خون مغز را افزایش می دهد و منجر به افزایش انتقال دهنده های عصبی می گردد.
مکانیسم عمل اصلی نسبت داده شده به AVE و تقریبا به سایر تکنیک های تحریکی، مربوط به تحریک فرکانس فعالیت امواج مغزی است. طبق تعریف، هماهنگی زمانی اتفاق می افتد که ریتم بیولوژیک، منعکس کننده ریتم محرک هایی باشد که فرد در معرض آن ها قرار گرفته است.
به عنوان مثال، امواج مغزی مشاهده شده از طریق EEG فرکانس موج مغزی غالب را در اثر تحریک بینایی، شنوایی یا لامسه منعکس می کند.
برای همگام سازی امواج مغزی، روش های مختلفی وجود دارد. یک روش، تحریک بینایی است. که در آن، فرایند تحریک و تولید فرکانس های مورد نظر، از طریق تحریک بینایی به فرد نشان داده می شود. تحریکات شنوایی می تواند از طریق دو گوش و یا یک گوش منتقل شود. تفاوت تحریکات دو گوشی یا تک گوشی این است که، زمانی که تحریک از هر دو گوش منتقل می شود، صداها با هم ترکیب می شوند و کاهش یا افزایش پیدا می کنند و در نهایت پالس جدید ایجاد می کنند.
در تحریک با یک گوش، اصول به همان صورت است، اما ترکیب دو ضرباهنگ به صورت دیجیتال و قبل از رسیدن به گوش انجام می شود.
جریان خون طبیعی مغز (CBF) برای سلامت روان و عملکرد ضروری است. اندازه گیری CBF نشان می دهد که پرفیوژن CBF با بسیاری از انواع اختلالات روانی از جمله اضطراب، افسردگی، اختلالات توجه و رفتاری و اختلال در عملکرد شناختی همراه است. شواهد نشان داده است که از مزایای AVE، تقویت خونرسانی نرمال ناحیه پیشانی است.
به طور کلی، اثرات همگام سازی امواج مغزی، به طور کامل شناخته نشده است، مکانیسم های زیربنایی مربوط به اثرات محرک های تکراری بر مغز نیاز به بررسی های بیشتری دارد. تحریک نوری، اثرات گسترده ای در مغز دارد. در مورد ساختارهای عمیق مغز، بسیاری از یافته ها برای مثال نشان داده است که روش AVE به رهایی سریع تر از استرس پس از حادثه (PTSD)، کمک می کند.
این یافته پس از بررسی تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI) و غیره ثابت شده است. توانایی AVE برای شروع مدار تالاموسی-قشری به شروع مجدد ضربان قلب شبیه شده است.
مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده است. برای مثال یک مطالعه مروری، نتایج 20 پروژه تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده بود را ارزیابی کرد. نتایج نشان داد که روش AVE، به طور موثری منجر به بهبود مشکلات شناختی و رفتاری، استرس و درد می شود.
در یک مطالعه دیگر که بر روی کودکان ADHD انجام شد، AVE، اثرات درمانی موثری حتی بیش از نوروفیدبک نشان داد.
در یک مطالعه بر روی سردرد میگرنی، که شامل هفت فرد مبتلا به میگرن بود، مشخص شد که جلسات AVE، مدت زمان میگرن را از میانگین پیش درمان شش ساعت به متوسط 35 دقیقه پس از درمان کاهش می دهد. با اندازه گیری 50 مورد از میگرن شرکت کنندگان، از شدت 49 مورد میگرن کاسته شد و 36 مورد نیز هنگام استفاده از AVE سردردشان متوقف شد.
یک مطالعه بالینی دیگر، کاهش افسردگی، اضطراب و افکار خودکشی را در پی برنامه درمانی با استفاده از AVE نشان داد. در این مطالعه، از تکنیک AVE، در زنان مبتلا به اختلال عاطفی فصلی استفاده شد. در مقایسه با دارونما، علائم افسردگی و اضطراب در شرکت کنندگان کاهش یافت. شرکت کنندگان همچنین بهبود زندگی اجتماعی خود را با افزایش شادی و معاشرت، تنظیم اشتها، افزایش انرژی و کاهش وزن گزارش کردند.
مطالعه ای دیگر نشان داد که پس از چهار هفته استفاده از AVE، نمرات افسردگی در شرکت کنندگان کاهش قابل توجهی پیدا کرد.
نتایج یک مطالعه دیگر نشان داد که بسیاری از افراد مبتلا به اختلال مزمن مفصل گیجگاهی فکی (TMJD)، روش AVE در فرکانس 10 هرتز، باعث ایجاد آرامش عمقی در عضله در عرض شش دقیقه می شود. همگام سازی با تحریک صوتی، به عنوان یک روش درمانی منحصر به فرد برای درمان کشش فک و درد TMD نشان داده شده است. از AVE برای کاهش درد فک، اضطراب بیمار و ضربان قلب در حین عمل دندانپزشکی نیز استفاده می شود.
در مرکز سلامت مغز دانا، با استفاده از این تکنیک، با به روزترین تجهیزات، به همراه همکاران متخصص، در کنارتان هستیم. با ما در تماس باشید.
منبع: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-803726-3.00003-1
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.